Pedagogikani o’rganish zarurati. Ma’rifiy qadriyatlar va maqsadlar

Risar tarbiyasi. Cherkovga qarashli maktablar va faqat diniy ruhdagi tarbiya endi o’rta asrlar jamiyatiga hukmron bo’lgan harbiy-pomeshchiklar tabaqasiga mansub dunyoviy feodallarning talablariga javob bera olmaydigan bo’lib qoldi. Yer va krepostnoy dehqonlar dunyoviy feodallarning xususiy mulki bo’lib, bu feodallar krepostnoy dehqonlarni shafqatsiz va ekspluatasiya qilar va ularni qurol kuchi bilan o’zlariga itoat qildirar edilar. Ular dehqonlarning qo’zg’olonlarini bostirishda va boshqa mamalakatlarga qarshi urushlarda ishtirok qilardilar, o’zlarining yer, suv mulklarini orttirish maqsadida doim bir-biriga hujum qilish, o’zaro urush qilardilar. Shuning uchun ham dunyoviy feodallar muhitida risar fazilatlariga ega bo’lgan odam ideali vujudga keldi. Bu idealga muvofiq risar tajribali, mohir va mard jangchi, krepostnoy dehqonlarga nisbatan qattiqqo’l, shafqatsiz va ayni vaqtda feodal tabaqasiga mansub kishilarga nisbatan oliyjanob, nazokatli, odobli, xushmuomalali, vijdonli, fidokor va sodiq odamdir. Risar ideali bilan bir vaqtda alohida tarbiya tizimi, ya’ni risar tarbiyasi ham vujudga keldi.

G’arbiy Yevropada XII-XIII asrlarda hunarmandchilik va savdoning rivojlanishi shaharlarning o’sishiga va shahar madaniyatining vujudga kelishiga sabab bo’ldi. shaharning asosiy aholisini tashkil qiluvchi hunarmand va savdogarlar o’z bolalariga amaliy faoliyat uchun zarur bo’lgan bilim berishga manfaatdor edilar. O’sha vaqtda ishlab turgan cherkovga qarashli diniy maktablar bunday bilim bermas edilar. Shu sababli sexda birlashgan hunarmandlar va gildiyalarda birlashgan savdo ishlab turgan cherkovga qarashli diniy maktablar sex maktablari va gildiya maktablari deyilar edi. Keyinchalik esa sex va gildiya maktablari magistrat maktablariga, ya’ni shahar boshqarmasi (magistrat) harajatidagi maktablarga aylandi.