Педиатрия ва болалар гигиенаси

Мактабгача ёшдаги болалар овқатланишиниташкил етиш

Мактаб ёшидаги болалар овқатланишини тўғри ташкил қилиш учун улар организмининг ўзига хос хусусиятларини ҳисобга олиб, қуйидаги гуруҳларга бўлиш лозим:
—кичик ясли ёшидаги болалар; —ўрта ясли ёшидаги болалар;
—мактабгача ёшдаги болалар.
Бир кунлик озиқ-овқатда оқсиллар, ёғлар, углеводлар нисбати 1:1:4 бўлиши лозим.
Мактабгача ёшдаги болалар (3—6 ёшгача) бир кунда овқат билан (ҳар бир кг вазнига) 3,0—3,5 г оқсил, шунча ёғ ва 14 г углевод олиши керак. Оқсиллар умумий миқдорининг 65-70% ни ҳайвон, 35—40% ни ўсимлик маҳсулоти ташкил қилади. Умумий ёғ миқдорининг 12—15 % ни ўсимлик мойи, қолганини еса сут ёғлари қоплаши, кунлик овқат таркибида 110 г калсий, 1,5 г фосфор, 8 мг темир бўлиши керак.
Сабзавот, мева, полиз маҳсулотлари, ошкўкатлар, шунингдек, янги узилган карам, қизил сабзи, салатларни истеъмол қилиш тавсия етилади, чунки улар минерал тузларга, микроелементларга ҳамда витаминларга бой бўлади.
Мактабгача ёшдаги болалар ҳам мактаб ёшидаги болалардек кунига 4 маҳал овқатланадилар. Ерталабки нонушта 1 кунлик қувват сарфининг 25% ни, тушлик овқат 35 % ни, пешинги нонуш­та 15 % ни, кечки овқат 25 % ни ташкил қилади, 3—5 ёшгача бўлган болалар 1 кунда 1800 ккал, 5—7 ёшгача бўлган бола­лар еса 2400 ккал гача енергия берадиган овқат исътемол қилишлари керак.
Тайёрланган овқатнинг иссиқлиги 40 ° C бўлмоғи лозим.
Таомнома болалар овқатланишининг 1 ҳафта ёки 10—12 кунига мўлжаллаб тузилади.
Таомнома тузишда шифокор, бош ошпаз ва болалар муассасасининг мудираси қатнашади. Овқат таркибида болаларнинг овқатга бўлган жисмоний еҳтиёжи, қувват сарфини қоплаши оқсиллар, ёғлар, углеводлар, минерал тузлар, микроелементлар ва бошқалар бўлиши лозим. Бундан ташқари, болаларга тавсия қилинадиган таомлар уларнинг турар жойи, урф-одатлари ҳамда кенг истеъмол қилинадиган миллий таомлари ва бошқаларни ҳисобга олиш лозим. Шу мақсадда Республикамиздаги мактабгача ёшдаги болалар комбинатида мунтазам равишда олиб борилган кузатувлар, жумладан: уларнинг соғлиғи, жисмоний ривожланиши ҳамда уларнинг истеъмол қиладиган овқат маҳсулотларини аниқлаб, ёз ва кузга ҳамда баҳор ва қиш фаслларига мўлжалланган бир ҳафталик таомнома тавсия қилинади. Бу ,,мактабгача ёшдаги болаларнинг болалар боғчаларида овқатланишини ташкил қилиш кўрсатмаси" Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги томонидан 18.12.1990-йилда тасдиқланган.