|
10
BOSHLANG‘ICH TA’LIM SAMARADORLIGINING OSHIRISHNING INNOVATSION
VA ZAMONAVIY PEDAGOGIK TEXNOLOGIYALARI
Usmonova Nigoraxon To‘xtasinovna
Farg‘nona tumani 14- umimiy o‘rta ta’lim
maktabining boshlang‘ich ta’lim o‘qituvchisi
Elektron pochta: sobirovashahrizoda6@gmail.com
998Tel nomer: +998999992308
Anotatsiya:
Boshlang‘ich ta’limda pedagogik innovatsion texnologiyalarning ahamiyati va
darslarning samaradorligini oshirishga bo‘lgan ta’siri ushbu maqolada yoritib berilgan. Shu bilan
birga dars jarayonida tatbiq etiladigan pedagogik uslublarning xusiyatlari va ularning vazifalariga
doir fikrlar keltirib o‘tilgan
Kalit so‘zlar:
Boshlang‘ich ta’lim,metod, zamonaviy innovatsiya, darslarni o‘zlashtirish
qobilyati, interfaol o‘yinlar, axborot texnologiyalari, dars samaradorligi, «Bahs-munozara «
uslubi,» Videoli savol-javob»
Dunyo miqiyosida e’tirof etiladigan har bir ta’limga oid sohaning negizi boshlang‘ich
asoslarga borib taqaladi. Zero, mashaqqatli sinov deya ta’kidlash ham bu soha vakillari uchun
o‘rinlidir! Quyi sinflarda tahsil olayotgan bolalarning fanga bo‘lgan qiziqish va qobilyatlarini
kashf eta bilishlik bugungi modernizatsilashgan jamiatimiz uchun yangi o‘quv uslubiy metod
va texnologiyalarini ta’limda joriy qilish va ularning amaliy ijrosini ta’minlashni har kungidek
dolzarb masalaga aylantiradi.
E’tibor qaratish darkor bo‘lgan omillardan biri shundaki, bolalarda aynan 1-sinfdan 4 -sinfgacha
bo‘lgan davr alohida yondashuvni ta’lim beruvchi mutaxassislardan bajarilishini yoqlasa, ta’lim
sifatini nazorat qiluvchi mas’ullardan esa bu faoliyatga ijodkorlik bilan yondashishni ko‘rsatadi.
Psixologik nuqtai nazaridan boshlang‘ich sinf o‘quvchilarida o‘tiladigan fanlarning qanchalik
murakkabligi yoki uning tahliliy jihatidan ustunligida emas balki qay darajada qiziqali va o‘ziga
jalb qila olish texnologiyasiga qarab baholanadi. O‘quvchilarda o‘zlashtirish ko‘rsatgichlari
fanning metodik uslubini o‘zgartirishni va yangilashni talab qiladigan jarayondir. boshlang‘ich
sinf bolalarida namoyon bo‘ladigan bu kabi hodisalardan o‘qituvchi o‘zining o‘qitish uslubining
mahoratini dars jarayonida qo‘llagan holda auido, video, rasmli, ko‘zgazmali vositalardan
foydalanishi texnologiya asrimizda eng maqbul yo‘ldir.Ta’lim oluvchilarning ko‘rish,eshitish,
yozish orqali fanlarni o‘zlashtirish layoqatiga qarab darslarda bu kabi innovatsiyalarni
uyg‘unlashtirib tatbiq etish shartdir.Interfaol o‘yinlarni dars mashg‘ulotiga olib kirish, vaqt
taqsimotida ham og‘zaki, yozma, adio formatlarini ishlatish bu o‘qitish samaradorligini
oshirilishiga turtki bo‘ladi.bu kabi o‘qitish uslublarini tashkillashda o‘qituvchilardagi
kompyuter savodxonligiga alohida urg‘u berish, hamda o‘tilayotgan darslarda nazoratchilarning
faolligi ham muhimdir.Ta’limda keng qo‘llanayotgan yangi uslubiy metodlardan ko‘plari
fanning o‘zlashtirilishi va bolalarning salohiyatiga qarab turli ko‘rinishda, turlicha o‘tilishi
va dars davomida olib borilishi mumkin. Aynan boshlang‘ich ta’limda alohida ta’kidlashimiz
