Protsessual tartibi va rasmiylashtiriladigan protsessual hujjatlar

Tergov harakatlarining huquqiy asoslari va shartlari.
 
Tergov harakati 
o‗tkazishning qoidalari ularni tartibga soluvchi jinoyat-protsessual normalarda aks 
etadi. Jinoyat protsessida sudga qadar ish yuritishda tergov harakatlarini o‗tka-
zishda Jinoyat – protsessual kodeksining 9-25 – boblaridagi normalar qo‗llaniladi. 
SHu o‗rinda alohida ta‘kidlash lozimki, jinoyat protsessining sud bosqichlarida 
6
Смирнов А.В., Калиновский К.Б. Уголовный процесс: Учебник для вузов/ 2 - е изд. Под. Обш. Ред. А.В 
Смирнова. СПб.: Питер, 2005. - 387 - 388 - бетлар 

---

tergov harakatlarini o‗tkazishda esa ushbu normalar birga tergov harakatini sud 
tomonidan o‗kazilishiga doir normalar ham amal qiladi. 
Tergov harakatlariga bag‗ishlangan normalarni uch guruhga ajratib ko‗rsatish 
mumkin: 
1)
tergov harakatlarini o‗tkazish hollarini tartibga soluvchi normalar; 
2)
tergov harakatlari protsessual tartibini belgilab beruvchi normalar; 
3)
tergov harakatlari o‗tkazishni tasvirlovchi normalar. 
Mana shu uch guruhdagi normalar tergov harakatlarini amalga oshirishning 
protsessual shaklini belgilab beradi. 
Tergov harakatlari protsessual shaklining birinchi elementi ularni o‗tkazishning 
shartlari hisoblanadi. Ular umumiy va maxsus shartlardan iborat. 
Tergov harakatlari o‘tkazishning umumiy shartlari
. 
Tergov harakatlari 
o‗tkazishning umumiy shartlari asosan quyidagilar: 
a) Jinoyat ishi qo‗zg‗atilgan bo‗lishi kerak (hodisa sodir bo‗lgan joyni ko‗zdan 
kechirish, ekspertiza bundan mustasno (JPK, 329 – modda, 2-qism). 
b) tergov harakatini o‗tkazishga vakolatli sub‘ektning mavjud bo‗lishi (monesiz 
ishtirok etadigan va qonunda belgilangan tartibda ishni o‗z yurituviga qabul qilgan 
shaxs); 
v) tergov harakatining o‗tkazilish vaqti va joyi. 
Tergov harakatini o‗tkazish joyi, ya‘ni, tergov qilish joyi hududiy jihatdan 
tergovga tegishlilik (JPK, 346-modda) bilan aniqlanadi. Zarur hollarda tergov 
harakatlari boshqa joylarda, tergovchining shaxsan o‗zi borishi yoki alohida 
topshiriq berishi bilan amalga oshiriladi. 
Tergov harakatlari tungi vaqtda, ya‘ni kech soat 22-00 dan ertalab soat 6-00 gacha 
tergov harakatlari olib borish. Tayyorlanayotgan yoki sodir etilayotgan jinoyatning 
oldini olish, jinoyat izi yo‗qolishiga yoki gumon qilinuvchining qochib ketishiga 
yo‗l qo‗ymaslik, eksperiment jarayonida tekshirilayotgan hodisaning holatini 
qaytadan tiklash zarurati bo‗lgan hollar bundan mustasno (JPKning 88 moddasi 2-
qismi 3-bandi). 
Tergov harakatlarini o‘tkazishning maxsus shartlari
. Tergov harakatlarini 
o‗tkazishning maxsus shartlari deganda muayyan holatda zaruriy tergov harakatini 
to‗g‗ri tanlashga yo‗l qo‗yadigan maxsus shart-sharoitlar nazarda tutiladi. 

---

Ular sirasiga eng avvalo, tergov harakati o‗tkazish uchun asoslar: aynan shu 
harakatlar yordamida muayyan dalil turini olish zarurati to‗g‗risida ma‘lumot (fikr) 
ning mavjudligi hisoblanadi. Asos sifatida aniq ma‘lumotlar, ba‘zi hollarda rahbar 
shaxsning ko‗rsatuvlari bo‗lishi mumkin (Misol uchun muayyan tergov harakatini 
o‗tkazish to‗g‗risida tergovchi yoki surishtiruvchiga prokurorning bergan 
ko‗rsatuvsi). 
Tergov harakatining asoslarini noto‗g‗ri aniqlash tergov harakatlarini noqonuniy 
ravishda birining o‗rnini ikkinchisi bilan almashtirishga sabab bo‗ladi. Amaliyotda 
guvohlantirish o‗rnida yuzlashtirish, ekspertiza o‗rnida tergov eksperimenti, 
eksperiment o‗rnida esa, ko‗rsatuvlarni hodisa sodir bo‗lgan joyda tekshirish 
tergov harakatlari o‗tkazilganligi va shunga o‗xshash noxush holatlarni uchratish 
mumkin. Bu holatlarda tergov harakatlari asossiz o‗tkazilgan hisoblanadi va 
ularning natijalari o‗zining daliliy kuchini yo‗qotadi. 
Tergov harakatlarining maxsus shartlariga, shuningdek, ular ishtirokchilarining 
doirasiga va ularning huquqiy maqomiga e‘lon qilinadigan talablarni ham kiritish 
mumkin. Ular