P’ezoelektrik Datchiklar Тermoelektrik datchiklar

Farg'ona Politexnika Insituti Kompyuterlashgan Loyhalash Tizimlari Fakulteki TJBAKT Yo'nalish 70 – 20 Guruh Talabasi Jo'rayev Nodirbekning Mustaqil Ishi

Mavzu: Termoparalar

Reja:

1. 
   Тermoelektrik datchiklar termoparalar.
   

2 P’ezoelektrik Datchiklar

Тermoelektrik datchiklar (termoparalar)

Хaroratni o’lchashning termoelektrik usuli termoelektrik termometrning (termoparaning) termoelektrik yurituvchi kuchi (termo e.yu.k.) xaroratiga bog’likligiga asoslangan. Bu asbob -200⁰S dan 2500 ⁰S gacha bo’lgan xaroratlarni o’lchashda texnikaning turli sohalari va ilmiy tekshirish ishlarida keng qo’llaniladi.

Тermoelektrik termometrlar yordamida xaroratni o’lchash 1821 yilda Zeebek tomonidan kashf etilgan termoelektrik xodisalarga asoslangan. Bu xodisalarning xaroratlarni o’lchashda qo’llanilishi ikki hil metall simdan iborat zanjirda ularning kavsharlangan joyida xaroratlar farqi hisobiga hosil bo’ladigan E.Yu.K. effektidan iborat. Т.E.Yu.K. hosil bo’lishining sababi erkin elektronlar zichligi kamroq metallga diffuziyasi bilan izoxlanadi. Shu paytda ikki xil metallning birikish joyida paydo bo’ladigan elektr maydon diffuziyaga qarshilik ko’rsatadi. Elektronlarning diffuzion o’tish tezligi paydo bo’lgan elektr maydon ta’siridagi ularning qayta o’tish tezligiga teng bo’lganda xarakatli muvozanat holati o’rnatiladi. Bu muvozanatda A va V metallar orasida potensiallar ayirmasi paydo bo’ladi. Elektronlar diffuziyasining intensivligi o’tkazgichlar birikkan joyning xaroratiga ham bog’liq bo’lgani sababli birinchi va ikkinchi ulanmalarda hosil bo’lgan e.yu.k. ham turlicha bo’ladi.

Тermoelektrik termometrlarni yaratish uchun ishlatiladigan termoelektrod materiallar bir qator xususiyatlarga ega bo’lishi shart, chunonchi: issiqqa chidamlilik va mexanikaviy mustaxkamlik; kimeviy inertlik; termoelektr bir xillik; stabillik va termoelektr xarakteristikani tiklash; t.e.yu.k.ning temperaturaga bo’lgan (chiziqli xarakteristikasiga yaqin va bir ishorali) bog’lanishi; yuqori sezgirlik.