Polvonov Polvonning "Turizm nazariya va amaliyot "

1.1.2-rasm. Turoperatorning bajaradigan funksiyalari⁵
Mazkur rasmda keltirilgan funksiyalar quyidagi xususiyatlarga egaligi bilan ajralib turadi:
Narxni shakllantirish funksiyasi. Bu funksiya turoperatorlar uchun muhim ahamiyatga ega bo‘ladi. Chunki, har bir turoperatorning imkoniyati narxni shakllanishiga ko‘ra bir xil bo‘lmaydi hamda obyektiv va subyektiv omillariga ega bo‘ladi. Eng avvalo, bu funksiya turoperator ishining hajmiga bog‘liq. Shunga asosan, doimiy ravishda turistlarni kutib olish va kuzatish xizmatlari xususiy charter reyslarini tashkil etishni taqozo etadi.
Siljitish funksiyasi. Bu turoperatorning marketing faoliyatini belgilovchi muhim shakllaridan biri hisoblanadi. Unga asosan turistik loyihani maksimal rentabilligini ta’minlash uchun yangi yoki modifikatsiyalangan turoperator barcha ma’lumotlarni har qanday turini yoyilishida manfaat yuzasidan kirishadi. Jumladan, ularga marshrut, transfer mablag‘larini taklif etilish, joylashtirish, bo‘sh vaqtlarni o‘tkazish, narx diapozoni taklifi va reklama kabilar kiradi.
Axborotlashtirish funksiyasi. Bu funksiya zamonaviy turizm operatorlaridan ehtimol tutilgan dalillarni qayta ishlash, siljitish va turoperator tomonidan realizatsiya qilinishida noma’lum xabarlar jarayonida keng namoyon bo‘ladi. Ularning jumlasiga sayohatlarning farqli xususiyatlari, turistik markazlar va taklif etilgan xordiq chiqarish, turistik imkoniyatlari xususiyati, madaniyat va mahalliy aholining vakillari, yodgorlik va muqaddas joylar, kirim-chiqim hujjatlarining rasmiylashtirish jarayoni kabilar kiradi.
Novatorlik funksiyasi. Bu har qanday turoperatorni turizm bozorining o‘zgaruvchi sharoitlardan kelib chiqib, turistik mahsulotni yangi xillari, modifikatsiyalarini ishlab chiqish va yaratishda tinimsiz izlanishlarni olib borish, turistlarni maksimal ehtiyoji talablarini qondirish hamda agent tarmog‘ida ko‘p qirrali o‘zgarishlarga moyil savdo-sotiq ishlarini tashkil etishda ko‘zda tashlanadi.
Budjetni shakllantiruvchi funksiyasi. Buning bajarilishi yirik pul mablag‘i aylanmalari va muhim ahamiyatga molik ishchilar soniga ega bo‘lish uchun nomutanosiblikni yuzaga keltiradi. Bu asosan kam rivojlangan, iqtisodiy tizimlari kam samaraga ega mamlakatlarda va beqaror bank tizimi hukm surayotgan bir vaqtda kuchli investitsiya imkoniyatidan mahrum mintaqalarga xos xususiyatdir.
Integratsiyalovchi funksiyasi. Bunga asosan bevosita yoki bilvosita mamlakat tashqi siyosati, yo‘nalishi va ustuvorligi jahon miqyosida tashqi siyosat asosida belgilanadi. Bunda nafaqat tashqi iqtisodiy aloqalar shaklini o‘zida mujassam-lashtirish, balki xalqaro turizm madaniy, ijtimoiy va ilmiy almashuvlar vositasi bo‘lib, bunday holat diplomatik aloqalardan ham kuchliroq quvvatga ega bo‘ladi. Bu esa tadbirkorlikning barqaror rivojlanishi, yangi ish o‘rinlarini yaratish, bar-qaror soliq to‘lovlari va mamlakat uchun iqtisodiy faollikni yiriklashishi sanaladi.
Lobbilik funksiyasi. Bu funksiya postindustrial iqtisodiy tizimiga oid dav-latlar tavsifiga mansublikni ifoda etadi. Chunki, turoperatorlar haqiqatdan ham iqtiso-diyotning hohlagan go‘shasida faoliyat yurituvchi korxonalarga o‘z ta’sirini o‘tkazish imkoniyatiga ega bo‘ladilar. Ya’ni, turoperatorlar ushbu korxonalarni ishlab chiqarish yo‘nalishi bo‘yicha turoperator lobbisi ta’minotchi bo‘lgan korxona, ya’ni turistik xizmatlarni taklif etuvchilaridir. Natijada, turoperatorlar qarorlar qabul qiladilar va ularning irodasi aviakompaniyalarni faoliyati uchun hal qiluvchi ahamiyatga ega bo‘ladi.