Halokatdan so‘ng biroz vaqt o'tgach, yuz bergan voqealarni birin-
ketin eslay boshlaydi. Bosh miyasi qattiq jarohatlangach, xotirasi
umuman yo‘qolganlar ham bo'ladi. Bunday paytlarda xotirani gipnoz
yo'li bilan qayta tiklash mumkin.
Retrograd amneziyaga uchragan bemorlar «o'tmishsiz odamlar»dir.
Bu mavzu badiiy adabiyot va kinofilmlarda o'z aksini topgan.
Retrograd
va anterograa amneziya larning birgalikda kuzatilishiga anteroretrograd
amneziya, xotiraning patologik tarzda kuchayishiga gipermneziya deyiladi
va bu holat asosan ruhiy kasalliklarda, ayniqsa, shizofreniya kasalida
ko'p uchraydi.
Xotira buzilishining yana bir turi bu psevdoreminitsensiyadir. Bunda
bemor xotirasidagi axborotning unutilgan joyini oldin bo'lib o'tgan
hodisalar bilan to'ldiradi. Masalan, shifoxonada
bir necha kundan beri
dav o lan ay o tg a n bem or «Men kecha ko n sertg a tushdim », deydi.
H a q iq a ta n ham bem or k o n sertg a tu sh g an , lekin b o sh q a vaqt.
Psevdorem initsensiya ham soxta xotiradir. B a’zan ruhiy sog'lom
kishilarda ham xuddi shunday hodisa ro'y berib turadi, ya’ni odamning
o'ngidagi kechinmalar va tushida ko'rgan voqealar orasida aniq-ravshan
chegara o 'ch ib ketadi. Bunda tushdagi voqealarni haqiqatda ro 'y
bergandek, odam ongida to'laligicha yoki qisman singib qoladi, yoki
real voqealar tushida ko'rgandek tuyuladi.
4.9. Diqqat va xotirani tekshirish usullari
Diqqatni tekshirish usullari.
Diqqatni tekshirish usullari ko'p bo'lib,
uni quyidagi sinamalardan boshlash mumkin. Agar talabalar xonada 2-
3 kundan oshiq dars o'tayotgan bo'lishsa, ularning diqqatini yakka
tartibda tekshirish mumkin. Sinov talabalami ogohlantirmasdan to'satdan
o'tkaziladi. Buning uchun talabalardan bittasiga quyidagi savol bilan
murojaat qilinadi: «Orqaga o'girilmasdan aytingchi, ushbu xonaning orqa
tomonida nimalar bor?» yoki talabaning ko'zi bog'lanadi va undan ushbu
xonada
nimalar bor, ularning soni nechta, ular qayerda va qay tartibda
joylashganligi so'raladi. Sinaluvchi bergan to'g'ri javoblar soni qancha
ko'p bo'lsa, demak uning diqqati shuncha o'tkir bo'ladi.
Diqqat o‘tkir!igi va tezligini tekshirish usuli.
Sinalayotgan talabaga
quyidagi savollar bilan murojaat qilinadi. Bu sinamani 2 xil variantda
yoki
2
bosqichda o'tkazish mumkin:
1
) talabaning ko'zi bog'lanadi va u savollarga javob berib
boshlaydi;
2) talabaga xonadagi narsalarga bir ko'z yugurtirib (5 soniya) keyin
savollarga javob berish buyuriladi. Talaba tez-tez javob berishi kerak.
A g ar sin am a bir n ech ta ta la b a d a o 'tk a z ils a , k im n in g d iq q a ti
100
o'tkirroqligini aniqlash uchun sekundomerdan foydalaniladi. Barcha
talabalardan bitta xonada sinamani o'tkazish mumkin emas, chunki
ular xonadagi narsalarni yodlab olishi mumkin. D iqqat charchab
qolm asligi uchun h azil-m u to y ib ali sav o llar ham b o 'lish i kerak.
Masalan:
1. Xonada nechta stul bor?
2. Nechta stol bor?
3. Xonadagi qizlarning qo'li nechta?
4. Xonadagi stollaming oyog'i nechta?
5. Nechta talaba oyna oldida o'tiribdi?
6
. Xonada nechta chiroq yonib turibdi?
7. Stol
ustida nechta kitob turibdi, nechtasi ochilgan?
8
. Nechta talaba galstuk taqib kelgan?
9. Chap tomonda o'tirgan talabalarning barmoqlari qancha?
10. Nechta qiz shimda kelgan?
Shu va shunga o'xshash sinamalardan keyin quyidagi sinamalarni
o'tkazib boshlash mumkin.
1.
Burdonning korrektura sinamasi. Ushbu sinama Burdon Lomonidan
1895-yili tavsiya qilingan va hanuzgacha q o 'llab kelinadi. Sinam a
diqqatni bir joyga jamlay olish va uni bir obyektdan ikkinchi obyektga
ko'chirish qobiliyatini tekshirish uciiun qo'llaniladi. Sinama juda oddiy
bo'lib, uni o 'tkazish uchun maxsus blanklar
va sekundom er kerak
bo'ladi, xolos. Sinamani o'tkazish uchun tasodifiy ravishda joylashgan
yirik raqamlar yozib qo'yilgan blank sinaluvchiga ko'rsatiladi (3-jadval).
Talab shundan iboratki, sinaluvchi o'zi xohlagan bitta sonni (masalan,
8
ni), 60 sek ichida o 'chirib chiqishi kerak. Topshiriq:
Download
Do'stlaringiz bilan baham: 
