Pedagogning kasbiy kompetentligi Neyro-lingvistik dasturlash 3

Kompetentlilik 
deganda, aniq vaziyatda kompetensiyani namoyon qilish 
tushuniladi. Kompetentlilik - shaxsning bilim, kо„nikma va tajribalarining ijtimoiy-
professional mavqei va о„ziga tegishli vazifalarni bajarish, muammolarni hal 
qilishga qodirligi hamda haqiqiy moslik darajasi tushuniladi. Demak, 
kompetensiyaviy yondashuv bilim, kо„nikma va malakani inkor etmagan holda, 
1
Абу Наср Форобий. Фозил одамлар шаҳри. –Т.: “Ўзбекистон миллий энциклопедияси” давлат илмий нашриёти. 2004. 
41-42-б. 

---

egallangan bilimlarni amalda qо„llay olish qobiliyatini rivojlantirishga katta e‟tibor 
qaratadi. 
Bozor munosabatlari sharoitida mehnat bozorida ustuvor о„rin egallagan 
kuchli raqobatga bardoshli bо„lish har bir mutaxassisdan kasbiy kompetentlikka 
ega bо„lish, uni izchil ravishda oshirib borishni taqozo etmoqda. Xо„sh, 
kompetentlik nima? Kasbiy kompetentlik negizida qanday sifatlar aks etadi?
Pedagog о„zida qanday kompetentlik sifatlarini yorita olishi zarur? Ayni о„rinda 
shu va shunga yondosh g„oyalar yuzasidan sо„z yuritiladi.
 
“Kompetentlik” tushunchasi ta‟lim sohasiga psixologik ilmiy izlanishlar 
natijasida kirib kelgan. Psixologik nuqtai nazardan kompetentlik “noan‟anaviy 
vaziyatlar, kutilmagan hollarda mutaxassisning о„zini qanday tutishi, muloqotga 
kirishishi, raqiblar bilan о„zaro munosabatlarda yangi yо„l tutishi, noaniq 
vazifalarni bajarishda, ziddiyatlarga tо„la ma‟lumotlardan foydalanishda, izchil 
rivojlanib boruvchi va murakkab jarayonlarda harakatlanish rejasiga egalik”ni 
anglatadi. 
Kasbiy kompetentlik mutaxassis tomonidan alohida bilim, malakalarning 
egallanishini emas, balki har bir mustaqil yо„nalish bо„yicha integrativ bilimlar va 
harakatlarning о„zlashtirilishini nazarda tutadi. Shuningdek, kompetensiya 
mutaxassislik bilimlarini doimo boyitib borishni, yangi axborotlarni о„rganishni, 
muhim ijtimoiy talablarni anglay olishni, yangi ma‟lumotlarni izlab topish, ularni 
qayta ishlash va о„z faoliyatida qо„llay bilishni taqozo etadi. Kasbiy kompetentlik 
quyidagi holatlarda yaqqol namoyon bо„ladi: 
- murakkab jarayonlarda; 
- noaniq vazifalarni bajarishda; 
- bir-biriga zid ma‟lumotlardan foydalanishda;
- kutilmagan vaziyatda harakat rejasiga ega bо„la olishda 
Kasbiy kompetensiyaga ega mutaxassis:
- о„z bilimlarini izchil boyitib boradi;
- yangi axborotlarni о„zlashtiradi; - davr talablarini chuqur anglaydi;
- yangi bilimlarni izlab topadi; 
- ularni qayta ishlaydi va о„z amaliy faoliyatida samarali qо„llaydi