Polikondensatlanish

Polikondensatlanish — bu quyi molekular moddalardan yuqori molekular birikmalar hosil bo‘lish jarayoni bo‘lib, unda qo‘shimcha modda (suv, ammiak, vodorod xlorid va b.) ajralib chiqadi.
M a’lumki, polikondensatlanishdan farq qilib, polimerlanishda qo‘shimcha moddalar ajralib chiqmaydi. Polikondensatlanish mahsulotlari ham (qo‘shimcha moddalardan tashqari) polimerlanish mahsulotlari kabi polimerlar deyiladi.
Polikondensatlanish reaksiyalarida zanjir asta-sekin o‘sib boradi: dastlab boshlang'ich monomerlar bir-biri bilan reaksiyaga kirishadi, so‘ngra hosil bo‘lgan birikma o‘sha monomerlarning molekulalari bilan navbatma-navbat reaksiyasiga kirishadi va natijada polimer birikma hosil bo‘ladi. Polikondensatlanish reaksiyasiga plastmassalar tayyorlash uchun ishlatiladigan fenolformaldegid smolalarning hosil bo‘lishi misol bo‘la oladi. Reaksiya katalizatorlar ishtirokida (kislota yoki ishqor) qizdirish bilan boradi.
Fenol molekulasida vodorod atomlari harakatchan (ayniqsa, 2,4 va 6 -holatlardagi), aldegidning karbonil gruppasi > C = 0 esa biriktirib olish reaksiyalariga kirishuvchan bo‘lgani uchun dastlab fenol bilan formaldegid o‘zaro ta’sirlashadi:
Hosil bo‘lgan birikma keyin fenol bilan reaksiyaga kirishadi va suv molekulasini ajratib chiqaradi:
Fenolning formaldegid bilan katalizatorlar ishtirokida polikondensatlanishi natijasida fenolformaldegid smolalar hosil bo‘ladi, ulardan plastmassalar — fenoplastlar (bakelitlar) olinadi. Fenoplastlar — sanoatning ko‘pchilik tarmoqlarida rangU va qora metallar o'rnida ishlatiladigan juda muhim materiallardir. Ulardan ko‘p miqdorda keng iste’mol buyumlari, elektr izolatsiya materiallari va qurilish detallari tayyorlanadi.
Polikondensatsion qatronlar asosida
olinadigan plastmassalar

Polikondensatsiya deb, to‘yingan turli uglevodorodlarni birikishi natijasida yuqori molekulali organik modda (polimer) va qo‘shimcha moddalar, masalan, suv hosil bo‘lish reaksiyasiga aytiladi. Polikondensatsion plastmassalar sakkiz guruhga bo‘linadi: