P/cv ni kleman-dezorm metodi bilan aniqlash

2.Nima sababdan g’altakka temir o’zak kiritilganda uning induktivligi ortadi?

G’altakning magnit maydonini kuchaytirish uchun uning ichiga temir o’zak kiritiladi. Bu temir o’zak tokning maydonini bir necha marta kuchaytiradi

. (1)
G’altak hosil qilgan magnit indukciya oqimi, undan o’tayotgan tok kuchiga to’g’ri proporcional:
Ф=LI (2)
Bu formuladagi L–g’altakning induktivligi deyilib, u o’ramlar soni n ning kvadratiga, g’altakning ko’ndalang kesim yuzasi S ga, temir o’zakning magnit sindiruvchanligi  ga va g’altak uzunligi  ga bog’liq, ya’ni:
(3)
Induktivlik birligi qilib Genri (Gn) qabul qilingan. 1 Gn deb, 1 amper tok oqqanda 1 Veber magnit indukciya oqimi hosil qiladigan g’altakning induktivligiga aytiladi.
Agar g’altakdan o’zgaruvchan tok o’tsa, uning atrofidagi magnit maydoni ham o’zgarib turadi. Bu o’zgaruvchan magnit maydoni g’altakda o’zindukciya E.YU.K ni hosil qiladi. O’zindukciya E.YU.K ning kattaligi tokning o’zgarish tezligiga va g’altak induktivligiga to’g’ri proporcional :



2-rasm
Bu o’zindukciya E.Yu.K o’zindukciya tokini paydo qiladi. O’zindukciya toki doimo o’zining hosil qilgan tokning o’zgarishiga qarshilik ko’rsatadi. O’zindukciya toki kalit ulanganda tokning maksimal qiymatga erishishini, kalit uzilganda esa to’kni to’xtashini biroz kechiktiradi. Bunday bo’lishini 2-rasmdagidek sxemada ko’rish mumkin.

2. 
   O’zindukciya hodisasini tushuntiring?
   

Oʻzinduksiya — elektr zanjiridagi tok kuchining oʻzgarishi natijasida bu zanjirda elektr yurituvchi kuch (e.yu.k.) hosil boʻlishi. Zanjirda tok oʻzgarganida shu zanjir konturi bilan cheklangan yuzada magnit induksiya oqimi ham oʻzgaradi, natijada unda Oʻzinduksiya e.yu.k. hosil boʻladi. Uning yoʻnalishi Lens qoidasi bilan aniqlanadi. Oʻ. hodisasi elektrotexnika va radiotexnikada muhim ahamiyatga ega. Mas, induktivlik gʻaltagiga ketmaket ulangan kondensator Oʻ. tufayli oʻz-oʻzidan qayta zaryadlanadi, natijada konturda elektromagnit tebranishlar paydo boʻladi.