Pedagogikainstituti

Syun-Szi  (taxminan  miloddan  avvalgi  313-235-yillar) 
Qadimiy 
Xitoy  faylasufi  Syun-Szi  Chjao  hoqonligida  dunyoga  keldi.  Miloddan 
avvalgi 266-yilda Chjaoni tark etib, Sinn saltanatiga jo ‘nadi va bu yerda 
hoqon Chjao-van hamda uning bosh vaziri  Suy bilan hamsuhbat bo‘ldi.
Miloddan  avvalgi  264-yili  faylasuf Si  hoqonligiga  kelib,  «Szisya» 
akademiyasida dars bera boshlaydi va tez orada saltanatdagi eng ko‘zga 
ko‘ringan  a’yonlar qatoridan joy olib, olimlarga boshchilik qiladi.
0 ‘ta  mustaqilikka  va  fikrlarini  ochiq-oydin  aytishga  odatlangani 
bois  Syun-Szi  255-yilda  tuhmatga  uchraydi. Natijada  Si  xoqonligidan 
Chu  saltanatiga  qarab  yo‘l  oladi  va  bu  yerda  Lanlin  tumaniga  hokim 
qilib  tayinlanadi.
Miloddan  avvalgi  250-yilda  Syun-Szi  vazifasidan  ozod  etiladi  va 
Chjao  xonligiga  qaytib  boradi.  Oradan  ko‘p  o‘tmay  u  Chu  hoqonligi 
Lanlin  viloyati hokimligi  vazifasiga qayta tiklanadi. Miloddan  avvalgi 
238-yili  faylasufning  homiysi  bo‘lmish  Chun-Shen  viloyatining 
hukmdoriga suiqasd qilinadi. Syun-Szi noiloj davlat xizmatidan ketadi. 
U  Lanlin  viloyatida  muqim  qolib,  shogirdlari  bilan  birgalikda  «Syun- 
Szi»  deb nomlangan asarini yozishga kirishadi.
Hukmdorlar-u  vazirlar  bilan  dadil  muloqotda  bo‘lib,  o‘z  fikrini 
lap  tortmay  ayta  olgan  Syun-Szi  hayotini  qashshoqlik  va  faqirlikda 
o‘tkazadi.  Zamondoshlari  uning  falsafiy  salohiyatini  munosib  qadrlay

---

olmaydilar.  U  hayotdan  shu  tariqa  ko‘z yumadi.  Uning  fikricha  inson 
o‘z tabiatiga ko‘ra badjahl bo‘lib, mehribonlik bu tarbiyaning natijasidir. 
Axir  bunday  bo‘lmaganda  insonni  tarbiyalashga  hojat  qolmas  edi-ku! 
0 ‘zingda bor narsaga,  intilib nima qilasan. Inson harakteri kulol loydan 
yasagan ko‘zaga o‘xshaydi  deb ta’kidlanadi, Syun-Szi tomonidan.
Syun-Szining  g‘oyalarini  targ‘ib  qilishda  faollik  ko'rsatgan 
shogirdlaridan  biri Xan Feydir.