Polimerlarning kimyoviy sinflanishi

Polietilenning fizika-kimyoviy, mexanik va elektrik xossalari

Xossalari	Yuqori bosim	O’rta bosim	Past bosim
O’rtacha molekulyar massa Suyuqlanish temperaturasi ^0C Issiqbardoshlik, ^0C Sovuqbardoshlik, ^0C Nisbiy cho’ziluvchanlik, % Egiluvchanlik, H/M^2 Qattiqlik, H/M^2 Issiq o’tkazuvchanlik vt/(M.K) Suv yutuvchanlik, 30 sut. % Yonuvchanlik Faza holati Zichligi 20^0da, g/sm^3 Qovushqoqlik hadi, dl/g	1,9*10^4– 4,8*10^4 105 – 115 108 – 110 -80 dan -120 gacha 150 – 600 120 – 260 17 – 25 0.33 – 0.36 0.020 Yonadi Kristall 0.918 – 0.930 0.8- 1.5 ksilol, 85^0	4*10^4– 7*10^4 130 – 135 128 – 133 -70 dan -140 gacha 200 – 800 800 – 1250 60 – 68 0.46 – 0.52 0.01 dan kichik Yonadi Kristall 0.960 – 0.968 0.6 – 8.0 tetralin, 135^0	7*10^4 – 35*10^4 125 – 130 120 – 128 -70 dan -150 gacha 400 – 800 650 – 750 49 – 60 0.42 – 0.44 0.005 Yonadi Kristall 0.954 – 0.960 0.6 – 8.0 tetralin, 135^0

Polipropilen

Polipropilen ishlab chiqarish keyingi yillarda tobora o’sib bormoqda. Chunki u o’zining ko’pgina xossalari bilan polietilendan afzal. Propilen quyidagi usullar bilan olinadi:

a) Asosiy sanoat usuli bo’lib tabiiy gazning etan-propan fraksiyasi aralashmasini yuqori temperatura ( 700-900⁰)da va katalizator (Cr₂O₃) ishtirokida krekinglash:

CH₃ CH₂ CH₃ → CH₂=CH

|

CH₃

b) Propil yoki izopropil spirtni 200-250 da H₂SO₄ katalizator ishtirokida degidratlash:

CH₃ CH₂ CH₂ OH → CH₂ = CH

|

CH₃

v) Propilxloridni 60-80⁰ da ishqorlar (KOH) ta’sirida degidroxlorlash:

CH₃ CH₂ CH₂ CL → CH₂ = CH + KCL

|

CH₃

Toza propilen oddiy sharoitda gaz, - 47.7⁰ da qaynaydi va -185.2⁰ da qotadi, zichligi 610 kg/m³.

Sanoatda polipropilen propilenni Sigler-Natta katalizatorlari ishtirokida eritmada (benzinda) 1-3 Mpa bosimda polimerlab, izotaktik polipropilen olinadi.

Polipropilen, past bosimda olingan polietilen kabi rangsiz va qattiq bo’lib, o’zining mexanik xossalari jihatidan polietilendan yuqori turadi. Masalan, polipropilenning amorflanish va yumshash temperaturasi, mustahkamligi, dielektrik xossalari va kimyoviy barqarorligi polietilendan afzal. Polipropilen 80% li sul’fat kislotada, 50% li nitrat kislotada va konsentrlangan xlorid kislotada ham deyarli erimaydi.

Polipropilen polietilen ishlatiladigan barcha sohalarda ishlatilishi mumkin. U asosan har xil qalinlikdagi pardalar ishlab chiqarish uchun sarflanadi. Ulardan elektrotexnika va radiotexnikada keng foydaliniladi. Polipropilen tolalari arzon va engil bo’lganligi uchun so’ngi yillarda polipropilendan pishiq (molekulyar massasi 40 000 – 50 000 va kristallik darajasi 80 – 90%) bo’lgan kimyoviy tolalar ishlab chiqarilmoqda.

Poliefirlar

Poliefirlar asosan oddiy va murakkab poliefirlarga bo’linadi. Oddiy poliefirlarga polimetilenoksidi va polietilenoksidlarini misol qilib olishimiz mumkin.