Psixologiya o’qitish metodikasi fanidan ma’ruzalar matni

Psixologiyadan texnologik xarita

Mavzu	Psixologiyaga kirish. Psixologiya tabiiy va ijtimoiy fan sifatida.
Maqsad va vazifa	Psixologiya faniga kirish, tabiiy va ijtimoiy fan sifatida uning hayotdagi o’rni haqida nazariy bilim, malaka yo’llari ko’nikma hosil qilish va mustahkamlash
O’quv jarayonini mazmuni	Talabalarga yangi bilim berish
O’quv jarayonini amalga oshirish texnologiyalari	Shakl: Ma’ruza, katta guruhlarda 80 min. Tur: “Rezyume” Vosita: Ko’gazmali material, manbalar. Usul: Og’zaki ko’rgazmali. Nazorat: Og’zaki Baholash: Rag’batlantirish, reyting tizimida
Kutiladigan natija	O’qituvchi:Talabalada_mavzu_mohiyati_va_uning_pedagogik_faoliyatdagi_ahamiyati'>O’qituvchi:Talabalada mavzu mohiyati va uning pedagogik faoliyatdagi ahamiyati haqida nazariy bilim, ko`nikma, malaka hosil qilish Talaba: Mavzu mohiyati va uning pedagogik faoliyatdagi ahamiyati haqida tassavurga ega bo’lish.
Kelgusi rejalar (taxlil o’zgarishlar)	O’qituvchi: Mavzu bo’yicha talabalarga to’liq bilim berishda internet ma`lumotlari dan, qo’shimcha axborot vositalaridan foydalanadi. Talaba: Yangi va zamonaviy ma`lumotlar olishga intiladi va ega bo’ladi.

9-Mavzu:
Psixologiyadan mustaqil ishlarni tashkil etish metodikasi.
Reja:

1. 
   Psixologiyadan mustaqil ishlarni tayyorlashni tashkil etish.
   
2. 
   Ilmiy psixologik adabiyotlardan referat tuzish.
   
3. 
   Psixologiyadan nazorat ishlari
   

Tayanch tushunchalar: Mustaqil ishlar, referat tuzish, annotatsiya, konspekt.
Talabalar mustaqil faoliyatining shakllari, metodlari xilma – xil bo’lib, psixologiya fanini (sohasini) mustaqil o’rganishning negizi hisoblanadi: Ilmiy psixologik adabiyotlarni annotatsiya qilish, birlamchi manbalar bo’yicha konspekt tuzish, referat va ma’ruza yozish, kurs va bitiruv ishlarini bajarish, auditoriyadan tashqari paytda tajriba o’tkazish hamda olingan miqdoriy natijalarni ham miqdor, ham sifat jihatidan tahlil qilish va boshqalar.
Endi ularning har birini maqsdga muvofiq amalga oshirish yo’l – yo’riqlari yuzasidan fikr – mulohaza yuritiladi.

1. 
   Ilmiy psixologik adabiyotlardan annotatsiya qilish – muallif tomonidan o’rganilib chiqilayotgan u yoki bu ilmiy izlanishdagi asosiy muammolarni sanab, ta’kidlab chiqishdan iborat shaxsni bilish faoliyatining alohida bir shaklidir. Annotatsiya qilishda o’rganilayotgan muammoga bevosita aloqador bo’lgan masalalarni, ularning qirralari va tarkiblarini alohida-alohida ajratib ko’rsatish maqsadga muvofiq.
   
2. 
   Ilmiy psixologik adabiyotlardan konspekt tuzish. Konspekt atamasining o’zi biron-bir maqola, kitob, monografiya, nutq va shu kabi boshqa ijodiy ishlarning qisqacha mazmunini bayon qilish degan ma’noni anglatadi. Odatda konspekt tuzish biror materialni(ma’ruzani) puxta esda olib qolish va esda saqlash uchun zarurdir, degan fikr mavjuddir, ammo mazkur o’rganilayotgan materialni chuqurroq, uning boshqacharoq nuqtai nazardan o’rganish maqsadida konspekt tuzish yanada muhimroq uslubiy tadbirlardan biri bo’lib hisoblanadi. Buning uchun konspekt qisqa, ravon, to’liq, aniq bo’lmog’i lozim, chunki u qaytatdan foydalanishga mo’ljallangan shaxs faoliyatining mahsulidir.
   

