Preparatlarining sifati va miqdorini aniqlash

18- LABORATORIYA MASHG`ULOTI. YUSSX USULIDA DORI

PREPARATLARINING SIFATI VA MIQDORINI ANIQLASH

Mashg’ulot maqsadi:Laboratoriya mashg’ulotida talabalarni YUSSX usulida dori moddalar

tahlilida qo’llashga o’rgatish.

Laboratoriya mashg’ulotini bajarish davrida kutilayotgan natijalar: Talabalarga YUSSX

tahlil asoslarini o’rgatish, YUSSX usulida dori vositalarini sifat va miqdoriy tahlilini amalga

oshirish.

Laboratoriya mashg`ulotlarini o`tkazish uchun zarur asbob-uskunalar:Darslik, ma’ruza

matni, o’quvqo’llanmalar, xromatografik kolonkalar, YUSSX qurilmasi, voronka, mikroshprits,

probirkalar, reaktivlar, ko’rgazmalimateriallarlar,skotch, qog„oz.

YUSSX usulni olib borishda va moddalarni ajralish cho„qqilarni paydo bo„lishi adsorbent

tartibiga suvning miqdoriga bog„liqdir. Polyarsiz organik erituvchilar tarkibidagi suvni yo„qotish

uchun tarkibida oksidlar saqlagan sorbentlardan foydalaniladi. Ularga alyuminiy oksidi va

silikagel kiradi. Quyidagi rasimda oligofenilenlarni xromatogrammada ajralishida adsorbent

tarkibidagi suvni piklarni hosil bo„lishiga ta‟siri keltirilgan.

Bu sharoitdapiklarni ajralishida 1 qism geptanni suv bilan to„yintirilgan va 2 qism

quritilgan geptan aralashmasi (b) maqsadga muvofiqdir. Agarda suvning miqdori ko„paytirilsa

(v) piklarni ajralishini kuzatish qiyin bo„ladi.

Ayrim holatlarda teskari (elyuent tarkibida suv saqlasa) piklarni hosil bo„lishi va ajralishi

yaxshi bo„ladi. Masalan silikagel sorbentida steroidlarni ajratishi quyidagi rasmda keltirilgan.

4- rasm. Steroidlarni ajralishi. Elyuant: xloroform 0,5% spirt bilan aralashmasi, a)

xloroformni molekulyar quritgich yordamida quritilgan b) xloroform suv bilan to„yintirilgan.

(kolonkani o„lchami 200 sm X 2 mm. 1-dekzametazon, 2-fluogidrokortizon, 3-gidrokartizon

“a” ko„rinishdagi xromatogrammada tekshiriluvchi moddalarni bir biridan ajralishi noaniq,

hamda cho„zilib chiqqan.

“b” ko„rinishda esa xromatografik piklar aniq cho„qqilar asosida hosil bo„lgan. Bu

natijalariga asoslanib ma‟lum miqdordagi suvni bo„lishi moddalarni ajralishida yaxshi natijalar

beradi, lekin suvning miqdori ko„p bo„lishi noaniq piklarni hosil bo„lishiga olib kelishiga ham

sabab bo„ladi.

YUSSX usulid