Psixologiy asi

«Agar afaziyada gapirish,
o ‘qish va yozish qobiliyatlarining buzilishi salbiy alomatlar bo ‘Isa, hissiy
D. Jekson
(1 8 3 5 -1 9 1 1 )
48

---

nutqning sciqlanib qolishi va birovning so
‘ziga tushunish ijobiy xislatlardir»,
degan edi D. Jekson. U 1868-yili afaziya nafaqat bosh miyaning chap 
yarim shari, balki o ‘ng yarim shari zararlanganda ham kuzatilishini e’lon 
qilgan. Bu bemorlar chapaqay bo'lgan. D. Jeksonning bu xulosalari bosh 
miyaning funksional asimmetriyasini o'rganishga turtki bo'ldi.
2.2. Neyropsixologik sindromlar
Bosh miyaning turli sohalari zararlanganda kuzatiladigan asosiy 
neyropsixologik sindromlar bilan tanishib chiqamiz. Bular amaliyotda 
ko'p uchraydigan 
ko'ruv agnoziyalari, afaziyalar va apraksiyalardir.
Ko‘ruv agnoziyalari
Obyektlar yoki ularning tasvirini tanish (bilish) ning buzilishiga 
ko‘ruv 
agnoziyasi 
deb ataladi. Ko'ruv agnoziyalari bosh miya katta yarim sharlari 
po'stlog'ining ensa sohalari zararlanganda kuzatiladi. Bunda o'tkirligi 
va maydoni kabi oddiy ko'ruv funksiyalari saqlanib qoladi. K o'ruv 
agnoziyasining barcha turlarida bemorlar atrofdagi narsalarni bemalol 
ko'radi, y a’ni ko'ruv apparatining periferik tizimlari funksiyasi saqlangan 
bo'ladi, lekin ularni tanimaydi, nomini aytib bera olmaydi.
Hozirgacha ko'ruv agnoziyalarining mexanizmlari batafsil o'rganil- 
magan. K o'ruv agnoziyasining 
6
ta turi farq qilinadi:
1
)
 
n a r s a l a r a g n o z i y a s i
-
bemor ko'z oldida turgan narsalarning yoki 
narsalar tasvirining nomini bilmaydi, lekin bu narsalar nima uchun 
ishlatilishini aytib bera oladi;
2
) 
b e t ( y u z ) a g n o z i y a s i
-
bem or avval o 'z ig a ta n ish b o 'lg an
odam larning yuzi yoki suratiga qarab ularning kimligini aytib bera 
olmaydi;
3)