Pedagogika

Tolipov  О‘tkir  Qarshiyevich,
  Nizomiy  nomidagi  TDPU  ichki  nazorat  va  monitoring  bо‘limi 
boshlig‘i, pedagogika fanlari doktori, professor. 
*
Murtazayev  Meli  Zokirovich, 
Jizzax  davlat  pedagogika  instituti  mehnat  ta’limi  va  umumiy 
texnika fanlari kafedrasi dotsenti, iqtisod fanlari nomzodi. 
О‘. Tolipov
*
 
M. Murtazoyev
*
 

---

PEDAGOGIKA
 
2016, 4-son
 
 
 
122 
Bizningcha,  yuqori  malakali  kadrlar  tayyorlash  tizimining  iqtisodiy 
aspektlarini  asoslashda,  eng  avvalo,  quyidagi  holatlarni  о‘z  ichiga  oluvchi 
informatsion bog‘liqlikni e’tiborga olish lozim bо‘ladi: 
-
 
tayyorlash  jarayonidagi  bazisli  mehnat  potensial  holatining  tahliliy 
ma’lumot tizimi bо‘lib, u ishchi kadrlar tayyorlashda quyi dinamik pog‘ona bilan 
xalq xо‘jaligi о‘rtasidagi informatsion bog‘liqlikni ifodalaydi; 
-
 
bozor  iqtisodi  sharoitida  psixologik-pedagogik  tamoyillarga  asoslangan 
holda  mutaxassis  kadrlarni  maqsadli  tayyorlash  va  ularni  kasbiy  kompetentlik 
talablari  asosida  ishga  qabul  qilish  va  ishga  taqsimlashda  ularning  о‘zaro  mos 
tushmasligi  hamda  kadrlar  faoliyatida  bozor  ijtimoiy-iqtisodiy  psixologik 
aspektlarini  hisobga  olgan  ilmiy  asoslangan  kompleks  talablarning  mavjud 
emasligi,  kadrlarni  qayta  tayyorlashga  ehtiyojning  bо‘lmaganligi,  shuningdek, 
mehnat  potensialining  sifat  о‘zgarishlari,  aksariyat  hollarda,  hisobga 
olinmaganligini isbotlash jarayoni bilan bog‘liq; 
-
 
mavjud tizimning rejada belgilangan haqiqiy faol funksional kо‘rsatkichini 
belgilashdagi  tahliliy  yondashuvda  tayyorlanayotgan  kadrlarning  hozirgi  kun 
talabi  darajasidagi  ta’lim  jarayonida  rejadagi  sifat  va  miqdor  kо‘rsatkich  va 
talablariga  mos  tushishi,  biroq  shunday  bо‘lishiga  qaramay,  bozor  iqtisodi 
sharoitida  о‘zlashtirilayotgan  bilimlar  sifat  va  miqdoriy  kо‘rsatkichlarining  mos 
kelmasligi,  aniqrog‘i,  mahsulot  sifatini  belgilovchi  omillarni  aniqlash  nazarda 
tutiladi. Demak, bu о‘rinda belgilangan mutaxassislar guruhi va faoliyatini tashkil 
etish  hamda  mutaxassislar  modelini  ixtisoslik  xususiyatini  hisobga  oluvchi 
ixtisoslik informatsion strukturali modellarini ishlab chiqish lozim bо‘ladi. Ushbu 
taklif  qilinayotgan  model  tayyorlanadigan  mutaxassislarning  jamiyatda  faoliyat 
kо‘rsatish  darajalarini  aniqlaydigan  makro  va  mikro  informatsion  bog‘liqlikni 
saqlashga  imkon  beradi.  Zero,  tayyorlash  tizimiga  bо‘lgan  talablar  tizimining 
ishlab  chiqilishi  va  amaliyotga  tatbiq  etilishi,  bu  faktorlarning  amalga  oshishini 
ta’minlaydi.  
Demak, yuqori malakali kadrlar tayyorlash murakkab ijtimoiy va dinamik, 
kо‘p  qirrali  faktorlarga  bog‘liq  bо‘lgan  murakkab  parametrli  iqtisodiy  aspektli 
tizim hisoblanib, uning faoliyatini rivojlantirish zamon talablariga moslashtirilgan 
holda muvofiqlashtirishning iqtisodiy yо‘nalish va rivojlanish usullarini asoslash 
darkor. Bizningcha, tizimli yondoshuvning tahliliy xulosasiga tayanib quyidagilarni 
belgilash mumkin: 
­
 
yuqori malakali kadrlar tayyorlash tizimi faoliyatini yо‘lga soluvchi va uni 
boshqaruvchi tashkiliy tizimning asosiy funksiyasi jamiyatning intellektual ehtiyoj 
talablari asosida intellektual ishlab chiqarish kompleks talab va taklifini tartibga 
solishdan  iborat.  Bunda  zamonaviy  bozor  munosabatlari  tо‘liq  yetakchiligi 
sharoitida jamiyatni uzoq muddatli intellektual ma’lumotlar ehtiyojini aniqlash: 

---