Pedagogika

PEDAGOGIKA
 
2016, 4-son
 
 
 
20 
boshiga  kelib,  ularning  soni  400dan  oshdi.  Ular  orasida  Amsterdamdagi  Tropik 
muzey,  Gaagadagi  (Niderlandiya)  “Muzeon”  nomli  bolalar  ma’rifiy  markazi, 
Avstriyadagi  “Bolalar  dunyosi”,  Buyuk  Britaniyadagi  “Kashfiyotlar  fabrikasi”  va 
“Evrika” muzeylari juda mashhur. 
О‘zbekistonda ham ilk bor О‘zbekiston tarixi davlat muzeyi qoshida 2011-
yili “Mо‘jizalar olamida” bolalar muzeyi tashkil etildi. Mazkur muzey 4 yoshdan 
14  yoshgacha  bolalarga  mо‘ljallangan.  Muzey  bolalarning  tarixiy  tafakkurini 
rivojlantirib,  ularning  tarixiy  davr  bilan  erkin  muloqotga  kirishlari,  о‘sha  davr 
“jonli” muhitida “yashash”lari uchun katta imkoniyat yaratadi.  
XX  asrning  90-yillarida  muzeyshunoslikka  kirib  kelgan  “virtual  muzey” 
iborasi bugungi kunda zamonaviy muzeyshunoslikning butun boshli yо‘nalishiga 
aylanib  ulgurdi.  Dastlabki  vaqtlarda  ibora  о‘quvchilar  orasida  garchi  unchalik 
tushunarli  bо‘lmasa-da,  lekin  chiroyli  va  yoqimli  yangrar  edi.  “Virtual”  sо‘zi 
“mо‘jiza, haqiqiy, real” ma’nolarini ifoda etsa ham, aslida u lotinchadan tarjima 
qilinganda “virtus” – xayoliy, faraz qilish sо‘zlaridan kelib chiqqan
1
. 
Muzey  pedagogikasining  о‘ziga  xos  jihati  –  norasmiylik  va  ixtiyoriylik. 
О‘qitishning  о‘ziga  xos  xususiyati  sifatida  о‘quvchilarning  о‘z  qobiliyatlarini 
maksimal darajada amalga oshirish va qiziqishlarini qondirishga imkon berishi aks 
etadi.  О‘quvchilarning  muzey  materiallari  bilan  ishlashini  tashkil  etish  ularning 
fan, texnika, texnologiya, ijodiy sohada egallagan bilim, kо‘nikma va malakalarini 
integratsiyalash  zaruriyatini  yuzaga  keltiradi.  Virtual  muzeyni  yaratish  ikkita 
metodikaning  –  muzey  pedagogikasi  va  zamonaviy  axborot  texnologiyalariga 
asoslanadigan loyihalar metodi integratsiyasi natijasida yuzaga keladi.  
Virtual muzey veb saytlarning shunday turiki, unda muzeydagi materiallar 
kо‘rgazmasi  amalga  oshiriladi.  Virtual  muzeylarning  afzalligi  shundaki,  ular 
eksponatlarni  saqlash,  himoyalash,  keng,  tez  va  osonlik  bilan  ommaga  taqdim 
etishni internet texnologiyalari yordamida amalga oshiradi. 
Birinchi  veb-sayt  muzeylari,  ya’ni  virtual  muzeylar  internetda  1991-yilda 
paydo  bо‘lgan.  Dastlab  virtual  muzeylar  haqiqiy  muzeylarning  saytlari  bо‘lgan 
bо‘lsa,  keyinchalik  shaxsiy  veb-sayt  muzeylar  paydo  bо‘la  boshladi.  Birinchi 
shaxsiy virtual muzeylar 1994-yilda paydo bо‘lgan, lekin barcha rasm tо‘plamlari 
ham virtual muzey bо‘la olmaydi. Virtual muzeylarning tо‘plamlari ikkita о‘ziga 
xos  xarakteristikaga  ega  bо‘lishi  kerak.  Bu  virtual  turlar  va  eksponatlarning 
mukammallashgan qidiruvidir. Birinchi bо‘lib virtual muzeylarning afzalligini kо‘ra 
bilgan odam Microsoft firmasi rahbari Bill Geyts bо‘lgan. 
Virtual  muzeylar  nafaqat  madaniy-ma’rifiy  muassasasigina  bо‘lib  qolmay, 
balki о‘quvchilar uchun katta qiziqish uyg‘otuvchi kо‘rgazmalarni virtual tomosha 
                                                           
1
Ўзбекистон музейлари истиқболи / Тузувчи Д. Қурбонова. – Тошкент: Akademnashr, 2013. – 
Б. 38. 

---