kerak bo‘lgan sohaga doir innovatsiyalarning birlamchi qismi Axborot texnologiyalarining
imkoniyatlarini bolalarga yoshligidan boshlab ochib berish va ularni zamon ruhida serqirra
ilmiy salohiyatli yosh tatqiqotchilar qilib tarbiyalashga xizmat qiladi.Rivojlangan mamlakatlar
qatoridan asosiy o‘rinlarni ta’lim faoliyati bo‘yicha egallagan Yaponiyada bilimlarning o‘zagi
hisoblangan boshlang‘ich ta’lim alohida e’tibor markazida va bugungi kunda ham bu sohaga
eng ko‘p yangiliklar olib kiriladi, bundan tashqari jamiatimizda bolalarning ilmli bo‘lishini
belgilaydigan va hurfikrlilikni namoyon etadigan davr zarur islohotlarni ijro etilishini har doim
oqlab kelgan.Texnologiyalarni ishlatishda ahamiyatga molik bo‘lgan talablarni ham inobatga
olish zarurdir: dars davomida vaqtni to‘g‘ri taqsimlash, fan va multiplikatsion vositalarning bir-
biriga mutanosibligi, ta’lim oluvchilarning qiziqishi, mashg‘ulotlarni mustahkamlovchi o‘yin,
savol va javoblarning samarasi va ta’siri kabi xususiyatlardir. «Aqliy hujum», «fikrlar hujumi»,
«Tarmoqlar» metodi, «Sinkveyn», «bbb», «beshinchisi ortiqcha», «6x6x6», «bahs-munozara»,
«Rolli o‘yin», fSMU, «kichik guruhlarda ishlash», «Yumaloqlangan qor», «Zigzag», «Oxirgi
so‘zni men aytay» - sanab o‘tilayotgan yangi texnologiyalar ta’limga doir vazirliklar tomonidan
birdek ma’qullangan va natijasi yuksak baholangan hisoblanadi.» bahs-munozara» uslubiga
242
10
chuqurroq kirib borsak, bu kabi metod ko‘proq aniq fanlar uchun zaruriy hamda bolalarda
mantiqshunoslikni rivojlantirishga ko‘maklashuvchi mashg‘ulot ekaigini anglaymiz, shuningdek
jamoa bo‘lib fikr yuritishni, o‘zaro fikr almashish etiketini shakllantiruvchi, tarbiyalovchi
texnologiya ekanligini ifoda etadi. « Videoli savol-javob» metodalogiyasi ham bu kabi an’analarni
davom ettirgan holda o‘zini farqli jihatini quyidagicha izohlaydi: bu jarayonda ovozli yoki ovozsiz
ma’lumotlarni ekranda aks ettirgan holda ta’lim oluvchilardan fikrlarni qabul qilib olish hamda
tushuntirish berib o‘tish xotirani mustahlovchi va uzoq muddatli ma’lumotni bolalarning ongida
qoldiruvchi uslub sanaladi.bir xil tehnologiyalarni qayta-qayta qo‘llashlik ham mavjud natijani
yuqoriga olib chiqmasligi mumkin,shunday ekan izlanishda doimo davom etish, va ularni sinab
ko‘rish ham, ustunlik va kamchiliklarini aniqlab olgan holda keng jamoatchilikka havola etilish
ta’limni yanada boyitib boradi.
“Agar mendan sizni nima qiynaydi?” deb so‘rasangiz, farzandlarimizning ta’lim va tarbiyasi
deb javob beraman.( Sh.Mirziyoyev)
Prezidentimiz ta’kidlagan fikrlarni anglagan holda yosh nihollarning ta’limiga jiddiy
yondashish, ularga yurtning kelajagi sifatida qarash har bir ta’lim beruvchi shaxslardan talab
emas burch kabi hissiyotlarni uyg‘otadi.
Foydalanilgan adabiyotlar:
1) «Педагогик технология-таълим жараёнига татбиги»,м.Тажиев,А.я.Алимов,Д.У.
Кучкоров,Тошкент
2) Pedagogika,O‘.M.Asqarova,M.Xayitboyev, M.S.Nishonov
3) Ta’lim muassasalarida innovatsion pedagogik texnologiyalar,Ismoilov O.A, Nazarov Sh.Q,
Toshkent-2012
243
Do'stlaringiz bilan baham: |
