Pedagogs international research journal

“PEDAGOGS” 
 international research journal ISSN: 
2181-4027
_SJIF: 
4.995
 
www.pedagoglar.uz
 
Volume-8, Issue-4, April - 2022
 
262 
Masalan: L.N.Vinokurova “... ingliz tilida inkor olmoshlarini aloxida olmosh turi 
deb ajratish shartli ravishda bo’lishi mumkin, chunki inkor olmoshlarining paydo 
bo’lishi noaniq yoki gumon olmoshlariga inkor 
“not” 
yuklamasini qo’shish bilan 
yasaladi: 
nobody-not va anybody, either—not va either”
degan fikrni bildirgan. Bu 
borada V.N.Jigadlo, I.P.Ivanova, L.L.Iofiklarning fikri o’ziga bo’lishsizlik yoki 
inkor olmoshlari gap tarkibida predmet yoki bo’lishsizlikning yo’qigini ifodalaydi 
yoki uqtiradi. 
E.M.Gordon va I.P.Krilovalar inkor yoki bo’lishsizlik olmoshlarini 
olmoshlardan farqlamasdan, ularni qo’shib bir narsa deb izohlaydi. 
Yoki I.P.Ivanova, V.V.Burlakova, G.G.Pochepsovlarning ta’kidlashicha “... 
“no ” 
va uning yasama shakllari morfologik qurilishiga va sintaktik imkoniyatlariga ko’ra 
noaniq; olmoshlardan farq qilmaydi. Faqat gapning farq qiladigan tomoni inkor 
ma’nosini' ifodalashidadir. Ularning struktura va funksiyasi jihatidan parallelligi 
uchun tishsizlik ma’noga ega bo’lgan olmoshlarni ma’nosiga ko’ra maxsus guruhga
ajratmaymiz” 
Ammo 
shu olimlarning so’zlari gap qurilmasida negativlik 
kategoriyasi haqida tadqiqot o’tkazganlarida shuni ta’kidlaydi “...bo’lishsizlik 
maxsus morfologik ko’rsatgichga ega bo’lib ular “bo’lishsizlik” va “bo’lishlilik” 
o’rtasida oppozitsiya tashkil qiiladi. Bo’lishsizlik maxsus grammatik ko’rsatkich 
inkorni ifodalovchi 
“not” 
markeriga egadir. Bo’lishsizlik yoki negativlik gapning 
predikativlik qismida negativlikni ifodadalab, u gapning umumiy bo’lishsizligini 
ifodalaydi. Bunday holda negativlikni ifodalovchi element kesim o’rnida kelgan 
fe’lning shaxsli shakli bilan birga keladi, Qisman negativlik esa gapning kesimidan 
tashqari gapning har qanday bo’lagiga taalluqli bo’lishi mumkin”. 
Inkor yoki bo’lishsizlik olmoshlarining ma’no kasb etishiga qarab 
J.Lich,, YA.Svertik 
no one, nobody 
olmoshlari shaxsni ifodalaydi, 
nothing 
esa 
shaxsni ifodalamaydi, 
none (of), neither (of) 
esa shaxsni va shaxsni ifodalamaydigan 
elementlarni ham ko’rsatishi mumkin deb hisoblaydilar. I.V.Andreevaning 
ta’kidlashicha, negativlik kategoriyasi gap strukturasida qaralishi zarur, shunga 

---