Pedagogika 015, 4-son Muassis: Nizomiy

Rixsiboyev T., Xalimov M. (TDPU) 
 

---

PEDAGOGIKA
2015, 4-son
 
 
127 
ABDUKARIM AKA FENOMENI 
Nizomiy nomidagi Toshkent davlat pedagogika 
universiteti bu yil 80 yoshini nishonlaydi. Bu muddat 
orasida mazkur oliy ta’lim muassasasi o‘z tarixining 
ko‘plab shonli sahifalarini yaratdi. Bu sahifalar, albatta, 
alohida professor-o‘qituchilar, bitiruvchilar – universitet-
ning kechagi talabalari nomlari bilan aloqador. 
Universitetda nomdor olimlarimiz, o‘z sohasining 
yirik bilimdonlari nihoyatda ko‘p. Quyida ulardan bittasi 
haqida hikoya qilamiz. U biologiya fanlari doktori, professor Abdukarim 
Zikiryayevdir.
A. Zikiryayev 1939-yil 25-aprelda Samarqand (hozirgi Jizzax) viloyatining 
Zomin tumanida tug‘ilgan. O‘sha paytdagi Toshkent viloyati Sirdaryo tumaniga 
qarashli Lomonosov nomli to‘liqsiz o‘rta maktabning 7-sinfini tugatgan. 1955-
1959-yillarda Toshkent o‘rmon-melioratsiya texnikumida o‘qiydi. O‘qish 
davrida uning biologiya, fizika, kimyo va boshqa tabiiy fanlarga qiziqishi yuqori 
bo‘lgan. Ana shu qiziqish uni armiya xizmatidan keyin (1959-1962-yillarda) 
1962-yilda Leningrad (Hozirgi Sankt-Peterburg) Davlat universiteti talabasi 
bo‘lishiga olib kelgan. U 1963-yildan o‘qishni Toshkent Davlat universiteti 
(hozirgi Milliy universitet) biologiya-tuproqshunoslik fakultetida davom ettiradi. 
O‘qish tugagach, biologiya-biokimyo ixtisosligi bo‘yicha mutaxassislikka ega 
bo‘ldi. Universitetda o‘qigan paytida nufuzli Davlat stipendiyasi sovrindori 
bo‘lgan va o‘qishni imtiyozli diplom bilan tugatgan.
Abdukarim aka aslida ish faoliyatini Toshkent qishloq xo‘jaligi instituti 
(Hozirgi Agrar universiteti)da tadqiqotchi sifatida boshlagan (1967-1969). Keyin 
(1969-1980) shu institutda katta o‘qituvchi, dotsent, chet ellik talabalar bilan 
ishlash bo‘yicha dekan muovini (1980), “O‘simliklar fiziologiyasi va 
biokimyosi” kafedrasi dotsenti (1980-1993) lavozimlarida ishlagan. 1975-1976 
yillarda Moskva shahrida chet tillar kursida o‘qigan. Olimning fransuz tilini 
mukammal bilishi ko‘pchilikni hayratga solar edi. Uning Gvineya 
respublikasining Kankan politexnika institutida biokimyo fani bo‘yicha professor 
lavozimida ishlashi va fransuz tilida ma’ruzalar o‘qishi (1976-1979-yillar), bir 
qator horijiy olimlarning ilmiy ishlariga rahbarlik qilishi, ham milliy, ham 
yevropa guruhlarida ma’ruzalar o‘qiy olishi bejiz emas edi.
Olim “O‘simliklar bargida energiya almashinuviga defoliantlarning 
ta’siri” mavzusida nomzodlik (1973) hamda “G‘o‘za meva organlaridagi 

---