Педагогик институтлари учун дарслик

системавий дастурий таъминот;

амалий дастурий таъминот;

дастурлаш технологиясининг ускунавий воситалари;

Системавий дастурий таъминот (Sistem software) – компьютернинг ва компьютер тармоқларининг ишини таъминловчи дастурлар мажмуасидир.
Амалий дастурий таъминот (Aplication program paskage) – бу аниқ бир предмет соҳаси бўйича маълум бир масалалар синфини ечишга мўлжалланган дастурлар мажмуасидир.
Дастурлаш технологиясининг ускунавий воситалари - янги дастурларни ишлаб чиқиш жараёнида іўлланиладиган махсус дастурлар мажмуасидан иборат воситалардир. Бу воситалар дастурчининг ускунавий воситалари бўлиб ҳизмат қилади, яъни улар дастурларни ишлаб чиқиш(шу жумладан автоматик равишда ҳам), сақлаш ва жорий этишга мўлжалланган.
Системавий дастурий таъминот (СДТ) қуйидагиларни бажаришга қаратилган:

• 
  компьютернинг ва компьютерлар тармоғининг ишончли ва самарали ишлашини таъминлаш;
  
• 
  компьютер ва компьютерлар тармоғи аппарат қисмининг ишини ташкил қилиш ва профилактика ишларини бажариш.
  

Системавий дастурий таъминот иккита таркибий қисмдан – асосий (базавий) дастурий таъминот ва ёрдамчи(ҳизмат кўрсатувчи) дастурий таъминотдан иборат. Асосий дастурий таъминот компьютер билан биргаликда етказиб берилса, ҳизмат кўрсатувчи дастурий таъминот алоҳида, қўшимча тарзда яратилиши мумкин.
Асосий дастурий таъминот (baze softwаre) – бу, компьютер ишини таъминловчи дастурларининг минимал тўпламидан иборат.
Уларга қуйидагилар киради:

• 
  операцион тизим (ОТ);
  
• 
  тармоқ операцион тизими.
  

Ёрдамчи (хизмат кўрсатувчи) дастурий таъминотга асосий дастурий таъминот имкониятларини кенгайтирувчи ва фойдаланувчининг иш муҳитини (интерфейсни) қулайроқ ташкил этувчи дастурлар киради. Булар ташхис қилувчи, компьютернинг ишчанлигини оширувчи, антивирус, тармоқ ишини таъминловчи ва бошқа дастурлардир.
Шундай қилиб системавий дастурий таъминотни схематик равишда қуйидагича тасвирлаш мумкин.




СДТ

Асосий ДТ Ҳизмат кўрсатувчи ДТ

Операцион тизим

Тармо³ ОТ

Антивирус
дастурлар

Ташхис дастурлари

Архивлаштириш дастурлари

Тармо³ дастурлари