PhD. Samatov A. A

О‘lchash vositalarini qiyoslash –О‘lchash vositalarining о‘rnatilgan texnik talablarga muvofiqligini aniqlash va tasdiqlash maqsadida davlat metrologik xizmat idoralari (boshqa vakolatlangan idoralar, tashkilotlar) bajaradigan amallar majmui.
О‘lchash vositalarini kalibrlash –О‘lchash vositalarining metrologik tavsilotlarining haqiqiy qiymatlarini va qо‘llanishga yaroqli ekanligini aniqlash va tasdiqlash maqsadida kalibrlash laboratoriyasi bajaradigan amallar majmui.
О‘lchash vositalarini tayyorlash (ta’mirlash, sotish, ijaraga berish) ga litsenziya –Kо‘rsatilgan faoliyat turlari bilan shug‘ullanishga huquqini tasdiqlovchi, yuridik va jismoniy shaxslarga davlat metrologik xizmat idoralari tomonidan beriladigan hujjat.
О‘lchash vositalarini metrologik attestatlash –donalab ishlab chiqarilgan (yoki О‘zbekiston hududiga donalab keltirilgan) о‘lchash vositalarining, ularning xossalarini sinchiklab tadqiq etish asosida, qо‘llanishga huquqli ekanligini metrologik xizmat tomonidan tan olish.
Metrologik xizmatlar, markazlar, laboratoriyalarni akkreditlash –metrolgik xizmatlar, markazlar, laboratoriyalarning о‘rnatilgan akkreditlash doirasida о‘lchashlar birliligini ta’minlash bо‘yicha ishlarni о‘tkazishga huquqligini rasmiy tan olish.
Yuridik shaxslarning metrologik xizmatlarini о‘lchash vositalarini kalibrlash huquqiga akkreditlash –yuridik shaxslar metrologik xizmatlarining о‘rnatilgan doirada о‘lchash vositalarini kalibrlashni о‘tkazish huqiqini rasmiy tan olish.
О‘lchashlarni bajarish metodikalarini metrologik attestatlash –О‘lchashlarni bajarish metodikasining unga qо‘yilgan metrologik talablarga muvofiqligini baholash va tasdiqlash maqsadida о‘tkaziladigan tadqiqot.
О‘lchashlarni bajarish metodikasi –О‘lchashlar natijalarini avvaldan ma’lum xatolik bilan olishni ta’minlaydigan ishlar va qoidalar majmui.
Kattalik - Sifat tomonidan kо‘pgina fizikaviy obyektlarga (fizikaviy tizimlarga, ularning xolatlariga va ularda о‘tayotgan jarayonlarga) nisbatan umumiy bо‘lib, miqdor tomonidan har bir obyekt uchun xususiy bо‘lgan xossadir.
Asosiy kattalik deb kо‘rilayotgan tizimga kiradigan va shart bо‘yicha tizimning boshqa kattaliklariga nisbatan mustaqil qabul qilib olinadigan kattalikka aytiladi. Masalan, masofa (uzunlik) vaqt, temperatura, yorug‘lik kuchi kabilar.
Hosilaviy kattalik deb tizimga kiradigan va tizimning kattaliklari orqali ifodalanadigan kattalikka aytiladi. Masalan, tezlik, tezlanish, elektr qarshiligi, quvvat.