Педагогик институтлари учун дарслик

Саволлар 

---

134 

Компьютернинг архитектураси ва унинг асосий
šурилмалари

Компьютерларнинг турлари 

Компьютернинг атроф šурилмалари 

Компьютерда ахборотни šайта ишлаш ва 
саšлаш 
 
1.
«Ахборот технологиялари» мавзу моќиятининг услубий 
таќлилини қилинг. 
2.
«Ахборот технологиялари» мавзу бўйича тематик режа 
тузинг. Мавзу бўйича асосий тушунчаларни аниқланг, 
тизимлаштиринг ва кластер тузинг. 
3.
Ушбу мавзу бўйича ўқувчиларнинг билимини назорат 
қилиш учун ќар хил вазифалар таклиф этинг?
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ш
Ш
А
А
Х
Х
С
С
И
И
Й
Й
 
 
К
К
О
О
М
М
П
П
Ь
Ь
Ю
Ю
Т
Т
Е
Е
Р
Р
Л
Л
А
А
Р
Р
 
 
М
М
а
а
в
в
з
з
у
у
с
с
и
и
н
н
и
и
 
 
ў
ў
қ
қ
и
и
т
т
и
и
ш
ш
 
 
м
м
е
е
т
т
о
о
д
д
и
и
к
к
а
а
с
с
и
и
 
 
 
 
 
 
Мавзунинг асосий тушунчалари: 
 

---

135 
 
 
 
 
 
 

---

136 
Шахсий компьютер ќар қандай замонавий офиснинг зарур 
жиќозига айланиб қолди. Шунинг билан бирга у замонавий ахборот 
технологиясининг асосий техник воситасидир. Кўпчилик одамлар 
ўзининг касбий компетенциясининг зарурий қисми сифатида шахсий 
компьютерларнинг аппарат ва дастурий таъминотларини, жуда 
бўлмаганда унинг асосий техник характеристикаларини билиш деб 
қарайди. 
Шахсий компьютернинг имкониятлари унинг функционал 
блоклари билан аниқланади. Бир блокни иккинчига алмаштириш 
ќозирги кунда ќеч бир муаммо туђдирмайди. Зарур бўлган пайтда 
компьютерни модернизация қилиш мумкин. Лекин замонавий 
компьютер техникасининг бозори шунчалик ранг-барангки, керакли 
блокни танлаб олиш, компьютер конфигурациясини аниқлаш осон иш 
эмас. Бунда махсус билимлар талаб этилади. 
Ушбу бобни ўрганишдан асосий мақсад – замонавий 
компьютернинг аппарат қисмининг тузилиши, вазифалари, уларнинг 
турлари ќақида асосий тушунчалар бериш, ўқувчиларга компьютер 
индустриясининг техник воситалари бозорида ўз йўлини топа олишга 
ўргатишдан иборат. 
Шахсий компьютер тузилишини ќар хил воситалар орқали 
ўрганиш тавсия этилади. Бу ќолда қурилмани батафсил, қисмлари 
бўйича, аниқ мисолларда ўрганиш мумкин. 
Маълумотларни киритиш-чиқариш қурилмаларини ўрганишда 
турли методикаларни қўллаш мумкин. Масалан, клавиатурани 
ўрганишда турли ўргатувчи дастурлар, тренажёрлар, ўқитувчининг 
тушунтиришидан фойдаланиш ёки баъзи клавишларнинг вазифасини 
ўқувчининг ўзи мустақил аниқлаши мумкин. 

---

137 
Мониторлар 
ќақида 
гапирганда 
унинг 
техник 
характеристикаларини чуқур ўрганиш шарт эмас. Мониторнинг 
вазифаси, яъни матнли ва график ахборотни чиқаришга 
мўлжалланганлиги, унинг рангли ва монохром турлари борлиги 
ќақида маълумот бериш етарли. Бунга қўшимча мониторлар суюқ 
кристалли бўлиши ќам мумкинлигини айтиб ўтиш ва бор бўлса, 
уларнинг расмларини кўрсатиш билан кифояланиш мумкин. 
Компьютер билан биринчи бор танишган ўқувчига хотиранинг 
ташқи ташувчилари ќақида маълумот бериш фойдалидир. Агар иш
жараёнида ахборотни ўқиш ёки сақлашга тўђри келиб қолса, у ќолда 
дискеталар (диск юритувчилар), винчестер ёки бошқа қурилмалар 
ќақида ќам батафсил маълумот бериш зарурати туђилади. 
Агар синфда компьютернинг атроф қурилмалари бўлса, у холда 
ўқувчиларга улар ќақида маълумот бериш билан бир қаторда, 
қурилмалар имкониятини амалда ќам кўрсатиш мумкин. Атроф 
қурилмалар ќақидаги слайдлар, ёки уларнинг расмларидан 
фойдаланиш (уларни интернетдан олиш мумкин) ва улар ќақида 
қискача маълумот бериш мумкин. 
11-жадвал. 
«Шахсий компьютер» мавзу бўйича машђулотларнинг тақсимоти 
№ 
Машђулотлар мавзуси 
Маъруза 
Лаборатория 
иши 
1 
Шахсий компьютер ва унинг 
қурилмалари. Компьютер турлари 
2 соат 
2 
Компьютерда ахборотни қайта 
ишлаш ва сақлаш 
2 соат 
2 соат 
Жами 
4 соат 
2 соат 

---

138