«portal gip e rt e nziy a va uni asoratlari»

Me'da va qizilo‘ngachdan qon ketganda ambulator yordam

Maqsad: me'da va qizilo‘ngachdan qon ketishni to‘xtatish

Ko‘rsatma: me'da va 12 barmoq ichak yara kasalligida, gemorragik gastritda, qizilo‘ngach varikoz kengaygan venalardan qon ketish

Anjomlar: rezinali qo‘lqop, muz uchun xalta, muz, dez.eritma solingan idish, dori vositalari – 10%-li kalsiy xlorid eritmasi, 1%-li vikasol eritmasi, ditsinon eritmasi, quruq xlorli oxak solingan paket.

№	Chora tabdirlar	Bajarma-di (0 ball)	To‘liq to‘g‘ri bajardi
1	Rezinali qo‘lqop kiyish		5
2	Bemorni gorizontal xolatga keltirish		5
3	Bemorni tinchlashtirish, to‘liq fizik va psixik tinchlik berish		5
4	Muz xaliasini tayyorlash va xaltani muz bo‘laklari bilan to‘ldirish		5
5	Epigastral sohaga muz solingan xalta 15 minutga qo‘yiladi		5
6	Bemorga qo‘sish vaqtida yordam beriladi		10
7	Bemorga suyuqlik ichish, ovqat yeyish va dori qabul qilish taqiqlanadi		5
8	Vena ichiga koagulyantlar quyiladi (10%-li kalsiy xlorid - 10 ml, 1%-li vikasol – 2-3 ml, ditsinon – 2 ml). Zarur bo‘lganda yurak-qon tomir vositalari qilinadi		20
9	Qusuq massalar xajmi 1:5 nisbatida 1 soat ichida quruq xlorli oxak bilan sepiladi		20
10	Bemor statsionarga yarim o‘tirgan xolatda gospitalizatsiya qilinadi		10
11	Rezinali qo‘lqop yechiladi va dezeritmaga solinadi		10
	Jami		100

Blekmor zondini o‘rnatish texnikasi

Maqsad: Qizil o‘ngach va me'dani kardial qismidan qon ketishni to‘xtatish

Ko‘rsatma: Qizilo‘ngachning varikoz kengaygan venalaridan yoki Mellori-Veys sindromida profuz qon ketishi

Anjomlar: shprits, vazelin, Jane shpritsi, Blekmor zondi, promedol, pipolfen.

№	Bosqichlar	Bajarmadi	To‘liq to‘g‘ri bajardi
1	Ballonchalarni butunligini teshirib ularning ichiga ketadigan suv yoki xavo xajmini shprits yordamida aniqlanadi		10
2	Zondga vazelin yoki glitserin suriladi		5
3	Xalkum tomoq yo‘li 0.5% dikain eritmasi yoki lidokain bilan insuflyasiya qilinadi		5
4	Zond burun orqali qizilo‘ngachga, so‘ng me'daga o‘tkaziladi		15
5	Zondning oshqozon balloniga 100 ml shprits orqali xavo yuborilib so‘ngra zond yuqoriga tortiladi		10
6	Zondning qizilo‘ngach qismiga Jane shpritsi yordamida 70 ml gacha xavo yuboriladi (xar qaysi bemor uchun individual)		10
7	Ballonlarning shishirilgan darajasi xavo o‘tkazgich kanaldagi rezinali ballonchalar orqali nazorat qilinadi		10
8	Me'da toza suvgacha yuviladi		10
9	Me'dadan ajrayolatgan suyuqlikni tarkibiga qarab tamponada effektivlik darajasi aniqlanadigini		10
10	Bemorga vaqti-vaqti bilan promedol, pipolfen qilinadi		5
11	Zond uzog‘i bilan 24-72 soat gacha qo‘yiladi		10
	Jami		100

6. Malaka, ko‘nikma va bilimni tekshirish usullari

- og‘zaki;

- yozma;

- vaziyatli masalalar yechish;

- egallangan amaliy ko‘nikmalarni namoyish etish;
7. Joriy nazoratni baholash mezoni

№	O‘zlashtirish % da	Baho	Talabaning bilish darajasi
1.	96-100	A'lo”5”	- hulosa va qaror qabul qila biladi - ijodiy fikrlay oladi - mustaqil mushohada yurita oladi - amalda qo‘llay oladi - interaktiv o‘yinlar o‘tkazishda yuqori faollik va ijodiy yondasha oladi - vaziyatli masalalarni to‘liq asoslangan javob bilan to‘g‘ri yecha biladi - savolni mohiyatini tushunadi - biladi, ishonch bilan aytib beradi - aniq tasavvurga ega
2.	91-95		- ijodiy fikrlay oladi - mustaqil mushohada yurita oladi - amalda qo‘llay oladi - interaktiv o‘yinlar o‘tkazishda yuqori faollik va ijodiy yondasha oladi - vaziyatli masalalarni to‘liq asoslangan javob bilan to‘g‘ri yecha biladi - savolni mohiyatini tushunadi - biladi, ishonch bilan aytib beradi - aniq tasavvurga ega
3.	86-90		- mustaqil mushohada yurita oladi - amalda qo‘llay oladi - interaktiv o‘yinlar o‘tkazishda yuqori faollik va ijodiy yondasha oladi - vaziyatli masalalarni to‘liq asoslangan javob bilan to‘g‘ri yecha biladi - savolni mohiyatini tushinadi - biladi, ishonch bilan aytib beradi - aniq tasavvurga ega
4.	81-85	Yaxshi”4”	- amalda qo‘llay oladi - interaktiv o‘yinlar o‘tkazishda yuqori faollik ko‘rsatadi - vaziyatli masalalarni yecha biladi, lekin javobini asoslay olmaydi - savolni mohiyatini tushuna biladi - biladi, ishonch bilan aytib beradi - aniq tasavvurga ega
5.	76-80		- interaktiv o‘yinlar o‘tkazishda faollik ko‘rsatadi - vaziyatli masalalarni yecha biladi, lekin javobni isboti to‘liq emas - savolni mohiyatini tushuna biladi - biladi, ishonch bilan aytib beradi - aniq tasavvurga ega
6.	71-75		- vaziyatli masalalarni to‘g‘ri yecha biladi, lekin javobni isboti to‘liq emas - savolni mohiyatini tushuna biladi - biladi, ishonch bilan aytib beradi - aniq tasavvurga ega
7.	66-70	Qoniqarli ”3”	- savolni mohiyatini tushuna biladi - vaziyatli masalalarni to‘g‘ri yecha biladi, lekin javobini isbotlay olmaydi - biladi, ishonch bilan aytib beradi - mavzuni alohida savollari yuzasidan aniq tasavvurga ega
8.	61-65		- vaziyatli masalalarni yechimida xatoliklarga yo‘l qo‘yadi - biladi, ishonch bilan aytib bera olmaydi - mavzuning alohida savollari yuzasidan aniq tasavvurga ega
9.	55-60		- biladi, ishonch bilan aytib bera olmaydi - qisman tasavvurga ega
10.	54 va undan past	Qoniqarsiz”2”	- hech qanday tasavvurga ega emas - bilmaydi

8. Mashg‘ulotning xronologik xaritasi

№	Mashg‘ulot bosqichlari	Mashg‘ulot shakli	Davomiyligi(min.)
	O‘qituvchining kirish so‘zi (mavzuni asoslash)		10
	Amaliy mashg‘ulot mavzusini muhokama qilish, yangi pedagogik texnologiyalar (kichik guruhlar, munozara-bahs, vaziyatli masala, «qorbo‘ron», «aylana stol» va h.k.), shuningdek, ko‘rgazmali materiallar (slayd, audio-videokasseta, mulyaj, fantom, EKG, rentgenogramma va h.k.) ni qo‘llagan holda talabalarning dastlabki bilim darajasini tekshirish	So‘rov, tushuntirish	50
	Muhokamaga yakun yasash.		15
	Tanaffus		5
	Talabalarga mashg‘ulotning amaliy qismini bajarish uchun topshiriq berish. Topshiriqlarni bajarish tartibi bo‘yicha ko‘rsatmalar va tushuntirish berish. Mustaqil bemor ko‘rigi		40
	Talabalarni amaliy mashg‘ulotni o‘zlashtirishi bo‘yicha mustaqil ishi		35
	Tanaffus		40
	Talabalarning o‘zlashtirgan nazariy bilimlarini va amaliy ish natijalarini muhokama qilish, mustahkamlash va mashg‘ulot maqsadiga erishilganlik darajasini hisobga olgan holda guruh faoliyatini baholash	og‘zaki so‘rov, test, munozara-bahs, amaliy ish natijalari­ni tekshirish	50
	Tanaffus		5
	Ushbu mashg‘ulot bo‘yicha o‘qituvchining xulosasi, har bir talaba faoliyatini 100-ballik tizim bo‘yicha baholash va e'lon qilish. Keyingi darsga tayyorlanish uchun talabalarga vazifa berish (savollar to‘plami)	Axborot, mustaqil tayyorlanish uchun savollar	15

