Payvandlash jihozlari

Azotning ta’siri. Erigan metall azotni atrofdagi havodan tortib oladi. Payvandlash yoyining yuksak harorati ta’sirida azot qisman atomlar holatiga o‘tadi va suyuq metalda eriydi.
Payvandlash vannasi sovishi jarayonida eritmadan azot ajra- lib chiqadi va metall hamda uning oksidlari bilan o‘zaro ta’sir etishib, nitridlar deb ataladigan kimyoviy birikmalar, chunonchi Fe2N, Fe4N, MnN, SiN hosil qiladi. Po‘latdagi nitridlar uning mustahkamligi va qattiqligini oshiradi, ammo plastikligini juda ham pasaytirib yuboradi (2.2.2-rasm). Shuning uchun ham azot eritib qoplangan metaldagi zararli aralashma hisoblanadi.






0,(25 OO O5 O2 %

a
z


2.2.2-rasm. Azot chok metalli xossalariga ta’siri:
az- zarbiy qovushoqlik, § — nisbiy uzayish,a oq va a m- oquvchanlik va
mustahkamlik chegaralari.
Uzun yoy va yalang elektrodlar bilan yoy vositasida payvand- lashda metall, ayniqsa, azotga ko‘p (0,2% gacha), flus ostida pay- vandlashda esa eng oz (0,002%) to‘yinadi. Qoplamli elektrod- lar bilan payvandlaganda chok metali tarkibidagi azot miqdori 0,002—0,05% gacha yetadi. Tok ortishi bilan eritib yopishtiriladi- gan metaldagi azot miqdori kamayadi. Eritiladigan sim tarkibidagi uglerod va, ayniqsa, marganets miqdorini oshirish yoki elektrodni qoplam bilan qoplash eritib yopishtiriladigan metall tarkibidagi azot miqdorini ancha kamaytiradi.