Pedagogika 015, 4-son Muassis: Nizomiy

PEDAGOGIKA
2015, 4-son
 
 
31 
tushuntirish, ko‘rsatmalar berish tartibini ishlab chiqish, bilimlarni o‘zlashtirish 
jarayonida duch kelinadigan qiyinchiliklarni bartaraf etish usullarini taklif qilish, 
kompyuter texnologiyasi vositasida o‘quv materiali mazmunini yoritish 
texnologiyasini ishlab chiqish, o‘quv fani bo‘yicha kompyuterda bajariladigan 
topshiriqlarni ishlab chiqish
1
kabilar amaliy harakatlar ko‘rinishidagi loyihalash 
malakalari sifatida qayd etilgan bo‘lsa, ko‘rgazmali qurollar, o‘quv topshiriqlari, test 
topshiriqlarining variantlarini tayyorlash, muayyan mavzu bo‘yicha tayanch 
konspekt tuzish, o‘quv topshiriqlari ifodalangan kartochkalar majmuini yaratish, 
matn yuzasidan savollar tuzish, yangi bilimlarni namoyon etish usullarini taklif 
qilish kabilar esa ijodiy-amaliy (konstruktiv) malakalar tarzida tilga olinadi
2
.
Shunday qilib, barcha sohalarda bo‘lgani kabi pedagogikada “loyihalash”, 
“loyihalash madaniyati” tushunchalarining ilmiy-nazariy talqini batafsil 
o‘rganilgan. Ta’lim tizimining turli bosqichlari, xususan, boshlang‘ich, o‘rta, 
o‘rta-maxsus, kasb-hunar, oliy va oliy ta’lim muassasasidan keyingi ta’lim 
bosqichlarida ham ta’lim oluvchilarda loyihalash madaniyatini shakllantirish 
masalasi keng tahlil etilgan. Mavjud tadqiqotlarda turli yoshdagi ta’lim 
oluvchilarda loyihalash madaniyatini shakllantirish muammosining yechimi 
sifatida amaliy takliflar ishlab chiqilgan, ilmiy-amaliy tavsiyalar ilgari surilgan.
Demak, kompyuter texnologiyasidan ijodiy foydalanish asosida shaxsda 
loyihalash madaniyatini shakllantirish muammosini ilmiy-metodik, nazariy va 
amaliy jihatdan batafsil o‘rganish, bu jarayon modelini yaratish, tamoyil va 
mexanizmlarini asoslash hamon pedagogika fanining tadqiqot obyekti bo‘lishi 
mumkin. 
Ta’lim-tarbiya sohasida o‘quvchi (talaba)larda loyihalash madaniyatini 
shakllantirish quyidagi holatlar bilan belgilanadi: 1) o‘quvchi (talaba)larda 
mustaqil, ijodiy fikrlash qobiliyati shakllanadi yoki mavjud ijodkorlik tafakkuri 
rivojlanadi; 2) ularning estetik didi o‘sadi va natijada borliqqa nisbatan estetik 
munosabat qaror topadi; 3) o‘quvchi (talaba)larda loyihalash vositalaridan 
o‘rinli, maqsadli va samarali foydalanish ehtiyoji yuzaga keladi.
1