Agar tekislikning ikkita dielektrikni ajratib turuvchi chegara tushish burchagi 0
ga teng bo‟lmasa, qaytgan va singan nurlar qisman qutblangan bo‟ladi. qaytgan
nurda tushish tekisligiga perpendikulyar tebranishlar ko‟proq bo;ladi (3-rasm),
singan nurda esa tushish tekisligiga parallel tebranishlar ko‟proq bo‟ladi.
ga teng bo‟lganda singan nurning qutblanish darajasi eng katta qiymatga erishadi.
nomi bilan yuritiladi. i burchak Bryuster burchagi yoki to‟la qutblanish burchagi
deb ataladi. Yorug‟lik Bryuster burchagi ostida tushganda qaytgan va singan nurlar
o‟zaro perpendikulyar bo‟lishini tekshirib ko‟rish mumkin. Qaytgan va singan
nurlarning turli tushish burchaklari uchun qutblanish darajalari dielektriklarda
Maksvell tenglamalarini echish yo‟li bilan topiladi. Dielektriklar chegaradagi
shartlarga quyidagilar kiradi. Chegaraning ikki tomonidagi E va N vektorlar
potensial tashkil etuvchilarining tengligi. Natijada quyidagi formulalar hosil
tushish tekisligi perpendikulyar tashkil etuvchilarining amplitudalaridir. (A
kattalikdir: i
1
tushish burchagi, i
2
sinish burchagi. Tushish burchagi kichik
bo‟lganda (3) formuladagi sinuslarni va tangenslarni burchaklarining o‟zi bilan
almashtirish mumkin
(A
1
)
┴
= -(A
1
)
┴
(t
1
– t
2
)/(i
1
– i
2
)
= - (A
1
)
┴
(n
12
-1)/(n
12
+1)
(A
2
)
┴
= (A
1
)
┴
(2i
2
/ (i
1
+i
2
))= (A
1
)(2/(n
12
-1))
(A
1
‟
)
"
=(A
1
)
"
(i
1
–i
2
)/( i
1
+i
2
)
= (A
1
)
"
(n
12
-1)/( n
12
+1)
(A
2
)
"
=
(A
1
)
"
(2i
2
/(i
1
+ i
2
))= (A
1
)
"
(2/(n+1))
(5)
Qaytgan
yorug‟likning
I
1
‟
intensivligini
ikkala
tashkil
etuvchilarning (I
1
)
┴
va (I
1
)
"
intensivligining tushuvchi yorug‟lik I
1
intensivligiga nisbatan olib. Berilgan
sirtning ρ qaytarish koeffisentini
olamiz. (6) bilan muvofiq ravishda
I
1
‟
= J((n
12
-1)/( n
12
+1))
2
ρ = ((n
12
-1)/( n
12
+1))
2
(6)
I
2
= n
12
· J · (2/( n
12
+1))
(7)
agar ikilamchi to‟lqinni tarqatuvchi zaryadlaridan birini olib qarasak, zaryadning
tebranishini ikkita tebranishga ajratamiz. U tebranishlardan biri tushish tezligida
yuz beradi. (5-rasm). Ikkinchisi esa, bu tekislikga perpendikulyar yo‟nalishda yuz
beradi. Tebranishlarning har biriga yassi qutblangan ikkilamchi to‟lqin mos keladi.
Tebranuvchi zaryadning nurlanish yo‟nalishi bo‟ladi, zaryad tebranishlar
yo‟nalishiga perpendikulyar yo‟nalishlarda eng ko‟p nurlanadi. Tebranishlar
yo‟nalishida zaryad nurlanmaydi. Yorug‟lik to‟lqin uzunligidan ko‟p marta kichik
zarralardan yorug‟likning sochilishi vaqtida ham qutblanish yuz beradi.
Sochilayotgan yorug‟lik dastasi zarralarda zaryadlarning shunday tebranishlarini
tug‟diradiki, ularning yo‟nalishi dastaga perpendikulyar tekislikda yotadi (6-rasm).
Ikkilamchi to‟lqinda E vektorning tebranishlar yo‟nalishi orqali o‟tadigan
tekislikda sodir bo‟ladi. dasta bilan π /2 dan farqli burchak tashkil qiluvchi
yo‟nalishlarda sochilayotgan yorug‟lik faqat qisman qutblangan bo‟ladi.
Do'stlaringiz bilan baham: