Педагогик атамалар луғати

Дидактик марказлашган педагогик технология – бола шахсига мутлақ 
бефарқ муносабатни ифодаловчи технология.
Дидактик материал – кўргазмали ўқув қўлланмаларнинг махсус турлари. 
Дидактика – 1) педагогиканинг таълим назарияси билан шуғулланадиган 
тармоғи; 2) таълим назарияси. 
Дидактизм – педагогиканинг таълим ва унинг методлари ҳамда ташкилий 
шакллари ҳақидаги бўлими. 
Диктант – ўқувчиларга имло ва тиниш белгиларига доир қоидаларни 
ўргатишда ҳамда бу қоидалар юзасидан ҳосил қилинган малакаларини текшириш 
мақсадида ташкил этиладиган ёзма иш тури. 
Диний ўқув юрти –  руҳоний тайёрловчи мактаблар. 

---

- 21 - 
21 
Диплом – 1) шахснинг олий ёки ўрта махсус ўқув юртини тугутганлиги ёхуд 
илмий даража, илмий унвонга эга эканлигини тасдиқловчи расмий ҳужжат; 2) 
бирор ҳуқуқ ёки мукофот берилганлигини тасдиқловчи гувоҳнома.
Диплом иши – Ўзбекистон Республикасида олий ҳамда ўрта махсус касб-
хунар ўқув юртлари битирувчиларининг ўқув тадқиқот характеридаги якунловчи 
иши.
Диспут – 1) ўқувчи ёки талабалар ўртасида ўтказиладиган илмий мунозара; 2) 
илмий даража олиш учун ёзилган ишни ўз ҳамкасблари, маслакдошлари ўртасида 
очиқ муҳокама қилиш жараёни.
Диссертант – илмий даража олиш учун илмий ишни очиқ ҳимоя қилувчи 
шахс. 
Диссертация – илмий даража олиш учун очиқ ҳимоя қилинадиган илмий 
ишдир. Диссертацияни муваффақиятли ҳимоя қилганларга биринчи даража 
якунлари бўйича «фан номзоди», иккинчи даража якунлари бўйича эса «фан 
доктори» илмий даражаси берилади. 
Докктилогия – нутқ шакли; ўзига хос тарзда қўл бармоқлари ёрдамида 
гаплашиш.
Докторант – фан номзоди илмий даражасига эга бўлган, олий таълим ёки 
илмий тадқиқот муассасаларининг докторантурасида маълум мутахассислик 
бўйича докторлик диссертацияси устида илмий иш олиб бораётган изланувчи. 
Докторантура – 1) олий ўқув юртларидан кейинги таълимнинг иккинчи 
даражаси бўлиб, фан номзоди илмий даражаси негизида 3 йил давом этади ҳамда 
олий малакали илмий ва илмий-педагогик кадрларга бўлган эҳтиёжларни 
қондиришга, 
шахснинг 
ижодий 
таълим, 
касб-ҳунар 
манфаатларини 
қаноатлантиришга қаратилган; 2) таълим тизимининг олий малакали илмий ва 
илмий-педагогик кадрлар тайёрлашга йўналтирадиган аспирантурадан кейинги 
таркибий қисми. 
Домла – 1) олий ва ўрта махсус ўқув юртларида муайян фаннинг бирор 
соҳасидан дарс берувчи ўқитувчилар; 2) мактабхона ва мадрасаларда ўғил 
болаларга таълим- тарбия берган зиёлилар. 
Дорилфунун – Яқин Шарқ мамлакатларида ўқув юртларининг номи. Баъзи 
мамлакатлар (мас., Эронда ўрта ўқув юрти, бошқа айрим мамлакатлар мас. 
Туркия)да эса олий ўқув юрти (университет) маъносида қўлланилади.