Pеdаgоgik kоnflikt evоlyutsiyasi muаmmоsi. Rеjа: Kirish. I. Bob

II.Bob.«Pedagogik konfliktologiya evоlyutsiyasi»ning ilm sifatida shakllanishi.
2.1.Pedagogik konflikt evоlyutsiyasi ilm va fan sifatida rivojlanishida duch kelingan musmmolar.
Konfliktning kuchayishi uchun konfliktli vaziyat (sabab) tomonlardan biri ikkinchi tomonning manfaatlarini buzadigan harakatni boshlaganda voqea (oqibat) ga aylanishi kerak. Voqea, o'z navbatida, konfliktning keskin keskinlashuvi va chuqurlashishi (oqibati) uchun sabab (sabab) hisoblanadi.o'zgaruvchan, ularning ishtirokchilari tomonidan tan olinmagan holatlar tufayli yuzaga kelganda. Haqiqiy muqobillar amalga oshirilsa, bunday munosabatlar tugatilishi mumkin;
- "ko'chirilgan" - konfliktning idrok etilgan sabablari faqat uning asosidagi ob'ektiv sabablar bilan bilvosita bog'liq bo'lganda. Bunday ziddiyat haqiqiy ziddiyat munosabatlarining ifodasi bo'lishi mumkin, ammo qandaydir tarzda. ramziy shakl;
- "noto'g'ri berilgan" - nizo munosabatlari haqiqiy ziddiyat yuzaga kelgan tomonlarga emas, balki tegishli bo'lganda. Bu dushman guruhida to'qnashuvni qo'zg'atish, shu bilan uning haqiqiy ishtirokchilari o'rtasidagi ziddiyatni "to'sib qo'yish" maqsadida yoki qasddan, mavjud to'qnashuv haqida haqiqatan ham haqiqiy ma'lumot yo'qligi sababli amalga oshiriladi;
- "yashirin" - ob'ektiv sabablarga ko'ra ziddiyatli munosabatlar yuzaga kelganda, lekin yangilanmagan;
- "yolg'on" - ob'ektiv asoslarga ega bo'lmagan va noto'g'ri g'oyalar yoki tushunmovchiliklar natijasida yuzaga keladigan ziddiyat.Konflikt ishtirokchilarining, shu jumladan uni hal qiluvchilarning xatti-harakatlariga qarab, nizolarni hal qilishning quyidagi usullari ajratiladi:
1. qochish - odam konfliktning paydo bo'lishini oldindan ko'rib, nizoga olib kelmaydigan xatti-harakatlar uslubini tanlaydi. Shu bilan birga, inson o'z xatti-harakatlarini sinchkovlik bilan ko'rib chiqadi va tashkilot profilaktika maqsadiga ega bo'lgan siyosatni amalga oshiradi, ya'ni kadrlar bo'limi yuzaga keladigan nizolar sabablarini, shuningdek, yuzaga keladigan keskinliklarni kuzatib boradi va ularni bartaraf etish choralarini ko'radi;
2. nizolarni yumshatish - turli argumentlar, jumladan, boshqa tomonni hamkorlik zarurligiga ishontirish uchun ishlatiladi. Xususan, dastur muhokamasi chog‘ida ko‘plab fikr-mulohazalar bildirilganda, ularni ayrim usullar, jumladan, masalan, hokimiyatga murojaat qilish, shartli rozilik berish, fikr-mulohazalarni o‘zgartirish, ularni ogohlantirish va hokazolar yordamida zararsizlantirish mumkin. Bu uslubning kamchiligi shundaki, odatda konflikt jim bo'ladi, lekin hal etilmaydi;majburlash - raqib boshqa nuqtai nazarga ega bo'lishga majbur. Bunday xatti-harakatlar rahbarga bo'ysunuvchi bilan kelishmovchiliklar bo'lganda eng xosdir. Majburlash deyarli har doim bo'ysunuvchining g'azabini, antipatiyani keltirib chiqaradi. Bunday qarorlar odatda bo'ysunuvchilarning tashabbusiga to'sqinlik qiladi, bu tashkilot uchun mantiqiy emas;
4. rag'batlantirish - taklif etilayotgan qarorga roziligi evaziga shaxsga ustunlik berish.
Bunday xatti-harakatni murosa sifatida ko'rish mumkin bo'lsa-da, ziddiyat saqlanib qolishi uchun yaxshi imkoniyat mavjud;
5. murosaga kelish - bir tomon boshqasining nuqtai nazarini qabul qiladi, lekin qisman.
Murosaga kelish qobiliyati, agar xohlasa, har bir inson o'zida o'stirishi mumkin bo'lgan eng muhim xususiyatdir. Biroq, konflikt rivojlanishining dastlabki bosqichlarida murosaga kelish maqsadga muvofiq emas, chunki u eng samarali yechim izlashni to'xtatadi. Aytaylik, mebel fabrikasining strategiyasi takomillashtirilmoqda. Muqobil variantlarni tanlash bo'yicha nizo marketing bo'limi, kadrlar bo'limi va o'rtasida ishlab chiqarish bo'limi. Agar bo'limlarning pozitsiyalarini muvofiqlashtirish topshirilgan ma'muriy direktor takliflardan birini juda erta asosiy taklif sifatida qabul qilsa, u boshqa variantlarni ko'rib chiqmaydi va ko'rib chiqmaydi va, ehtimol, Eng yaxshi qaror qabul qilinmaydi. Munozarani to'xtatib, ushbu bosqichda yechimni aniqlab, u boshqa alternativalarni qidirish va tahlil qilishni to'xtatadi.
