Petrografiya” fanidan imtihon uchun nazorat savollari. 1) Dala shpatlari xaqida umumiy maʼlumotlar. Kaltsiy-natriyli (plagioklaz) dala shpatlari

50) Intruziv jinslarning strukturalari va teksturalari?
FAZA –ketma-kelayotgan magma suyuqliklarini qotishi
Intruziv jismlarning (tanalarning) morfologiyasi



51) Vulkanik jinslarning strukturalari va teksturalari?
(latinchadan tekstura - mato, tuzilish) - bo'shliqni minerallar agregatlari bilan to'ldirish usuli; tog’ jinslarining makro xarakteristikalari (lekin boshqa mikrodarajada, masalan, mikroskop yordamida shlifda ham kuzatilishi mumkin).
Strukturasi-kristallik darajasi, kristallarning kattaligi va shakli, ularni bir-biri bilan shisha bilan birlashtirish usuli, shuningdek individual mineral donalar va ularning agregatlarining tashqi xususiyatlari tufayli tog ' jinslari belgilarining to'plami.
Magmatik jinslarning teksturasi, tarkibiy qismlarning nisbiy joylashuvi va bo'shliqni to'ldirish usuli tufayli tog' jinslari tuzilishining xususiyatlari deb ataladi. To'qimalarning tabiati asosan tog' jinslarining shakllanishining geologik sharoitlari bilan belgilanadi va magmatik eritmaning tarkibiga kamroq bog'liqdir.

52) Metamorfik jinslarning tuzilishi va teksturasi.
Tog' jinslarining ichki tuzilishi (struktura) uni tashkil qilgan mine- ral donalarining katta-kichikligi, shakli, bir-biri bilan munosabati va vulkan shishasining bor-yo'qligiga bogʻliq
Tog jinslarining tashqi ko'rinishi (teksturasi) minerallarining unda
joylanish tartibi va ularning umumiy xususiyatlaridan darak beradi. Tog' jinsning tashqi ko'rinishiga baho berilayotganda undagi bo'shliqlarni tog' jinsi massasi bilan qay darajada to'ldirilganligi, magma qotayotgan- da unga ta'sir etgan jarayonlar natijasida hosil boʻladigan ajralish shakl- lari inobatga olinadi. Magmatik jinslar ichki tuzilishini asosan quyidagi omillar belgilaydi:
1. Tog' jinsining kristallanish darajasi.
2. Tog jinslarini tashkil etgan mineral donalarining mutlaq va nisbiy katta kichikliligi
3. Mineral agregatlarning shakli: a) kristallarning qiyofasi, shakl- lanish darajasi (idiomorfizm); b) ularning kristallanish tartibi
Afir tuzilish - faqat vulkan jinslari asos massasidan tashkil topadi. Chuqurlikda kristallangan (intratellur) minerallar bunday tuzilishda ishtirok etmaydi. Tog' jinslarining bunday tuzilishi magmani yer po`sti- dan nisbatan tez va hech yerda to'xtamasdan yuqoriga ko'tarilishidan hosil boʻladi.
Vitrofir tuzilish (lotincha «vitrum>> shisha demakdir) - vulkan
jinslarining xarakterli tuzilishi hisoblanadi. Bunday tuzilishga ega bo'l- gan vulkan jinslarida shishasimon massa mikrolitlaridan keskin ustunlik qiladi (Sh:M 75:25).
Gialopilit tuzilish - plagioklaz mikrolitlari shishasimon massaga cho'kkan boʻladi. Mikrolitlar tartibsiz joylashib kigiz tolalariga o'x- shaydi. Bunday tuzilish vulkan jinslarini asosiy massasiga, ayniqsa, an- dezitlar uchun juda ham xarakterli boʻlib (Sh:M»50:50), bunday tu- zilishni andezitli tuzilish deb ham ataladi.
Yo'l-yo'l tashqi ko'rinish turli tarkibli va tuzilishli qatlamlari subparallel tabaqalanishidan sodir boʻladi. Bunday tashqi ko'rinish magmani ma'lum yo'nalish harakatlanishidan hosil bo'ladi.
Flyuidal (oqma) tashqi ko'rinish ko'pgina effuziy jinslarga xos. Bunday tashqi korinishda lava oqimi izlari bo'ladi va mineral bilan tog' jinsining boshqa elementlari xuddi oqimga o'xshab joylashadi.
Taksitli tashqi ko'rinish (yunoncha «> - joylashish, tartib demakdir, ya'ni tartibli joylashish). Bunday tashqi ko'rinishga molik boʻlgan tog jinslarining turli qismlari tuzilishi va tarkibi har xilligi bilan belgilanadi.