1.Bosh assambleya
U BMTning bosh maslahat idorasidir. U a’zo bo`lgan har bir davlatning vakillaridan iborat bo`lib, ularning har biri bir ovozga egadir. Quyidagi o`ta muhim masalalar: tinchlik va xavfsizlik, yangi a’zolarni qabul qilish, byudjet masalasi bo`yicha qarorlar 2/3 ko`pchilik ovoz bilan qabul qilinadi. Boshqa masalalar esa oddiy ko`pchilik ovoz berish yo`li bilan hal etiladi. Bosh Assambleya o`z sessiyasiga yilda bir marta to`planadi. Odatda sessiya har yilning sentyabr oyidan boshlanib dekabrning o`rtalarigasha davom etadi va o`z ishini yangi yil oldidan tugallaydi. Ayrim hollarda sessiya ishida tanaffus qilinib, uning ishini boshqa vaqtga ko`chirish hollari ham bo`lib turadi. Bunday holda sessiya ikki qismdan iborat bo`ladi. Har sessiya chaqirilganda u o`ziga yangi rais va uning 21 ta muovinini hamda 7 ta qo`mitaning raislarini saylaydi.
Bundan tashqari Nizomga ko`ra, Xavfsizlik Kengashi taklifiga binoan, BMTga a’zo davlatning ko`pchiligi yoki alohida bir a’zo davlatlarning taklifi ko`pchilik davlatlar tomonidan ma’qullanganida maxsus sessiya yoki favqulodda maxsus sessiyalar ham chaqirilishi mumkin.
2.Qo`mitalar
1-qo`mita. Qurolsizlanish va xalqaro xavfsizlik qo`mitasi
2-qo`mita. Iqtisodiy va moliyaviy masalalar qo`mitasi
3-qo`mita. Ijtimoiy va gumanitar masalalar hamma madaniyat masalalar qo`mitasi
4-qo`mita. Ijtimoiy-siyosiy masalalar, mustamlakashilikni tugatish qo`mitasi
5-qo`mita. Ma’muriy va byudjet masalalari qo`mitasi
6-qo`mita. Huquqiy masalalar qo`mitasi
Qo`mitalar o`z majlislarida ko`rilgan masalalar yuzasidan oddiy ko`pchilik ovoz berish yo`li bilan qarorlar qabul qiladi.
Shunday qilib, BMTning faoliyati barcha a’zo davlatlardan tashkil topgan Bosh Assambleya tomonidan idora etiladi.
3.Xavfsizlik kengashi
Xavfsizlik Kengashi - barcha a’zo-davlatlar nomidan ish ko`ruvchi BMTning markaziy siyosiy organi bo`lib, unga xalqaro tinchlik va xavfsizlik uchun asosiy javobgarlik yuklatilgan. BMT Xavfsizlik Kengashi to`xtovsiz ish olib boradi va direktiv vakolatga ega, uning chiqargan qarorlarini bajarish barcha a’zo-davlatlar uchun majburiy.
Xavfsizlik Kengashi a’zolari sonining 1965-yili 11 tadan 15 taga yetganini hisobga olmasa, u asos solingan kundan boshlab, qariyb 57 yil davomida deyarli o`zgarishsiz qolmoqda.
Beshta davlat Xavfizlik Kengashining doimiy a’zosi: Buyuk Britaniya, Xitoy, Rossiya, AQSH va Fransiya. Unta doimiy bo`lmagan a’zolar Bosh Assableya tomonidan ikki yillik muddatga saylanib, ular birdaniga ikki marta saylanish huquqiga ega emas.
Do'stlaringiz bilan baham: |