Menejerning vazifasi - takliflar takrorlana boshlagan paytni payqash va shundan keyingina murosaga kelishni to'xtatish;
6. nizolarning oldini olish -asosan tashkiliy-tushuntirish xarakteriga ega bo`lgan tadbirlar majmui. Biz mehnat sharoitlarini yaxshilash, ish haqini yanada adolatli taqsimlash, ichki hayot qoidalariga, mehnat odob-axloq qoidalariga qat'iy rioya qilishni ta'minlash va boshqalar haqida gapirishimiz mumkin.
Nizolarni hal qilish ko'p jihatdan menejerning kasbiy malakasi darajasiga, uning xodimlar bilan o'zaro munosabatda bo'lish qobiliyatiga bog'liq bo'lib, bu uning umumiy madaniyati bilan belgilanadi.Oxirgi paytlarda o‘qituvchilar tomonidan fanni o‘zlashtirishda ortiqcha talablar qo‘yilishi, baholar o‘qituvchiga bo‘ysunmaydigan, darsda intizomni buzganlarni jazolash vositasi sifatida qo‘llanilishi natijasida bunday nizolar ko‘payib bormoqda. Shunday qilib, o'quv faoliyatining haqiqiy motivi buziladi, bunday holatlar ko'pincha qobiliyatli, mustaqil o'quvchilarning maktabni tark etishiga olib keladi, qolgan o'quvchilar esa, umuman olganda, o'rganishga qiziqishni yo'qotadi.
Pedagogik vaziyat konflikt xarakteriga ega bo`lishi mumkin, agar o`qituvchi o`quvchining harakatini tahlil qilishda xatoga yo`l qo`ygan, asossiz xulosa chiqargan va sabablarni aniqlamagan bo`lsa. Shuni esda tutish kerakki, bir xil harakat butunlay boshqa sabablarga ko'ra yuzaga kelishi mumkin.
O'qituvchi vaziyat va haqiqiy sabablar to'g'risida etarli ma'lumotga ega bo'lmagan holda, o'quvchilarning harakatlarini baholab, xatti-harakatlarini tuzatishi kerak. O'qituvchi har doim ham bolaning hayotining guvohi emas, u faqat harakat sabablarini taxmin qiladi, u bolalar o'rtasidagi munosabatlarni yaxshi bilmaydi, shuning uchun xatti-harakatni baholashda xatolar bo'lishi mumkin va bu o'quvchilarning haqli ravishda noroziligiga sabab bo'ladi. O'quvchilarning harakatlarini baholagan o'qituvchilar har doim ham bunday baholashning o'quvchi uchun oqibatlari uchun javobgar bo'lmaydilar va bunday baholashlar o'qituvchi va talaba o'rtasidagi keyingi munosabatlarga qanday ta'sir qilishiga etarlicha e'tibor bermaydilar. Harakatni tashqi idrok etish va uning motivlarini soddalashtirilgan talqin qilish asosida o'qituvchi ko'pincha nafaqat harakatni, balki o'quvchining shaxsiyatini ham baholaydi, bu esa o'quvchilarning asosli noroziligi va noroziligini, ba'zan esa o'zini tutish istagini keltirib chiqaradi. o'qituvchi o'z umidlarini oqlashni yoqtiradi. O'smirlik davrida bu xatti-harakatlardagi ziddiyatga, modelga ko'r-ko'rona taqlid qilishga olib keladi, agar talaba o'zini "o'ziga qarash" istagi bilan bezovta qilmasa, o'z harakatini o'zi baholaydi.
O'zaro munosabatlardagi nizolar ko'pincha o'qituvchining vaziyatlarni bemalol hal qilishi natijasida yuzaga keladi va, qoida tariqasida, uzoq muddatli xarakterga ega. O'zaro munosabatlardagi nizolar shaxsiy ma'noga ega bo'lib, o'quvchining o'qituvchiga uzoq muddatli dushmanligi yoki nafratini keltirib chiqaradi, o'qituvchi bilan uzoq vaqt davomida o'zaro munosabatlarni buzadi va kattalarning adolatsizligi va tushunmovchiligidan himoya qilish uchun shoshilinch ehtiyojni keltirib chiqaradi.
O'qituvchi va o'quvchilar o'rtasidagi munosabatlar rang-barang va mazmunli bo'ladi, agar o'qituvchi o'quvchilar, ularning yashash sharoitlari, maktabdan tashqari faoliyati bilan qiziqsa, rolli o'yinlardan tashqariga chiqadi. Bu vaziyat yoki mojaroning tarbiyaviy ahamiyatini anglash imkonini beradi. Aks holda, munosabatlarning uzilishi mumkin.
Pedagogik konfliktlarning xususiyatlari . Ular orasida quyidagilar mavjud:
Vaziyatni pedagogik jihatdan to'g'ri hal qilish uchun o'qituvchining kasbiy mas'uliyati: axir, maktab o'quvchilar odamlar o'rtasidagi munosabatlarning ijtimoiy normalarini o'rganadigan jamiyat modelidir;
Konflikt ishtirokchilari turli xil ijtimoiy maqomga ega (o'qituvchi - talaba), bu konfliktdagi turli xatti-harakatlarni belgilaydi;