Pedagogika 015, 4-son Muassis: Nizomiy

Каримов И. А. Ватан равнақи учун ҳар биримиз масъулмиз. – Тошкент: Ўзбекистон, 
2001. – Т. 9. – Б. 102. 
3
Каримов И. А. Ўзбекистон мустақилликка эришиш остонасида. – Тошкент: Ўзбекистон, 
2011. – Б. 432. 
4
Каримов И. А. Амалга ошираётган ислоҳотларимизни янада чуқурлаштириш ва 
фуқаролик жамияти қуриш – ёруғ келажагимизнинг асосий омилидир. Президент Ислом 
Каримовнинг Ўзбекистон Республикаси Конституцияси қабул қилинганининг 21 
йиллигига бағишланган тантанали маросимдаги маърузаси // Маърифат, – № 97-98. 2013,
7 декабрь. 

---

PEDAGOGIKA
2015, 4-son
 
 
43 
Bu esa ta’lim-tarbiya jarayonini rivojlantirish va samaradorligini oshirishga 
qaratilgan tadbirlarni, avvalo, maktabgacha ta’lim muassasalari va boshlang‘ich 
sinflardan boshlash kerakligini taqazo etadi.
Respublikamiz mustaqillikka erishgan ilk kunlardan boshlab ta’lim 
muassasalarida ta’lim-tarbiya jarayonini tashkil etishga innovatsion yondashish, 
faol va interfaol metodlarga tayangan holda zamonaviy pedagogik va axborot 
texnologiyalaridan keng foydalanish jadal sur’atlar bilan amalga oshirilayotgan 
bo‘lib, ta’lim jarayonining o‘quvchi shaxsiga yo‘naltirilganligiga alohida e’tibor 
qaratilgan. Ma’naviy-axloqiy jihatdan yetuk va jismonan sog‘lom bolalarni 
tarbiyalash samaradorligi ko‘p jihatdan pedagoglarning kimni tarbiyalashi va 
qanday tarbiyalashi kerakligini bilishlari bilan uzviy bog‘liqdir. Bu esa murabbiy 
va pedagoglardan maktabgacha ta’lim muassasalari tarbiyalanuvchilariga va 
boshlang‘ich sinf o‘quvchilariga ta’lim va tarbiya berish jarayonida ta’lim 
oluvchi shaxsini har tomonlama va chuqur bilishlarini, ularning psixofiziologik 
xususiyatlari bilan bir qatorda neyrologik imkoniyatlari hamda jihatlarini hisobga 
olishlarini talab qiladi. Bunda ta’lim dasturlarini o‘zlashtirishga qiynalayotgan 
o‘quvchilarga murabbiy va pedagoglar tomonidan alohida e’tibor qaratilishi 
muhim ahamiyat kasb etadi, chunki o‘quv dasturlarini o‘z vaqtida 
o‘zlashtirmaslik shaxsning intellektual va ijtimoiy rivojlanishiga salbiy ta’sir 
ko‘rsatadi.
Bolalarning barchasi diqqati va xotirasining hajmi, uning ko‘chuvchanligi, 
ma’lumotlarni qabul qilish va o‘zlashtirish tezligi, borliqni tasavvur qilishi va 
anglashi, “dunyoni ko‘rishi” bilan bir-biridan farq qiladi. Buning asosiy sababi – 
bosh miya yarim sharlarining qaysi biri inson hayoti faoliyatida yetakchi 
ahamiyatga ega ekanligidadir. Ma’lum bo‘lishicha, ta’lim jarayonida bosh miya 
chap yarim shariga tayanish faqat chap yarim sharning faol rivojlanishiga, o‘ng 
yarim shariga tayanish esa yarim sharlarning har ikkalasining faol rivojlanishiga 
olib keladi
1
. Shu sababli ta’lim-tarbiya jarayonida bolalar psixikasidagi mana 
shunday o‘ziga xos jihatlarni hisobga olish bolaga ta’lim berish, uning tarbiyasi 
va kamolotidagi muhim omillardan biri hisoblanadi.
Ushbu muammoni samarali hal etish uchun uning yechim yo‘lini izlashga 
yangicha yondashish, ya’ni muammoni majmuaviy tahlil qilish va hal etish zarur. 
Buning uchun barcha “insonshunos” mutaxasislar: pedagog, psixolog, sotsiolog 
1
Тункун Я. А. Основы нейропедагогики: история, теория и практика // Киберленинка. 
Москва. – № 73-2, 203. – С. 204. 

---