Pechaknamolar qabilasi – Convulvulales. - Bu qabila 2ta oiladan tarkib topgan.
- 1. Pechakdoshlar oilasi- Convulvulaceae Bu oilaga 40ta turkum va 1500 tur kiradi. Ular tropik va subtropik mintaqalarda tarqalgan buta, chala buta va o`t o`simliklardir. Poyasi er bagirlab, chirmashib yoki tik o`suvchi o`simlik. Barglari oddiy, butun ba`zan chetlari bo`lmali yoki patsimon bo`lingan. Gullari asosan bitta, ba`zan dixaziy to`pgulni hosil qiladi. Gullari ikki jinsli, to`g`ri. Gulkosa barglari 5ta, erkin yoki birikib o`sgan. Gultojbarglari 5ta karnaysimon. Changchilari 5ta, urug`chisi 2ta yoki 3-5 mevabargchasining birikib o`sishidan hosil bo`lgan. Tugunchasi ustki. Mevasi ko`sakcha.
- Oila vakillari: Dala pechagi (Sonvulvulus arvensis), ko`p yillik o`t Begona o`t sifatida ekinlar orasida o`sadi.
- Zarpechakdoshlar oilasi -Cuscutaceae Bu oila 1ta turkum va 100ta turni o`z ichiga olgan bargsiz, xlorofilsiz, haqiqiy ildizlarga ega bo`lmagan, ipsimon, poyasidan chiqqan gausteriylari bilan xo`jayin o`simlikni so`rib oziqlanuvchi bir yillik parazit o`simliklardir. Ular asosan tropik va subtropik mintaqalarda tarqalgan.
- Mevasi ko`sakcha. Urug`lari ko`p yillar davomida unib chiqish qobiliyatini yo`qotmaydi. Oila vakillari: Ingichka poyali chirmovuq (Cuscuta approximata), Lemman chirmovug`i, Dev-pechak (C. Lemmaniana), Dala chirmovug`i (C. campestris).
Cuscuta approximate
Cuscuta Lemmaniana
- Siyanotik oila bilan chambarchas bog'liq bo'lgan, ikkilamchi oilada faqat shimoliy hududlarni hisobga olmaganda, butun dunyo bo'ylab tarqalgan 50 dan ortiq nasl va 1500 tur mavjud. U Osiyo va Amerikaning tropik mintaqalarida keng tarqalgan bo'lib, ularning ko'pi Afrika va Madagaskarda mavjud. Ikki yarim sharning mo''tadil kengliklarida ham bog'laydigan o'simlik keng tarqalgan. Bindweed ko'pchiligi ko'p yillik va bir yillik o'tlardir, butalar kamroq uchraydi va daraxtlar juda kam uchraydi. Maysalar va butalar orasida toqqa chiqadigan yoki cho'zilgan poyasi va ildizlari qalinlashgan ildizlari ko'p bo'lgan o'simliklar mavjud. Barglari navbatma-navbat, yaxlit, kamroq bo'lakchali yoki pog'onali bo'laklarga bo'linadi, ko'pincha oddiy yoki glandular tuklar bilan qoplanadi, ularga ipak nashrida bo'ladi.
- Gullar ko'pincha juda katta, yakka va aksillardir, yoki ko'pincha terminal yoki aksillar inflorescences (dixasia) da to'planadi. Ular ikki jinsli yoki kamdan-kam ikki qavatli, aktinomorf, 5 a'zodan iborat bo'lib, ularning bazasida joylashgan braktlar va ekstrakloral nektarlar bilan jihozlangan. Sepals odatda bepul, afrikalik Hildebrandtia turidagi urg'ochi gullarda ikkita tashqi sepals mevada kuchli o'sadi. Corolla quyuq binafsha, binafsha, och pushti rangdan oq ranggacha bo'lgan, huni shaklida yoki kamroq qo'ng'iroq shaklida yoki quvur shaklida. Barglari bilan bir xil miqdordagi stamens, gulchambar bilan almashinib, korolla naychasining tagiga bog'langan.
- Androeum ichidan halqasimon yoki stakan nektar disk joylashgan. Gynoecium odatda 2, kamdan-kam 3-5 karpeldan iborat bo'lib, odatda ko'p yoki kamroq akkret filiform ustunlar, kamdan-kam o'tiradigan stigmalar mavjud; tuxumdon ustun, odatda 1-2 hujayrali, kamdan-kam 3-5 hujayrali, har bir uyasida 1-2 tuxumdon mavjud. Meva odatda lokulitsid kapsuladir, kamdan-kam meva ochilmaydi, suvli yoki yong'oqli bo'ladi. Katta embrion bilan katlanmış kotletonli va qattiq, xaftaga tushadigan endospermli urug'lar.
Do'stlaringiz bilan baham: |