Педагогик технология



Download 2,9 Mb.
Pdf ko'rish
bet22/32
Sana22.02.2022
Hajmi2,9 Mb.
#80380
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   32
Bog'liq
Pedagogik texnologiya asoslari (J.Yo'ldoshev, S.Usmonov)

14- схема
Бу схемадан таълим ж араёнида х,ар бир ахборотни укитувчи 
узлаштирган даражада, унинг мантик,ий тафаккурига, нутрий 
кобилиятларига, дунёкараши ва мафкурасига м у в о ф и к р ав и ш - 
да баён кдчиниш и куриниб турибди.
Вербал мулокот шакллари кар хил булиб, уларни нг асо- 
сийлари нутк с^злаш, маъруза, сукбатлаш иш , савол сураш , 
саволга жавоб бериш, ба\с, мунозара, музокара, хабар бериш , 
кенгаш , масла*ат, наси^ат, т ан б е* , таб ри к , сал о м л аш и ш , 
хайрлашиш кабиларни уз ичига олади.
Ушбу вербал мулокот ш аклларида кулланиладиган нут к
интонациялари сузловчининг ф икрларидаги унинг м аксадига 
мувофик булган маъно-мазмунларни чукурлаш тириш , якдол- 
лаш тириш имконини беради.
Укитувчи укувчи учун маълум булган туш унчаларга асос- 
ланган \о л д а янги ахборотларни тани ш ти риб, туш ун тириб 
боради.
Бу жараёнда укувчилар ди ккатн и жамлаш, ти н глаш , эш и - 
тиш , англаш , тушуниш, и д р о к килиш , м антилий ф и к р л аш
(тздпил килиш , к,иёслаш, умумлаш тириш ), хотирада сакпаш , 
кайта эслаш фаолиятлари билан банд буладилар. Бунда укувчи- 
нинг кизик,иши, \аваси, э\ти ёж и , м анфаатдорлиги, крбилият, 
истеъдод, иктидори унинг м уваф ф акияти асоси булади.
Ю коридаги фикримизнинг далили сифатида вербал муло­
кот шаклларидан айримлари \а к и д а тухталиб утамиз.
Маърузаларни фаол усулда утказиш. Хар кан дай ю кори 
савияда угказилган маъруза, гарчанд у фактларга б ой булса 
\ам , агар узок вакт давом этса, укувчининг эш итиш кобилияти 
сусаяди ва чарчайди. Бу \о л а т укувчини локайд эш итувчига 
айлантиради. Маъруза канча у зо к давом этса, сам арадорлик 
шунча камая боради.
Ш уни нг учун маърузани к и ч и к педагогик т ех н о л о ги я
даражасида куйидагича таш кил этиш Укувчилар учун кулайлик 
турдиради.
Маърузачи уз маърузасини бир неча блокларга булади. Хар 
блокини 15—20 минут давом эттиради ва \а р б и р блокдан 
сунг тухтаб, мавзу билан б о гл и к киска савол-ж авоб, ф икр 
алмашув олиб боради.
www.ziyouz.com kutubxonasi


М аъруза давомида ай рим муаммоларни уртага ташлайди. 
Ш у вак,т оралирида бу муаммога укувчиларнинг муносабатини 
аник,лайди, уларнинг ф икрлари ни тинглайди. \ а р бир фикр 
билдирувчига и м кон и ят яратади. Аммо уни танкдд остига 
олм ай, бошк,аларнинг ф икрларини \ам тинглайди. Бу \о л ат 
маърузага булган муносабатни ижобий томонга узгартиради, 
маърузага бефарк, к,арамасликка сабаб булади. Укувчиларни 
я к к а тартибда су\батга тортиш 5 дак,ик>агача давом этади.
М аърузачи укувчиларнинг физикиш, интилиш , масъулия- 
ти ош иб бориш ини кузатиб боради. Маъруза давомида мун- 
тазам фаол иш тирок этувчилар, теран фикр билдирувчилар 
м аърузачининг таянчига айланади.
М аъруза давомида мавзуни секин-аста укувчининг кунда- 
л и к фаолиятига дойр м исоллар билан борлаб борилади ва к.иск.а 
м унозаралар орк,али тегиш ли ечимлар топилади.
Ш у \олда кечган маърузаларда укувчилар вак,т цандай утга- 
н и н и билмай коладилар. М аърузанинг яна давом этиш ини 
х о \л аб , беф арк^ик ур н и н и \уш ёрлик, ички интилиш , ечим 
кддириш эгаллайди, узлари дам ечимни топиш да шахсан иш ­
ти р о к этиш га \и сса куш иш га интиладилар.
Бундай маърузалар \а р и кки томоннинг узаро фаоллигини 
ош иради, навбатдаги мунозараларга чорлайди.
Давра сухбатларн. Д авра сухбатида маърузачи-укдгувчи бош 
таш килотчи булиб крлади. Давра су^батлари купинча укувчи- 
ларга таниш ёки уларга як,ин мавзуларда утказилади. Давра 
су^бати мавзулари, реж алари, саволлари укувчиларга бир неча 
кун олдин таркдтилади. Бунда укувчилар учун мустак^ил тайёр- 
гарлик куриш , бир-бирлари билан аввалдан узаро ф икр алма- 
ш иш , кутубхона, интернетдан айрим маълумотларни туплаш, 
кбайта иш лаш , кичик матн тузиш имконияти яратилади. Давра 
су^батининг афзаллиги ш ундаки, дар бир укувчи унга инди­
видуал тайёргарлик куради. Хар икки томон даврани утказишга 
тайёргарлик билан келади. Су^батни укитувчи, баъзан етакчи 
укувчилар олиб бориш и мумкин.
Д авра су^батлари д аре жадвали асосида олдиндан режа- 
лаш тирилган *олда таш кил к,илинади.
Давра су^батининг я н а бир афзаллиги шундаки, дар бир 
укувчи уз билимини, орзаки нуткини, шахеий ф икрини эмин- 
эр ки н
намойиш этиш ига шароит яратилади. Укувчи дамда 
ук^итувчининг ш ахеий м асъулияти ош ади, дам ук>иш, дам 
урганиш биргаликда давом этади. Материални укиб-урганишга, 
узаро ф икр алмаш иш га, узлаштиришга мотив ошади. Билим 
олиш , унинг узлаш тирилиш и кафолатланади.
www.ziyouz.com kutubxonasi


