Pedagogika 017, 4-son Bosh muharrir

Musayeva Nargiza Sayfullayevna,
 Nizomiy nomidagi TDPU doktoranti.
E-mail: [e-mail]  
N. Musayeva
 *
 

---

PEDAGOGIKA 
2017, 4-son
 
 
29 
maxsus maktab о‘quvchilarining idrok qilish va tushunishining о‘ziga xos 
xususiyatlarini ochib bergan. Ushbu toifadagi bolalarning nutqi nafaqat kech 
chiqishi, balki о‘ziga xos nutqiy rivojlanmaganlik bilan xarakterlanishi, bu esa 
uning barcha faoliyatlarini zaiflashtirishi, muloqot qilish, kommunikativ 
funksiyasining rivojlanishiga salbiy ta’sir etishini tadqiq etgan
1
. 
Aqli zaif о‘quvchilarning verbal va noverbal muloqotga kirishish 
kо‘nikmalarini rivojlantirishga oid jahonda olib borilgan tadqiqotlar natijasida bir 
qator, jumladan, quyidagi ilmiy natijalar olingan: mimika, imo-ishora yordamida
muloqot qilish yо‘llari va о‘zgalarni tushunish (Nevada shtati Universiteti, Las-
Vegas), yengil darajadagi aqli zaif boshlang‘ich sinf о‘quvchilarning noverbal 
muloqotga kirishishi muammolari (Sankt-Peterburg davlat universiteti), ijtimoiy-
psixologik treninglar asosida 1-sinf aqli zaif о‘quvchilarda muloqot kо‘nikmalarini 
shakllantirish (Dog‘istan davlat pedagogika universiteti), maktabgacha va kichik 
maktab yoshidagi bolalarning muloqot kо‘nikmalarining rivojlanganlik darajasi (K. 
Minin nomidagi Nijniy Novgorod davlat pedagogika universiteti (Mininsk 
universiteti)), о‘rta va og‘ir darajadagi aqli zaif bolalarning ijtimoiy reabilitatsiyasi 
yuzasidan tadqiqot ishlari (Sankt-Peterburg davlat universiteti), aqli zaif bolalar 
bilish jarayonlarini korreksiyalashda noverbal muloqot vositalarini qо‘llash (Ural 
davlat universiteti), psixoterapiya tadqiqoti jarayonida verbal muloqot obyekt 
sifatida (Opol universiteti, Polsha), aqli zaif о‘quvchilarning jamoada о‘zaro 
munosabatga kirishishidagi о‘ziga xosliklar (Kemerov universiteti)
2
.
1
Петрова В. Г.
Психология умственно отсталых школьников. – Москва: Академия, 2002.
– С. 150. 
2
Хорижий илмий тадқиқотлар шарҳи қуйидаги манбалар асосида амалга оширилди: