Perseptiv timsollarning tashkil topishi: o’rganish metodlari



Download 0,97 Mb.
Sana18.03.2022
Hajmi0,97 Mb.
#500321
Bog'liq
Perseptiv timsollarning tashkil topishi

Perseptiv timsollarning tashkil topishi: o’rganish metodlari

Rajabova Shaydo

Reja:

  • Muloqot kishilarning bir-birini tushunishi.
  • Ijtimoiy perseptiya haqida.
  • Muloqot jarayonining mexanizmlari.

Muloqot nima?

Muloqot- odamlar o’rtasida birgalikdagi faoliyat ehtiyojlaridan kelib chiqadigan bog’lanishlar rivojlanishining ko’p qirrali jarayondir. Muloqot faqat insonlarga xos bo’lgan jarayondir. Kishilar faoliyat jarayonida bir-birlari bilan muloqotda bo’lish ehtiyoji tug’iladi. O’zaro muloqot esa , tabiiyki , kishilik jamiyati vujudga kelishining eng asosiy unsuri hisoblanadi.

Kishilarning bir-birini idrok etish jarayoni muloqotning perseptiv tomonini o’rganish zaruratini vujudga keltiradi.

Insonning inson tomonidan idrok etilishi “Ijtimoiy persepsiya” deyiladi. Dastlab bu atama Dj.Bruner tomonidan 1947-yil ishlatilgan bo’lib , u perseptiv ijtimoiy determinatsiyasini anglatgan. Keyinchalik bu atama , boshqacharoq ma’noga ega bo’lib , u ijtimoiy ob’ektlarni ,ya’ni, odamlar ijtimoiy guruhlar katta ijtimoiy tuzilmalarni idrok etish jarayonini anglata boshlagan.

Ijtimoiy perseptiv jarayonlarda individ quyidagilarni idrok etishi mumkin:

  • 1 . O’z guruhiga munosib individni;
  • 2 . Boshqa guruhga mansub;
  • 3 . O’zining guruhini;
  • 4 . O’zga guruhni;

Ijtimoiy perseptsiya

  • Rus psixologi A.A.Bodalev “ Insonni inson tomonidan idrok etilishiga” sinonim ravishda “ Insonning boshqa insonni bilishi” iborasini qo’llaydi. Inson jamiyat a’zosi sifatida qabul qilinganligi sababli muloqotda ham shaxs sifatida namoyon bo’ladi . S.L.Rubinshteyn aytganidek, “ Biz insonni tashqi xulq- atvoriga qarab uni o’qiymiz” . Bundan , insonni tashqi qiyofasi uni qanday shaxs ekanligidan dalolat berishini anglashimiz mumkin.

“ Boshqa odamni bila turib, o’rganayotgan individning o’zi ham shakllanadi”- deb yozadi L.S.Vigotskiy.

Insonni inson tomonidan idrok etilishida eng kamida ikki kishi jalb qilingan bo’lishi lozim bo’lib, ularning ikkalovi ham faol sub’ektdir. Demakki o’zaro idrok jarayonida ikkala tomon bir – birlarining ehtiyojlari, motivlari va yo’nalishlarini bilishlari va o’zaro qarama –qarshi tomon o’rniga g’oya olishlari lozim. Muloqot jarayonida bir-birini idrok etayotgan odamlar bir – birini tushunishga harakat qiladilar.

Insonni inson tomonidan idrok etilishida eng kamida ikki kishi jalb qilingan bo’lishi lozim bo’lib, ularning ikkalovi ham faol sub’ektdir. Demakki o’zaro idrok jarayonida ikkala tomon bir – birlarining ehtiyojlari, motivlari va yo’nalishlarini bilishlari va o’zaro qarama –qarshi tomon o’rniga g’oya olishlari lozim. Muloqot jarayonida bir-birini idrok etayotgan odamlar bir – birini tushunishga harakat qiladilar.

Buning uchun quyidagi mexanizm ishga solinadi:

  • Indenfikatsiya
  • Refleksiya
  • Sterotipizasiya
  • Empatiya

Indifikasiya(lotincha tenglashtirish) – u kishiga tenglashtirish , baravarlash ma’nosini anglatib, insonning o’zini xayolan suhbatdoshi, o’rniga qo’yish orqali uning fikrlari va tasavvurlarini tushunishga intilishi.

Indifikasiya(lotincha tenglashtirish) – u kishiga tenglashtirish , baravarlash ma’nosini anglatib, insonning o’zini xayolan suhbatdoshi, o’rniga qo’yish orqali uning fikrlari va tasavvurlarini tushunishga intilishi.

Refleksiya(lotincha aks ettirish)- insonning suhbatdoshi tomonidan qanday idrok etilayotgani va tushunilayotganini anglashga intilishi.

Stereotipizasiya- grekcha o’zgarishsiz, takrorlanish degan ma’noni anglatib, insonning suhbatdoshini tushunishga intilishi yo’lida muayyan shablondan foydalanishi.

Stereotipizasiya- ma’lum yoki taxminan ma’lum bo’lgan voqealarni tiklash , nisbat berish yo’li bilan xulq normalarini tasniflash va ularning sabablarini izohlash demakdir. Ba’zida muomala jarayonida noto’g’ri stereotip vujudga keladi. Empatiya- insonning o’zini xayolan suhbatdoshi o’rniga qo’yish orqali uning kechinmalari va hissiyotlarini tushunishga intilishi. Bunda insonning emotsional muammolariga yondashishi tushuniladi.

Foydalanilgan adabiyotlar: O’zbekiston Respublikasi Oliy va O’rta Maxsus ta’lim vazirligi F.I.Xaydarov va N.I.Xalilova “Umumiy psixologiya” darslik

E’tiboringiz uchun rahmat !


Download 0,97 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish