Podkast yaratish va ommalashtirish texnologiyasi” fanidan Oraqli nazorat ishi

O’zbekiston Jurnalistika va ommaviy kommunikatsiyalar universiteti
Xalqaro jurnalistika yo’nalishi, 3-kurs, 21/19-guruh talabasi
Dusiyarova Barnoning

“Podkast yaratish va ommalashtirish texnologiyasi” fanidan

Oraqli nazorat ishi

Topshirdi : Dusiyarova Barno

Qabul qildi: o‘qituvchi Uljamol Xonnayeva

Oraliq nazorat

3 –variant

1) Podkast texnologiyasi

2) Suhbat qurish mahorati
3) Ijodiy reportaj matni yozish.

1. Avvalo podkast nima ekanligini gapirish juda muhimdir. Ko'pchilik bu nima ekanligini bilaman deb o'ylaydi, lekin noto'g'ri yo'l bilan, shuning uchun ko'rib chiqilgan narsalarga to'xtalamiz. Bu audio fayl. Bu serverda Internet orqali xohlagan vaqtingizda tinglanishi mumkin bo'lgan tarzda joylashtiriladi. Bundan tashqari, ko'p hollarda, uni Internetga ehtiyoj sezmasdan xohlagancha tinglashingiz uchun uni kompyuteringizga yuklab olish imkoniyati mavjud (odatda MP3 formatida amalga oshiriladi). Bugungi kunda podkastni yozib olish har kimning qo'lidan keladi. Ilgari, bu bloggerlar va musiqachilar orasida ajralib turadigan vosita edi, ammo hozirda hattoki korxonalar ham ulardan foydalanishlari mumkin, chunki bu SEO strategiyasida foyda keltiradi, shuning uchun ular juda muhimdir (ular SEO joylashuvini yaxshilaydi, siz mijozlaringizga yaqinlashasiz ... ). Lekin podkastlar qayerdan paydo bo'ldi? Uning kelib chiqishini bilish uchun biz 2004 yilga qaytishimiz kerak. Shu sanada ushbu atama ishlatilgan bo'lib, moda tarkibidagi ikkita so'zga qo'shildi: iPod, shov-shuvga sabab bo'lgan musiqa pleyeri (Apple'dan); va translyatsiya, bu translyatsiyani anglatadi. Va bu Ilgari podkast audio eshittirishga tegishli deb hisoblanishi mumkin edi, odatda radio dasturining fayli, musiqa va boshqalar. Ammo u video translyatsiya sifatida ham foydalanila boshlandi. Endi bu atama "sayqallandi" va podkastlar xilma-xillashdi, chunki u nafaqat audiovizual ommaviy axborot vositalariga, balki intervyularga, bloglarga va, shuningdek, elektron tijorat uchun ham mo'ljallangan.
Podkast biz bilan bir necha yil davomida (2004 yildan beri) ishlaydi va garchi o'sha paytda inqilob bo'lgan bo'lsa-da, haqiqat shundaki, u keyinchalik rad etildi. Endi u yana tiklandi va buni har qachongidan ham ko'proq kuch bilan amalga oshirdi, shuning uchun ham ko'plab elektron tijorat podkast nima va uning qanday afzalliklari borligiga yaqinlashishni boshladi. Umuman olganda, bu quyidagilarni nazarda tutadi:

• 
  Istagan vaqtingizda tinglashingiz mumkin bo'lgan audio odamlarga olib keling. Agar ular boshqa biror narsa qilsalar ham.
  
• 
  Uzoq matnlar bilan zerikmang, chunki gap ular tinglashidir. Aslida, kitoblar o'qiladigan podkastlar ko'paya boshladi.
  
• 
  Uni ishlab chiqarish oson. Shubhasiz, biz sizga bu bir necha daqiqalar haqida aytmoqchi emasmiz, chunki bu unday emas, lekin ular katta mablag 'talab qilmaydi va natija juda sifatli bo'lishi mumkin.
  

2. Suhbat jurnalist uchun alohida mahorat talab qiluvchi yo’nalish. Chunki suhbat bu nafaqat jurnalist mahoratini ochib beruvchi, balki suhbatdoshning ham tajribasini oshiradigan janrdir. Suhbat davomida journalist so’z tanlay olishi, savollar ketma-ketligini tuzib olishi lozim. Bu xuddi intervyu qonun-qoidalariga o’xshab ketadi. Intervyu olish qoidalari esa:

• 
  Bir vaqtning o’zida ikki uchtalab savol berilmaydi;
  
• 
  Suhbatdosh javobini tinglanadi;
  
• 
  Suhbatdosh fikrlariga reaksiya berilishi kerak (aks holda suhbatdosh o’zini noqulay his qila boshlaydi);
  
• 
  Jurnalist suhbat uchun savollarni suhbat mavzusidan kelib chiqib tuzilishi lozim;
  
• 
  Shuningdek, suhbat mavzusidan kelib chiqib, suhbatdoshning to’g’ri tanlashini ahamiyatli
  

Suhbat davomida har bir harakat va mimika ahamiyatli. Shuningdek, libos va kiyim ham katta ahamiyat kasb etadi. Misol uchun, xalqaro journalist Navbahor Imomovaning diniy soha vakili bilan bo’lgan suhbatida, jurnalist mavzuga biroz zid keladigan libos kiyib olgan. Bu esa video tarmoqlarda e’lon qilinishi bilan katta bahs-munozaralarga sabab bo’ldi. Aslida suhbat mavzusining salmog’I bir tomonda qolib, asosiy mavzu Navbahor Imomovaning libosi ustida ketgan. Ushbu holatga tashqaridan baho beradigan xolis inson sifatida, journalist suhbat mavzusidan kleib chiqib libos tanlashi kerak edi deyishimiz mumkin. Bu bilan yopiq kiyinsin, romol o’rasin emas, shunchaki suhbatdoshini hurmat qilsin. Islom dinida ayol kiyishining ochiq kiyinishi biroz qoralanadi. Shunday bo’lgan bir vaziyatda, aynan xorijiy journalist bo’lgani uchun Navbahor Imomova bu holatdan mustasno deb bo’lmaydi.
Suhbat tilni rivojlantirish, fikr va fikr almashish, bir-birini tinglash uchun kalit hisoblanadi. Odamlar his-tuyg'ularni ko'rsatadigan yuz va tana ifodalarini kuzatishda bir-birining fikrlarini eshitish orqali o'rganadilar.

Sherri Turkl o'zining "Suhbatni tiklash - Raqamli asrdagi suhbatning kuchi" kitobida "Yuzma-yuz suhbat - bu biz qiladigan eng insoniy va insonparvarlik qiladigan ish", deydi. “Bir-birimizga to'liq taqdim etsak, biz tinglashni o'rganamiz. Aynan shu erda biz empatiya qobiliyatini rivojlantiramiz. Bu erda biz eshitish va tushunish quvonchini his qilamiz. Suhbat o'z-o'zini aks ettirishga yordam beradi, o'zimiz bilan suhbatlar erta rivojlanishning asosi bo'lib, hayot davomida davom etadi. Texnologiya kundalik hayotning bir qismidir, lekin yuzma-yuz suhbatni telefon suhbati, matnli xabarlar, elektron pochta xabarlari va boshqalar orqali almashtirish bolalar va yoshlardan muhim ko'nikmalarni olib tashladi. Bugungi dunyoda Turkle aytganidek, "suhbatdan parvoz" mavjud. Barcha yoshdagi odamlar telefonlar va ekranlarsiz ishlay olmaydi, ammo muvozanat juda muhim. Suhbat san'ati tug'ma qobiliyat kabi ko'rinishi mumkin, lekin unday emas, bu shunchaki mahorat va uni o'rganish mumkin bo'lgan har qanday mahorat kabi. Suhbatlashish qobiliyatining o'zi sizni uzoqqa olib bormaydi, lekin ularning etishmasligi sizni oldinga siljiydi. Malaka va ishbilarmonlik muhim, ammo e'tiborga olish uchun siz muloqot qilishingiz kerak. Suhbatning eng muhim qoidalaridan biri noto'g'ri tuyulishi mumkin: jim bo'l va tinglang. Suhbat - bu ikki tomonlama ko'cha, bu sizning gapirishingizga bog'liq emas. Jim bo'lish va boshqa odamni tinglash sizga yangi lug'at va jumlalar tuzilishini o'rganishga yordam beradi va suhbatni tabiiy ravishda davom ettirish uchun savollar berishga imkon beradi.
Muloqot ikki tomonlama yo‘l, dedik. O'z fikringizni bildiring va gapiring, esda tutingki, boshqa odam ham sizni tinglashni xohlaydi, grammatikangiz chalkash bo'lsa, ular qarshi emas va uni to'g'irlashning yagona yo'li amalda qo'llashdir. Bu tushunarli tuyulishi mumkin, lekin sizda gaplashadigan qiziqarli narsa borligiga ishonch hosil qiling. Mahalliy yangiliklar, global voqealar, yangi texnologiyalar, yangiliklardan xabardor bo'ling va suhbatingiz xilma-xil bo'lsin, turli sohalarda o'z ishonchingizni rivojlantirish uchun u erda biroz ish va ish, balki engil materiallar ham bo'lishi kerak. O'zingizni ichkariga qo'ying va gapirishni boshlang, tadqiqotlar shuni ko'rsatadiki, siz erta gapirishni boshlasangiz, siz kun bo'yi yoki voqeani xijolat qilmasdan gapirishni davom ettirishingiz mumkin. Shuningdek, ular hech ikkilanmasdan chet tilida gaplashishni boshlagan odamlar tezroq yaxshilanishini ko'rsatadi. Har qanday til ko'nikmalari kabi, siz ham suhbatni o'rganishingiz mumkin. Muloqot ko'nikmalaringizni saqlab qolish va yaxshilash uchun u erda topishingiz mumkin bo'lgan professional inglizcha suhbat kurslari ham mavjud.

3. “Gender tengligi” mavzusida olib borilgan eshitirish davomida Qalampir.uz jurnalisti Feruza Najmiddinova mehmon bo’ldilar. Ushbu mavzu doirasida jurnalistga 3 ta savol bilan murojaat qildik:

1. 
   O’zbekistonda gender tengligi: yutuqlar va kamchiliklar.
   
2. 
   Ayollar huquqini himoya qilish va gender tengligi masalalari avj olgan bir vaqtda ijtimoiy tarqmolar orqali birda deputat ayol, birda esa blogger ayollarning obro’sizlantirlishiga munosabatingiz?
   
3. 
   Gender tengligining buzilishiga ayollarning o’zi ham aybdormi?
   

Kabi savollarimizga journalist hayotiy misollar bilan javob berdilar va yakunda o’z fikrini bayon etdi.