9. Tekshiruv savollari

1. Portal gipertenziya rivojlanish sabablari.

2. Portal gipertenziya patogenezi .

3. Portal gipertenziyani diagnostik usullari, invaziv va kam invaziv usullar roli, kursatma va karshi kursatmalar.

5. Portal gipertenziyani konservativ davolash uchun ko‘rsatmalar.

6. Portal gipertenziyani xirurgik davolash uchun ko‘rsatmalar.

7. Portal gipertenziya xirurgik davolash umumiy prinsiplari, profilaktikasi.

10. Tavsiya etilgan adabiyotlar

1. КоролевБ.А., ГагушинВ.А. - Хирургияциррозовпечени. - М: Медицина, 1993 - 160 с.

2. Подымова С.Д. - Болезни печени. -М. Медицина, 1997 - 479 с.

3. Пациора М.Д. Хирургия портальной гипертензии. -Т.: Медицина УзССР, 1984-319 с.

4. Хэгглин Р. Дифференциальная диагностика внутренних болезней. -М. Медицина, 1997. - 794 с.

5. Руководство по неотложной хирургии органов брюшной полости, (под ред. Савельева B.C.) -M.: Медицина, 1986 - 607 с.

6. Скрипниченко Д.П. Неотложная хирургия брюшной полости. - Киев: Здоровье, 1995 - 350 с.

7. Петров В.П. Ерюхин И.А., Шемякин И.С. Кровотечения при заболеваниях пищеварительного тракта. - М.: Медицина, 1987-256 с

8. Портальная гипертензия: Методическая разработка к практическим занятиям для субординаторов лечебного факультета. - составители Н.Х. Шамирзаев, Ш.И. Каримов, В.Ф. Ким, А.А. Шукуров. - Ташкент, 1989 -60с

9. Каримов Ш.И. Ким В.Ф., Ахтаев А.Р. Эндоваскулярная диагностика и катетерная хирургия профузных пищеводных кровотечений у больных с портальной гипертензией.- Т. : Издательство имени Ибн Сины, 1992-139 с

10. KarimovSh.I., ShamirzaevN.X. Subordinatoruchunjarroxlik. 9 bob. Portal gipertenziya (V.F.Kim, S.X. Nazarov). - Samarkand, 291-339 s
II. Qo‘shimcha:

11. Альперович Б.И. Хирургия печени и желчных путей. Москва. Медицина 1997.

12. Астапенко В.Г. Практическое руководство по хирургическим болезням. Минск, 2004.

13. Логинов А.С., Блок Ю.Э. Хронические гепатиты и циррозы. Заболевания печени и желчных путей. Москва, 2002.

14. Майер К.П. Гепатит и последствия гепатита. М. 1999.

15. Савельев В.С. 50 лекции по хирургии. Москва 2004.

16. Хирургия печени. Альперович Б.И.2010.

17. Диагностический справочник хирурга – Астафуров В.Н. 2003.

18. Лапароскопическая и торакоскопическая хирургия – Константин Франтзайдес. 2000.

19. Здравый смысл в неотложной абдоминальной хирургии – Моше Шайн.2003г

20. Неотложная абдоминальная хирургия – Майстренко Н.А.2002г

21. Абдоминальная хирургия – Григорян Р.А. В 2-х томах.2006г

Mavzu bo‘yicha Internetdagi saytlar:

http://www.tma.tmn.ru/Vestnik

http://medi.ru/doc/83.htm

http://www.rmj.net/index.htm

http://www.consilium-medicum.com/media/refer

http://www.mediasphera.aha.ru