Программа нормализации реляционных баз данных

Funksional bog'lanish tushunchasi

Normallashtirishdagi asosiy tushunchalardan biri munosabatlarning atributlari (ustunlari) o'rtasidagi funktsional munosabatlar kontseptsiyasidir. Berilganlar elementlarini qamrab oluvchi munosabatlar yaratilganda, obyektning qaysi atributlari bog'liqligini aniqlashi kerak. Shuning uchun amaliyotda munosabatlarning normal shakllari, relatsion ma`lumotlar bazasi nazariyasidagi tayanch tushuncha bo'lib, funksional bog'lanish tushunchasiga asoslanadi.

Funksional bog'lanish, munosabatdagi atributlarning mazmuni bo'yicha bog'lanishni ko'rsatadi, ya'ni atributlar bir-bir bilan qanday bog'lanishi mumkinligini, hamda atributlar orasidagi funksional bu bogianishlar ba'zi bir atributlarga qo'yilgan turli cheklashlar orqali aniqlanadi.

Masalan, R munosabatdagi A va B atributlarni ko'raylik. Agarda vaqtning har daqiqasida R munosabatdagi A atributning har bir elementiga shu munosabatdagi B atributning bittadan ortiq bo'lmagan elementi mos kelsa, B alribut A atributga funksional bog'langan deyiladi. B atribut A atributga funksional bog'langan, degani, bu A atribut B atributni bir qiymatli aniqlaydi, ya'ni vaqtning qaysidir daqiqasida A atributning bitta elementining qiymati ma'lum bo'lsa, V atributning ham bitta elementining qiymatini aniqlash mumkin. A atribut (atributlar to'plami)ni determinant deb ham atashadi. Yuqorida keltirilgan ta'rifni boshqacha shaklda ham ifodalash mumkin.

Ta'rif. R munosabat berilgan bo'lsin. R munosabatning ixtiyoriy vaqtdagi holatidan, uning har qanday kortejlari uchun ifodadan kelib chiqsa, ya'ni atributning hamma bir xil qiymatdagi kortejlari bilan atributning ham bir xil qiymatdagi kortejlariga mos kelsa, atributlar to'plami atributlar to’plamiga funksional bog'liq yoki ni funksional aniqlaydi deyiladi.

Xulosa

Ma`lumotlar bazasini normalashtirish- bu berilganlarga qo’y ilgan talablarga nisbatan munosabatlar termasini aniqlangan xususiyatlar asosida yaratish usulidir. Normallashtirish formal usul bo`lib, bu usulni kalitlar va atributlar orasida mavjud bo`lgan funktsional boglanishlar asosida munosabatlar tarkibini aniqlash uchun ishlatiladi.

Ortiqchalikka ega bo’lgan munosabatlar ma`lumotlarni yangilashdagi normallashtirishga, ya`ni ma`lumotlarni kiritish, olib tashlash va o’zgartirishga olib keladi.

Foydalanilgan adabiyotlar:

1.Кириллов В.В., Громов Г.Ю. Введение в реляционные базы данных. – СПб.: «БХВ-Петербург», 2012. - 464 с.

2.DateC.J. Date on Database: Writings 2000–2006. Apress, 2006. 566 p.

3.Hakimov M.X., Gaynazarov S.M. Berilganlar bazasini bohsqarish tizimlari.Т.: Fan va texnologiyalar, 2013, 648 б.