Konspekt tuzishning dastlabki bosqichida muallif (avtor) matndan chetga chiqish, nomuhim alomatlar (belgilar) ni mavhum tarzda tasavvur etish murakkab kechadi. Bosqichma-bosqich muallif fikrlarini o’zlashtira borish, ularni o’z so’zi, uslubi bilan ifodalab berish jarayonida yozma nutqda talab qilinadigan aniqlikka, qisqalikka, yig’iqlikka asta – sekin erisha boriladi.
Asarning asosiy mazmunini yuksak aniqlik bilan ifodalashga erishish uchun zarur joylarini muallifning ta’rifi bo’yicha yozib olish hamda foydalanilgan sahifalarni kitob varog’idan ko’rsatib ketish lozim. Uning mukammal darajasiga erishish uchun ilmiy asarning asosiy qoidalarini yozib olish, materialning muallif tomonidan bayon etilgan mantiqiy mazmunini qayta tiklash masalasiga jiddiy e’tibor berish maqsadga muvofiq. Buning uchun konspektni varaqning bir tomoniga yozib, ikkinchi tomonini bo’sh qoldirish ma’qul.
Tajribalarning ko’rsatishicha, konspekt tuzayotganda o’rganilayotgan manba kamida ikki marta o’qib chiqilishi lozim, chunki ish bilan birinchi marta tanishilganda uning to’g’risida umumiy tasavvur yuzaga keladi, ikkinchi marta esa uning asosiy mazmuni namoyon bo’ladi va uni konspekt qilishga kirishiladi.
Talabalarga konspekt tuzish haqida ma’lumot berilayotgan jarayonlarda uning asosiy tuzilmaviy (strukturaviy) tarkiblari (elementlari)ga e’tibor qilish kerakligi ta’kidlab o’tilishi lozim: gipoteza, uni nazariy va eksperimental jihatdan tekshirish, faktlarni aniqlash, empirik hamda nazariy umumlashmalar. Eksperimental metodikalar, natijalar muhokamasi, xulosalar va boshqalar. Jumladan, gipoteza – bu hodisa yoki bir-biriga aloqador hodisalar o’rtasida qandaydir qonuniyat, sabablar mavjudligi to’g’risida bildirilgan taxminlar; gipotezani nazariy jihatdan tekshirish – bu taxmin qilinayotgan fikrni allaqachon isbotlangan va ilmiy psixologik adabiyotlarda mavjud qoidalar, printsiplar bilan taqqoslashdan iborat bo’lib, buning natijasida ilgari surilayotgan gipoteza bilan o’sha printsiplar o’rtasida mantiqiy qarama-qarshilik yo’qligi aniqlab olinadi; tadqiqotchilar tomonidan aniqlab olingan va yozib qo’yilgan voqealar, xodisalar faktlar deb ataladi; empirik umumlashmalar-bu sub’ekt hodisalarining faqat ularning tashqi alomatlari asosida birlashtirishdir; nazariy umumlashma – bu ob’ektlarni ularning muhim bir-biriga o’xshashlik belgilariga qarab, ya’ni mazkur hodisaning o’ziga xos xususiyatini belgilovchi tomonlariga qarab birlashtirilishidir; eksperiment metodikasiga tadqiqot o’tkaziluvchilar uchun topshiriq, tajriba o’tkazish shart-sharoitlarining bayoni, sinaluvchilarning tarkibi va miqdori, ularning o’zaro bog’liqligi kiradi.
Konspekt tuzishda noaniq terminlarga izoh berish, spravochniklardan foydalanish, kartoteka tuzib chiqish, bibliografik tavsif tayyorlash (maqolaning tavsifi, kitobning mazmuni, ko’p tomli nashrning tavsifi kabilar) muhim ahmiyatga ega.

3. 
   Referat ishlari tayyorlash uch xil xususiyatga ega: 1) ilmiy ishga yozilgan tanqidiy taqriz; 2) mavzu bo’yicha tadqiqot ishining analitik obzori; 3) bahsning tanqidiy tahlili.
   

Mavzu yuzasidan savol va toashiriqlar:
1. Talabalar mustaqil faoliyatining shakllarini sanab bering.
2. Ilmiy psixologik adabiyotlardan annotatsiya qilishning mohiyatini ochib bering.
3. Ilmiy psixologik adabiyotlardan konspekt tuzishning ahamiyati nimada?
4. Referat ishlari tayyorlash qanday xususiyatlarga ega?
5.”SHarq mutafakkirlarining psixologik qarashlari” mavzuida referat tayyorlang. Psixologiyadan texnologik xarita

Mavzu