М унозаралар утказиш. М унозараларни таш кил эти ш ва 
утказиш ташкилотчидан жуда ж иддий тайёргарликни, иж одий 
му^ит яратишни талаб этади. Ук,итувчи илгаридан м унозаранинг 
мавзусини, уни утказиш реж асини, вак^ларини укувчилар б и- 
лан узаро келиш иб олади.
Укувчиларга укув йили бош ланиш ида мунозара мавзулари 
эълон килиниб, уларга тайёргарлик куришлари учун вак,т бе- 
рилади. М унозара му^окамасига мактаб ра\барияти , ма^алла 
фаоллари, мутахассислар так л и ф этилади. М унозарага бош - 
ловчи тайинланади. Бошловчи жуда кенг камровли билим га 
эга булиши керак.
Мунозара даврида вужудга келадиган муаммоли масалалар, 
айник,са, чигал фикрлар буйича уларни чукур т а\л и л к,илиш 
крбилиятига эга экспертлар так л и ф этилади. М унозарани олиб 
боришда унинг иш тирокчиларини кизицтириб, ковуш тириб, 
бош кариб, зарур йулланмалар бериб бориш м у \и м а^ам ият 
касб этади. Айнан мунозара ж араёнида тугри хулосалар чик,а- 
риш жуда катга масъулият талаб этади.
М ун озаралар мавзуга к и з и к и ш б и лдирган с и н ф л а р н и
кушиб, аксинча лолларда эса, уларни гуру\ларга булиб, зарур 
булган айрим \олларда катта залларда, катга си нф хоналарида 
олиб борилади. Мунозара эрки н ф икр юритиш ва уз шахсий 
фикрини асослашга ургатади. Э н г мух,ими, укувчини мустак,ил 
мутолаага, ф икр алмашув орк,али уз билим ва м ал ак аси н и
оширишга олиб келади.
Новербал воситалар им о -и ш о ра, кул, гавда \а р а к а т л а р и
оркдпи бирор маъно-мазмунни ифодалаш ёки таъкидлаш дан 
иборат. Н овербал воситалар ж и д д и й а^ам иятга э г а булиб, 
уларнинг урнини бошк,а нарса боса олмайди. И н со н н и н г *ар 
бир х,аракати маълум маънога эга булиб, бу \а р ак атл ар турли 
халк^арда турлича тушунилади. Бу \аракатларни новербал нут% 
деб номлаш к,абул кдпинган. Н овербал нутк, и н со н н и н г у ёки 
бу мускулларининг харакати оркали амалга ош ирилади. Ш у 
уринда инсоннинг *ар кдндай \а р ак ат и , шу ж умладан, уни нг 
фикрлаш и \а м ундаги маълум мускуллар \ар акати д ан иборат 
эканлигини эслатиб утиш м а^садга мувофик,.
Визуал (кургазмали) воситалар педагогик технология ж а ­
раёнида укувчилар куз билан куриш лари учун мулж алланган 
барча воситаларни уз ичига олади. Буларга си нф доскасидаги 
ёзув ва боищ а тасвирлар, китоблардаги ёзув ва тасви р л ар , 
таркатма материаллар, укув плакатлари, фотосуратлар, тасви - 
рий санъат асарлари, видео, к и н о тасвирлар, ж о н и в о р л ар , 
усимликлар, табиат объектлари, турли буюмлар ва б ош калар 
киради.
www.ziyouz.com kutubxonasi


Кургазмали воситаларнинг педагогик технологияда кулла- 
н и ш и укувчиларга ургатиш керак булган ахборотга тегишли 
м азм унни турли шакл ва усулларда курсатиш оркали тез, аник 
ва тугри тушунтириш им кониятини беради. Буни куйидаги 
схем а куринишида ифодалаш мумкин:

Download 2,9 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   32




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish