Поль брэгг асаб кучи т арж им он: м ирафзал м ирфайзиев

Жисмоний емирилиш
Агар асаб кучимиз емирилган бўлса, биз руҳий
27

---

ва ж исм они й чарчоқн и сезам и з, ирода кучи 
ҳисобига чарчоқни би р о з енггандек бўламиз. 
К е й и н
э с а
с о ғ л и к к а
з а р а р л и
б ў л га н
зўриқтирувчилардан фойдаланамиз. Чой, кофе, 
алкоголь ҳам ёрдам бермай қўяди. Ёш бўлсак ҳам, 
ў зи м и зн и қ а р и л а р д е к с е з а м и з, ч у н к и асаб
кучимиз емирилмокда. Руҳий, жисмоний ва ички 
кучларим из бузилиш ини кузатам и з. Ж и н си й
алоқага беф арқ бўламиз, кўзларимиз нури сўнади, 
тери ва мушаклар бўшашади, қадам ташлашимиз 
х у н у к л аш ад и . Н а т и ж а д а и ч ки а ъ зо л а р и м и з
ҳ а р а к а т и с ек и н л а ш ад и . Б и з о з и ш и м и з ёки
семириш имиз мумкин, сўнгра эса "бир замбил 
ахлат"га айланамиз.
Модда алмашинувининг бузилиши
Асаб зўриқиш и организмда содир бўлаётган 
ж араёнларнинг жиддий бузилишига олиб келади. 
М етаболизм шундай ж араёнки, унинг ёрдамида 
озиқлантирувчи моддалар тирик ҳуж айраларга 
айланади, унинг "ёниши" натижасида эса қувват 
ҳосил бўлади. Ҳар бир тирик аъзо каби ҳар бир 
ҳ у ж а й р а м о д д а а л м а ш и н у в и ж а р а ё н и д а
қатнашади. Бу ж араён соғлик ва ҳаётий қувват 
асоси ҳисобланади.
А саб н о р м а л ҳ о л а т д а бўлса, м е т а б о л и зм
ж араёнлари орасида мувозанат сақланади. Агар 
асаб кучи емирилган бўлса, табиий мувозанат 
бузилади, натиж ада тана озади ёки семиради. 
Шунинг учун тўғри парҳез тутиш калориялар 
билан ўлчанмайди. Ш унинг учун асаб кучини 
б арпо қи л ад и ган о зу қ а л а р и стеъ м о л қилиш
к ер акки , ҳосил бўлган ҳ у ж ай р ал а р қувватга
28

---

а й л а н и б , б и р т е к и с м о д д а а л м а ш и н у в и н и
таъминласин.
Маълумки, симпатик асаб тизими ҳаётий муҳим 
аъзоларни бошқаради. Бу асаб тизимининг асосий 
қисми пн евм о-гастрик асаб тизим и сифатида 
маълум.
Йоглар маълумотига қараганда, уни инсоннинг 
иккинчи мияси деб аташади. Пневмо-гастрик асаб 
ти зи м и н аф ас олиш ва о вқ ат ҳ азм қилувчи 
аъзоларни бошқаради, шунинг учун пневмо (ўпка), 
гастрик (ҳазм қилувчи) номини олган. Бу тизим 
бош қа аъзолар билан узвий боғланган. Умуман, 
асаб тизимининг бироз бузилиши пневмо-гастрик 
а с а б т и з и м и г а ж и д д и й т а ъ с и р к ў р с а т а д и . 
Асабланган вақтимизда қорин атрофида безовта 
қиладйган оғриқ пайдо бўлади. Агар асаб тизими 
ж иддий таранглаш са, ош қозон овқатни қабул 
қилмай қўяди, унда қайт қилиш бошланади.