Psixiatriya ruhiy kasalliklarning kelib chiqishi, patogenezi, klinik

Tadqiqot uslublari.
Fikrlashning tadqiqot uslublariga til strukturasini 
о‗rganish kiradi, chunki fikrlash kо‗rinishining asosiy muhiti hisoblanadi. 
Zamonaviy psixolingvistikada tadqiqot semantikasi (ma‘no) mulohaza sintaktik 
analiz (taklif strukturasini о‗rganish), morfli analiz (ma‘no birligini о‗rganish), 
monologik va dialogik nutq analizini, shu jumladan fonematik analiz, ya‘ni uning 
emosional tarkibini kо‗rsatuvchi nutqning bazis tovushlarini о‗rganish ajratib 
kо‗rsatiladi. Nutq tempi fikrlash tezligini namoyish etadi, biroq shuni yodda tuetish 
kerakki, nutq tezligini taqqoslashning yagona asbobi, shu tariqa uning ma‘nosi 
singari, fikrlash vrachning о‗zinikidir. Fikrlash jarayonini kechishi va darajasini 
о‗rganish ―son qatori qonunlari‖, aloqalar soni testi, tugallanmagan gaplar, syujetli 
rasmlarni tushunish, rad etish va hosil qilish testlari, shu jumladan Ebbengauzen 
sinamasi uslubi yordamida amalga oshiriladi. Fikrlashning ongsiz konstruksi larini 
aniqlash va simvolizasiya jarayonlari tektogramma va assosiativ eksperiment 
uslublari yordamida о‗rganiladi.
Simptomlar va sindromlar.
Fikrlash buzilishining quyidagi variantlari 
ajratib kо‗rsatilgan: temp bо‗yicha, ma‘nosi bо‗yicha, forma yoki strukturasi 
bо‗yicha. 
Tezligi bо„yicha fikrlashning buzilishi 
Fikrlashning tezlashuvi
nutq tempi tezlashuvi, fikrning sakrashi bilan 
xarakterlanib, tempning ma‘noli ravishda kuchayishi natijasida aytilishga ulgura 
olmaydilar (fuga idearum). Kо‗p holatlarda fikr produktiv harakterga ega bо‗lib, 
yuqori ijodiy faollik bilan assosirlanadi. Bu simptom vasvasa va gipomaniya larga 
xarakterlidir. 
Fikrlashning sekinlashuvi
- assosiasiya soni kamayishi va nutq tempining 
sekinlashuvidir, ular sо‗zlarni tanlab olishning qiyinlashuvi va katta tushunchalar 
va hulosalar vujudga kelishi bilan kechadi. Depressiya, astenik simptomlar uchun 
xarakterli bо‗lib, ongning minimal buzilishlarida ham namoyon bо‗ladi. 

---

38 
Mentizm
– fikrlarning oqib kelishi, bunda u zо‗raki xarakterga ega bо‗ladi. 
Odatda bunday fikrlar turli rejali bо‗lib, ular bayon tilmasligi mumkin.