Педагогиканинг методологик асослари

Педагогика атамаси ҳам қадимий бўлиб, "бола етакловчи" деган маънони билдирувчи грекча "пайдогогос" сўзидан келиб чиққан. Тарихий манбаларнинг кўрсатишича, қадимги Юнони-стонда ўз хўжайинининг болаларини сайр қилдирган, эҳтиёт қилган тарбиячини, яъни қулларни "педагог" (бола етакловчи) деб аташган. Кейинчалик эса, махсус ўқитилган ва педагоглик-ни ўзига касб қилиб олган кишиларни педагог деб атай бошлашган.
^•Инсон яратилиши, пайдо бўлиши заҳотиёқ илм ва тарбия-вий сифатлар унинг яшаши, ҳаёт кечиршди учун энг зарурий шарт ва воситалар эканлигани англаб боради. Шунинг учун ин-соният жамиятнинг илк кўринишлариданоқ тарбия билан шуғулланувчи мутахассисларга эҳтиёж туғилди, десак биз тар-бияни фақат бир томонини, яъни бошқаларни яна ҳам хусу-сийлапггириб, агар ёишарни тарбиялаш, десак тарбия тушунча-сига жуда ҳам тор қаралган бўлади.Чунки тарбия энг аввало ҳар бир инсонни ўзига қаратилгандир. Ҳар бир кидш доимо ҳам ақиий, тарбиявий, жисмонан такомиллашиб, шаклланиб бора-ди.Айрим кишилар бу фикрга қўшилмасликлари мумкин. Чуики бунда жамиятдаги ўрта, катта авлоднинг тарбиясида камчилик-лар, етишмовчиликлар бор экан-да, деган хулоса чиқармаслиги керак.
Чунки оламнинг моддий-маънавий тузилиши, қурилиши, унинг ривожи, инсоннинг модций - маънавий яшаш шароити, имкониятлари, унинг ақлий, ахлоқий, жисмоний ҳолати билан узвий боғлиқ. Шунинг учун табиатнинг инсон яшаши, мавжуд-лиги, бахтиёрлитини таъминлаш имкониятлари, унинг ақлий-ахлоқий, жисмоний ривожи, ўсишига тўғридан-тўғри боғлиқцир.
Табиатдаги, жамиятдги муаммолар инсониятни маънавий-ақлий ривожданишига йўналтириб унга ўзининг янга-янги ха-зиналарини очиб бераверади.
^Тарбияни энг аввало инсоннинг ўзига қаратилганлиги Пре-зидентимиз томонидан ишлаб чиқилган бутун дунё ҳамжамияти тан олган, қадамба-қадам амалга оширилаётган "ўзбек моде-ли"да жуда тўғри белгиланди. Дунёда биринчи бор инсонни диққат-эътибори уни ўзлигини англашга қаратилди. Ўзлигини англаш биринчидан. унинг озод. эркин. нодир. улуҒ сиймо-лигини англаш ва узида унга амал килиш сифатларини шакл-лантириб бориш булса. иккинчидан унинг узига хос мшший-инсоний сифатларини очиб берувчи этник. маънавий-инсоний ясосларини англаш ва уларга амал килишдан иборатдир. Юқорида санаб ўтилган икки сифат комил инсон сифатнинг асосини ташкил этади. Чунки комил инсон сифатларини тар-бия соҳасидага илмларни хулосалаб, мужассамлаштирилса, улар асосан учта: