Педагогик технология



Download 2,9 Mb.
Pdf ko'rish
bet3/32
Sana22.02.2022
Hajmi2,9 Mb.
#80380
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   32
Bog'liq
Pedagogik texnologiya asoslari (J.Yo'ldoshev, S.Usmonov)

(В. М. Монахов.)
Педагогик технология — техника ресурслари, одамлар ва 
уларнинг узаро таъсирини \и со б га олган \о л д а таълим ш акл- 
ларин и оптималлаш тириш вази ф аси ни кую вчи у ^и ти ш ва 
билимларни узлаш тириш нинг \ам м а ж араёнларини яратиш , 
куллаш ва аник^ашнинг тизим ли методи {Ю НЕСКО).
www.ziyouz.com kutubxonasi


П едагогик технология — педагогик максадларга эришиш 
учун фойдаланиладиган барча шахсий, ускунули ва методо- 
логик воситаларнинг тизим ли йигиндисини ва уларнинг амал 
килиш тартибини билдиради. {М.В.Кларин.)
П ед агоги к технология, бу — сузсиз риоя килиш эн г юко- 
ри н а т и ж а н и к аф о л а тл а й д и ган курсатм алар эм ас, балки 
ко н у н и я тл ар булиб, у л ар н и н г амалий а^амиятидан иборат. 
(В. Ю. Питюков.)
П едагогик технология — бу тизимли фикр юритиш усули- 
ни педагогикага сингдириш , бош^ача цилиб айтганда, педаго­
гик ж араённи муайян бир тизимга келтиришдир. ( Сакомото.)
П едагогик технологиянинг мо\ияти дидактик максад, та- 
лаб этилган узлаштириш даражасига эришишдан иборат б^либ, 
уни тат б и к этиш ни \и со б га олган \олда таълим жараёнини 
илгаридан лойихалаштириш да намоён булади. (У. Нишоналиев.)
П едагогик технология — бу укитувчи (тарбиячи)нинг ук,и- 
ти ш (т а р б и я ) во си тал ар и ёрдам ида укувчи (тал аб а)л ар га 
м уайян ш ароит ва кетм а-кетликда таъсир курсатиш ва бу 
ф а о л и я т ма^сули си ф ати д а уларда олдиндан белгиланган 
сиф атларни ш акллантириш жараёнидир. (Н.Сайда^медов.)
П ед агоги к технология — бу жамият э^тиёжидан келиб 
ч и ки б , ш ахснинг олдиндан белгиланган ижтимоий сиф ат- 
л ар и н и самарали ш акллантирувчи ва аник, максадга й^нал- 
тирилган укув жараёнини тизим сифатида караб, уни ташкил 
этувчилар, яъни укитувчи (педагог)нинг укитиш воситалари 
ёрдамида та^сил олувчиларга маълум бир шароитда муайян 
кетм а-кетликда курсатган таъсирини ва таълим натижасини 
н а з о р а т ж а р а ё н и д а б а \о л а б берувчи т е х н о л о ги я л а ш га н
таълим ий тадбирдир (Б.Р. Зиёму^амедов).
П едагогик технология бу — объектив, моддий жараён. Агар 
биз укув-тарбия ж араёнидан унинг объектив, моддий (суб- 
стан циялик) жи^атини ажрата олсак, шунда биз технологияга, 
эн г кам ида, унинг таф силотига эга буламиз ( В. К. Дьяченко).
П ед агоги к технология — бу укитишга узига хос янгича 
(и н н о в а ц и о н ) ёндаш увди р. У педагогикадаги и ж ти м оий- 
м у ^ а н д и с л и к т а ф а к к у р и н и н г иф одаланиш и, тех н о к р ати к
и л м и й о н гн и н г педагогика со^асига кучирилган тасвири, 
таълим ж араёнининг м уайян стандартлашуви ^исобланади. 
(Б. Л. Фарберман.)
Педагогик технология — турли муаллифлар (манбалар)нинг 
барча таърифлари мазмунини узида мужассам этувчи умумлаш- 
тириш дан иборат. ( Г. К. Селевко.)
www.ziyouz.com kutubxonasi


Педагогик технологиянинг хозирги кунда ш ундай турли- 
туман таърифлари м авж удлиги натиж асида бу м асаланинг 
ечимини цуйидагича узига хос усулда хал цилиш тугрисида 
хам таклиф билдирилган.
Педагогик технология тушунчаси куп киррали булиб, унга 
педагогик, психологик, дидактик, ташкилий, иктисодий, ижти- 
м оий, эко л о ги к ва бошк,а нуктаи н а з а р л а р д а н ён даш и ш
мумкин.
Х озир таълим -тарбия с о \а с и д а р и в о ж л а н и б бораётган 
йуналишлардан бири — замонавий педагогик технологияларни 
укув жараёнида к^ллаш булиб, уни амалга ош и ри ш долзарб 
вазифалардандир. М аълумки, таълим -тарбия ж араёни катта 
авлод томонидан уз билим ва тажрибаларини усиб келаётган 
авлодга ургатишдан иборат булиб, бу ж араёнда, асосан, инсон 
хаёти учун зарур ахборотларни авлоддан-авлодга узатиш амалга 
ош ирилади.
И н со н и я т хаёти ахборотлар билан ч а м б а р ч а с бокли^. 
Бошкача айтганда, инсоннинг \а р бир харакати ахборот олиш 
ва узатиш ёки ундан фойдаланиш , уни урганиш , узлаштириш, 
сакдаш ва бойитиш дан иборат. Ш унинг учун хам хозирги 
инсоният цивилизациясини ахборот цивилизациям  деб аталади.
Шу нуктаи назардан, цивилизация туш унчасига берилган 
таърифлардан бири куйидагича: „Ц ивилизация — ахборотни 
туплаш, тахлил килиш ва ундан ф ойдаланиш хамда атроф- 
мухит ва узи хакида ахборот яратиш учун эн г куп маъдумот 
олишга кодир булган модданинг юкрри тургун холатидир“ .
Бу таърифдан ахборотни авлоддан-авлодга узатиш нинг, 
яън и таълим -тарбия и ш и н и н г ахам ияти к а н ч а л и к мухим 
эканлиги куриниб турибди. Я ъни, таълим -тарбия цивилиза- 
циянинг мавжудлик шарти хисобланади.
Шу нуктаи назардан „ц иви ли заци ян инг бош белгиси — 
ахборотни туплаш, мавхум (абстракт) тахлил килиш (хайвон- 
лар бунга кодир эмас) ва ундан уз турини, уз ж ам оасини узок, 
саклаш учун ф ой д алан и ш д ан и б ор ат.“ Б у н д ан ахборотни 
туплаш, тахлил килиш ва ундан ф ойдаланиш нинг ш акл, усул 
ва воситаларини такомиллаш тириб бориш зарурлиги ва бунинг 
замирида педагогик технология ётиши туш унилади.
Ахборотларнинг инсон хаётидаги ахам иятини аникдаш га 
к и зи ки ш ортиш и табиий. Бу хакдаги таъ р и ф л а р д а н бири 
Куйидагича: „Ахборот — бу сезги аъзоларимизни таш ки оламга 
м ослаш тириш им из ж араёнида биз ундан о л ад и ган мазмун 
белгиси“ (Н.Винер). Бу таъ р и ф тирик о р ган и зм н и н г ташки 
мухитдаги ахборотни идрок килиш ига д о й р хусусий холга 
теги шли.
www.ziyouz.com kutubxonasi


Ушбу айтилганлар асосида педагогик технологиянинг куйи- 
даги эн г к,иск,а ва умумлаштирилган таърифини келтиришимиз 
мумкин:
„П едагогик технология — баркамол инсонни шаклланти- 
риш ф ао л и я ти “ .
Ш у билан бирга, педагогик технологиянинг кенг куламли, 
серкирра тушунча эканлигини \и собга олган ^олда унинг куйи- 
даги ян а б и р нечта таърифларини келтиришимиз мумкин:
П едагогик технология ахборотларни узлаштириш, улардан 
амалда фойдаланиш , улардаги янги маъно-мазмунларни *амда 
ахборотлар орасидаги турли боглиьушкларни очиш оркдгш янги 
ахборотлар яратиш га ургатиш жараёнидан иборат.
П едагогик технология — таълим методлари, усуллари, йул- 
лари * ам д а тар б и яви й воси талар йигиндиси; у педагогик 
ж араённинг таш килий-услубий воситалари мажмуидир.
П едагогик технология — бу уз олдига таълим ш аклларини 
о п ти м ал л аш ти р и ш вази ф аси н и кую вчи, бутун Укитиш ва 
билим ларн и узлаш тириш ж араёнини техник ресурслар ва 
о д а м л ар н и н г узаро м уносабатларини \и со б га олган \о л д а 
яратиш , куллаш ва аш о д аш н и н г тизимли методидир.
П едагогик технология — маълумотларни узлаштириш учун 
Кулай ш акл ва усулда узатиш ва узлаш тириш ж араёнидан 
иборат.
Д ем ак, педагогик технология инсонга (таълим-тарбия олув- 
чига) олдиндан белгиланган мак,сад буйича таъсир утказиш 
ф аолиятидан иборат.
П едагогик технология укувчини мустакдп ук,ишга, билим 
олиш га, ф икрлаш га ургатиш ни кафолатлайдиган жараёндир.
П едагогик технология жараёнида ук,итувчи ра\барлигида 
Укувчи м устакил равиш да билим олади, урганади, узлаш - 
тиради.
Бу ф аолиятни амалга ош ириш уни ташкил к,илиш, олиб 
бориш , таком иллаш тириш , т а\л и л к,илиш, таджик, килиш , 
к^ёслаш , умумлаштириш, хулоса чик,ариш, боищариш, назо- 
рат, б а\о л аш каби ж араёнларни уз ичига олади.
Бу ф ао л и ят бошка *амма фаолиятларга хос булган белги- 
ларга эга булиб, аввало, жараён куринишида амалга ош ири- 
лади ва ш у куриниш да мавжуд булади. Шу билан бирга бу 
ж араён узига хос крнуниятларга эга булиб, бу конуниятларни 
и нсоният томонидан урганиш давом этмокда.
ю
www.ziyouz.com kutubxonasi


