Plastmassaning ekspluatatsion xossalari

Plastmassalarning dielektrik hossalari

Plastmassalarning dielektrik hossalari solishtirma elektr qarshilik, solishtirma hajmiy elektr qarshilik, edektrik mustahkamlik (teshib o’tuvchi kuchlanish), dielektrik yo’qotishning tangens burchagi va dielektrik singdiruvchanlik kabi ko’rsatkichlar bilan xarakterlanadi.

1. Elektr mustahkamlikni tekshirish

Bu ko’rsatkich namuna qalinligining har bir millimetriga mos kelgan teshib o’tuvchi kuchlanish bilan ifodalanadi va quyidagi formula yordamida topiladi:
U_m
Ye_m =  ; kg/mm h

bu yerda: U_m - teshib o’tuvchi kuchlanish, kV; h - namuna qalinligi, mm;

2. Dielektrik yo’qotishning tangens burchagi va dielektrik singdiruvchanligini aniqlash

Dielektrik qizishi natijasida yo’qolgan elektr energiya elektr yo’qotishning tangens burchagi orqali aniqlanadi. Bu tangens burchagi o’ziga berilgan elektr energiyasini sochish qobiliyatini xarakterlaydi. Polimer materiallarda dielektrik yo’qotishning tangens burchagi qanchalik kichik bo’lsa, uning dielektrik hossasi shunchalik yaxshi bo’ladi va aksincha.
Dielektrik singdiruvchanlik "E" yoki izolyatsion materialning dielektrik doimiysi deb, berilgan izolyatrli kondensator sig’imining havo izolyatorlik kondensator sig’imi nisbatiga aytiladi.

3. Solishtirma sirt va solishtirma hajmiy elektr qarshiligini aniqlash

Elektr maydonidagi materialning 1 sm² yuzidan o’tayotgan tokka qarshilik solishtirma sirt elektr qarshilik (r_s) deb ataladi va u [Om] bilan o’lchanadi.
Solishtirma hajmiy elektr qarshilik deb (r_u) elektr maydoniga joylashtirilgan materialning 1 sm₃ hajmdagi o’tayotgan toki ko’rsatadigan qarshilikka aytiladi va u [Omsm] bilan o’lchanadi.

6. Plastmassalarning sanitar-gigienik hossalari

Plastmassalarni qayta ishlash jarayonida ularni saqlashda va ekspluatatsiya qilishda atrof-muhitga moddalar ajratishi mumkin. Plastmassalarni gigienik xarakteristikasi shu ajraladigan moddalarni (umuman plastmassani) odam organizmiga va atrof-muhitga ta’sirini o’rganish va uni salbiy faktorini minimumga keltirish. Buning uchun sanitar-kimyoviy va toksikologik tekshirishlar olib borish kerak. Buning uchun avvalo qaysi sharoitda plastmassadan olingan buyum amaliyotda qo’llanilishini aniqlash kerak.
Gigienik baholash quyidagi etaplardan iborat bo’lishi mumkin:

• 
  organoleptik baholash (atrof-muhitga hidli moddalarni ajratish orqali);
  
• 
  sanitar-kimyoviy baholash (plastmassani atrof-muhitga KMB ajratishi va qancha miqdorda ekanligi);
  
• 
  toksikologik tekshirish (ajralib chiqqan moddani hayvon organizmiga ta’siri).
  

TAYaNCH SO’Z VA IBORALAR

1. 
   Martens va Vika usullari
   
2. 
   Plastmassalarni fizik-mexanik xossalari
   
3. 
   Elektroizolyatsiya (dielektrik) xossalari
   
4. 
   Issiqlik-fizik xossalari
   

Sanitar-gigienik xossalari