Pedagogika va psixologiya 101-gurux talabasi Mo’minova Sevaraning Oliy matematika fanidan glossariy

Pedagogika va psixologiya 101-gurux talabasi
Mo’minova Sevaraning


Oliy matematika fanidan glossariy

Atama nomi	Izoh
Fuksiya grafigi	Grafik tasvir uchun qarang Uchastka (grafik). Kombinatorial tuzilish uchun qarang Grafika (diskret matematika). To'plamdan o'ziga funktsiyani grafik-nazariy aks ettirish uchun qarang Funktsional grafik. Bu maqola uchun qo'shimcha iqtiboslar kerak tekshirish. ... Funktsiya grafigi o'z-o'zidan kodomainni aniqlamaydi. Bu keng tarqalgan[3] ikkala atamani ham ishlatish funktsiya va funktsiya grafigi chunki xuddi shu ob'ekt ko'rib chiqilgan bo'lsa ham, ular uni boshqa nuqtai nazardan ko'rishni bildiradilar.
Simmetriya	Simmetriya (yunoncha: symmetria — oʻlchovdosh) (matematikada) — 1) tor maʼnoda — S. fazoning a tekislikka (tekislikdagi a toʻgʻri chiziqqa) nisbatan unga tegishli har bir M nuqtaga shunday M’ nuqtani mos qoʻyuvchi almashtirishki, MM’ kesma a tekislikka (a toʻgʻri chiziqqa) tik boʻlib, tekislik (toʻgʻri Chizik} bilan kesishish nuqtasida teng ikkiga boʻlinadi. a tekislik (toʻgʻri chiziq) S. tekisligi (oʻqi) deyiladi; 2) keng maʼnoda — S. geometrik F shaklning shunday xossasiki, harakatlanish va qaytishlar natijasida F ning shakl koʻrinishi oʻzgarmay qoladi. Aniqrogʻi, F shaklni oʻz-oʻziga aylantiruvchi ortogonal almashtirish mavjud boʻlsa, bu F shakl S.ga ega (simmetrik) deb yuritiladi (1rasm). S.ning markaziy oʻqqa nisbatan va koʻchirma S.si mavjud. O nuqtaga nisbatan markaziy S. (inversiya) natijasida F shakl birbiriga perpendikulyar uchta tekislikdan ketma-ket qaytish natijasida oʻz-oʻziga aylanadi, boshqacha aytganda O nuqta F ning simmetrik nuqtalarini tutashtiruvchi kesmalar oʻrtasidir. Oʻqqa (toʻgʻri chiziqqa) nisbatan ltartibli S.da shaklni shu oʻq (toʻkri chiziq) atrofida 360°/" ga teng burchakka aylantirish natijasida oʻz-oʻzi bilan ustmaust keltiriladi. Koʻchirma S.sida shaklni oʻz-oʻziga ustmaust keltirish uchun u biror toʻgʻri chiziq (koʻchirish oʻqi) boʻylab belgili kesmaga kadar siljitiladi (2rasm). 3) Umumiy maʼnoda S. matematik (yoki fizik) obʼyekt sgrukturasining uning almashtirishlarga nisbatan invariantligini bildiradi. Mas, nisbiylik nazariyasi qonunlari S.si ularning Lorens almashtirishlariga nisbatan invariantligi bilan belgilanadi.
Skalyar kattalik	Skalar (lot. scalaris — pogʻonali) — fizik miqdor. Yoʻnalishga ega boʻlmagan (vektor kattaliklardan farqli ravishda) va faqat son bilan ifodalanadigan fizik kattalik. Massa, yuza, vaqt, massa, tra, hajm va boshqa
Summa	Miqdori (lot. summa — natija, umumiy miqdor) matematikada-qadriyatlar (raqamlar, funktsiyalar, vektorlar, matritsalar va boshqalar) qo'shilishi operatsiyasidan foydalanish natijasi yoki bir nechta qo'shimcha operatsiyalarning (summa) ketma-ket bajarilishi natijasi.
Komplanar vektorlar	Komplanar vektorlar - bir tekislikda yoki parallel tekislikda yotuvchi vektorlar. Uchta a (xr ur z.), (x2, u2, z), s (x3, ur z) vektor Komplanar vektorlar boʻlishi uchun ularning aralash koʻpaytmasi nolga teng boʻlishi zarur va yetarlidir:x\ U\ zix2 u2 z2= 0. Agar bu shart bajarilmasa, vektorlar komplanar boʻlmagan vektorlar deyiladi. Uch vektorning komplanarlik sharti bunday ham yoziladi: aa + rb + us = 0, bunda a, R yoki u sonlaridan kamida bittasi nolga teng emas.