Psixologiya tarixi

1-bosqich: Eramizdan avvalgi U1 asrdan bizning eramizning U asrgacha bo’lgan davr, bu davrda psixika haqidagi fikrlarning paydo bo’lii va ularning ma’lum nuqtai nazardan rivojlanish davrini o’z ichiga oladi. Bu fikrlar va nuqtai nazarlar, bu bosqichda asosan materializm va idealizm nuqtai nazardan hal qilingan. Bu davrga antik filosofiya vakillri eramizdan avvalgi U1 asrdan 1 asrgacha bo’lgan va antik vrachlarning olib borgan izlanishlari va ularning nuqtai nazarlari kiradi.

2-bosqich: eramizdan avvalgi U asrdan USH asrgacha bo’lgan davrni o’z ichiga oladi. Bu davrdan jon haqidagi ta’limotning filosofiyada rivojlanishi va tibbiyot fanlarining yutuqlari bilan mustahkamlanishi, buning natijasida Tomik psixologiya vujudga keldi va dastlabki metodologik asosni shakllanishi uchun uchun dunyoqarashlarning vujudga kelishidir.

3-bosqich: X1U asrdan XU1 asrgacha bo’lgan davrni o’z ichiga oladi. Uyg’onish davri, anatomo-fiziologik tadqiqotlarning vujudga kelishi, fan yutuqlari yordamida psixologiya ta’limotining rivojlanishi, xuddi mana shu davrda jon ta’limoti tushunchasi o’rniga psixologiya termini vujudga kelishi.

4-bosqich: XUP asrdan X1X asrning 60-yilarigacha, Ong haqidagi ta’limotning vujudga kelishi va psixologiyaning nazariy asoslarining shakllanishi, psixologiya dastlabki maktablarning vujudga kelishi.

Antik-bu qadimgigacha bo’lgan davr hisoblanadi.Antik-falsafadagi jon haqidagi ta’limotning yoki jonning vujudga kelishi haqidagi tushunchalar, antik vrachlarning tadqiqotlari va o’zlarining tushunchalari bilan mustahkamlangan. Antik vrachlar o’zlarining dunyoqarashi va psixika haqidagi fikrlar bilan antik faylasuflar g’oyalarini rivojlangan va ba’zi paytlarda esa bu filosoflarga qarama-qarshi fikrlarni ilgari surgan.

Masalan: Eramizdan avvalgi P asrda qadimgi Rim vrachi A. Kartonskiy , Aristotel’ fikrlariga qarama-qarshi ravishda har qanday fikrning vujudga kelish asosini mavjud degan materialistik g’oyani ilgari surdi va bu fikrlarning asosi boshda joylashgan degan dastlabki tushunchani yuzaga keltirgan. Eramizdan avvalgi 1 asrda o’z davrining buyuk vrachi bo’lgan Gippokrat o’zining meditsina sohasida olib borgan tajribalar asosida inson organizmida 4 ta suyuqlik mavjud ekanligini aniqligi 1)linfa, 2) qizil qon, 3) sariq o’t, 4) qora o’t suyuqligi deb topgan. Buning asosida tirik organizmida 4 xil temperament mavjud degan fikrni ilgari surdi.

1.