Педагогик фаолиятда „технология“ атам аси ни нг куллана 
бош лаши билан педагогик амалиёт, унинг назарий жи\атлари 
^амда улар ^акидаги билдирилаётган м ул о\азал ар бирмунча 
юк,ори илмий даражага кутарилмокда.
П едагогик технология — \о зи р ги зам о н д идактикаси ва 
педагогикаси тарак^иётининг мах,сули. У ни педагогиканинг 
хозиргача мавжуд булган \а м д а таком иллаш иб келаётган барча 
асосий йуналишлари буйича амалий вазиф аларни янада юк,о- 
рирок, даражада амалга ош ириш йулидаги ян ги боскич деб 
Хисоблаш мумкин.
Шу нуктаи назарлардан педагогик технологияни, аввало, 
^озирги педагогика фани тараккиёти натиж асида \о с и л булган 
янги йуналиш деб ^исоблаган х;олда, унинг Узига хос тамойил- 
лари, кридаларини чу кур урганиб бориш ва пировардида к,ону- 
ниятларини а н и м а т йулидаги муаммоларни ечиш лозимлиги 
куриниб турибди.
Педагогик технология, аввало, таъ ли м -тар б и ян и янада 
ривожлантириш эдгиёжларини крндириш йулидаги инсонлар 
(педагоглар, ота-оналар, жамоатчилик) ф аоли яти д ан иборат 
ижтимоий \одиса \исоблани ш и лозим.
Хар кандай ижтимоий \одисалар каби педагогик техноло­
гияни 
илмий ж и \атд ан урганувчи ф ан со^аси мавжуд 
булиб, у педагогик технология фани деб ном ланади. Бу фан, 
Уз навбатида, зам онавий т аъ л и м -та р б и ян и н г э н г мак,садга 
мувофик йуллари ва усулларини тадкик килувчи назарий ^амда 
укув фани турларига ажралади.
Ш у билан бирга педагогик технология ам алий фаолият 
йуналиши сифатида укув-тарбия ж араёнида кулланиладиган 
тамойиллар, алгоритмлар ва бошкдрув тизим и ^амда бевосита 
таълим-тарбия жараёнини уз ичига олади.
Педагогик технология ижтимоий \а ё т н и н г турли со^алари 
билан узаро бопш кравиш да шаклланиб ва ривож ланиб бориши 
натиж асида турлича куриниш ларда н а м о ё н булади. Булар 
педагогик технологиянинг куйидаги куриниш ларидан иборат: 
ижтимоий \одиса, назарий ф ан, Укув ф ан и , таълим-тарбия 
тизими, жараёни, педагогик фаолият ва у н и н г методикалари 
\ам д а алокдаор ф анларнинг илмий тадкикот со \аси .
Педагогик технология ижтимоий ^одиса сиф атида таълим- 
тарбия масалалари билан боглик, м отивлар: э \т и ё ж , талаб, 
м анфаат, кизикиш , максадлардан келиб ч и к ад и ва уларни
п
www.ziyouz.com kutubxonasi


амалга ош ириш учун хизмат килади. Шу билан бирга, худди 
шундай м отивлар хар бир шахсда, оилада хам мавжуд. Ж амият 
\а р бир аъ зосин инг билим даражаси ортиб бориши шу жамият 
ва давлат ривож ининг энг асосий шартларидан хисобланади.
Бу ш артн и н г баж арилиш и эса, уз навбатида, педагогик 
технологи ян инг канчалик юкори даражада эканлигига бог- 
лик,. Бундан эса педагогик технология шахе, оила, жамият, 
давлат хаётида мухим ахамиятга эга ижтимоий ходиса эканлиги 
куринади.
П едагогик технология назарий фан сифатида педагогика 
ф ан и н и н г алохида йун алиш ини таш кил этиб, уз мак,сади, 
вазифалари, муаммолари, методологияси ва бошка назарий 
асосларига эга. Уз муаммоларини хал кдпишда бошка фанлар 
билан богликликларга эга.
П ед аго ги к технология н азари й фан сифатида таълим - 
тарбия сохасида каф олатли натиж ага эриш иш дараж асини 
ош ириш муаммоларини тадкик кдпиш билан шурулланади.
Уцув ф ани куриниш ида педагогик технологияларни ижти­
моий ходиса, назарий ф ан, таълим-тарбия тизими, жараёни, 
педагогик ф аолият ва унинг услублари, алокддор фанларнинг 
илм ий-тадкикот сохаси сифатида турли таълим муассасаларида 
белгиланган укув дастури асосида ургатишдан иборат.

Download 2,9 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   32




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish