Paxta va kanop uslubiy qo'llanma 2017 Yangi

O'lchashlarning ruxsat etilgan xatoligi. 
Parallel namunalarning o'lchash natijalari orasidagi ruxsat etilgan tafovut 
(usulning yaqinligi) iflos aralashmalarning quyidagi qiymatlarida belgilagan 
chegaradan oshmasligi kerak; 
10 %-gacha + 0,5 % abs. dan ko'p emas; 
10 %-dan oshganda + 1,0 % abs. dan ko'p emas. 
Yetkazib beruvchi va talabgor laboratoriyalari sinash natijalari o'rtasida yoki 
bir laboratoriya, lekin turli operatorlar sinash natijalari (usulning tiklanishi) 
o'rtasidagi tafovut iflos aralashmalar va butun chigitlar massaviy ulushining quyidagi 
miqdorlarida belgilangan chegaradan oshmasligi kerak; 
10 %-gacha + 0,5 % abs. dan ko'p emas;
10 %-dan oshganda + 1,0 % abs. dan ko'p emas. 
A ilovasi (majburiy). 
ERITMALARNI TAYYORLASH 
1. Xrom aralashmali eritmani tayyorlash. 
Chinni xovonchada yanchilgan massasi 6 gr bo'lgan qo'shxromoksidli kaliy 
chinni stakanga solinadi va 100 sm
2
(ml) distillangan suvda eritiladi. Xosil bo'lgan 
eritmaga uni shisha tayoqcha bilan aralashtirib turilgan xolda 100 sm
2
(ml ) xajmda 
92-96 % sulfat kislotasi solinadi. 
2. 72 % sulfat kislotasini tayyorlash. 
GOST 4202 bo'yicha ximik toza bo'lgan konsentrlangan sulfat kislotasi 
distillangan suv bilan suyultiriladi. Kerakli xajmda suyultirilgan 72 % sulfat 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

kislotasini olish uchun ishlatiladigan konsentrlangan kislota miqdorini (X) sm
2 
(ml) 
da quyidagi formula orqali xisoblanadi. 
1
118
X
pd
X
⋅
=
Bu yerda:
p-kislotaning birlamchi konsentrasiyasi, %; 
d-birlamchi kislota massasi ulushi (jadval orqali yoki aryometr yordamida 
aniqlanadi); 
X
1
– tayyorlanadigan kislotaning kerakli xajmi, sm
2
(ml); 
118- doimiy koeffisiyent 
Suyultirish uchun ishlatiladigan distirlangan suvning kerakli xajmini (X
2 
) sm
2
(ml) da quyidagi formula bilan xisoblanadi. 
X
X
X
−
=
1
2
Xisoblangan suvning (X
2
) va kislotaning (X) miqdori menzurka yordamida o'lchanadi 
va kislotani suvga kichik oqim bilan ko'shish yo'li bilan ular birga aralashtiriladi. 
Agar bunda suv qaynay boshlasa, u xolda kislotani suvga aralashtirishni kichik 
porsiyalar bilan bir necha marotaba qo'shish yo'li bilan sekinlashtirib amalga 
oshiriladi. 
3. Rangni ochlashtiruvchi eritmani tayyorlash. 
Rangni ochlashtiruvchi eritma bariy xlorid va bariy nitrit tuzlarining 1:1 
nisbatdagi tuyingan eritmalari aralashmasini tashkil qiladi. 
Bariy xloprid VaS1
2
va bariy nitrit Va(No
2
)
2 
tuzlarining to'yingan eritmalarini 
tayyorlash uchun quruq tuzlar xarorati 18-20
0
C bo'lgan distirlangan suvda eritib 
olinadi. 
Bariy xloridning eritmasini tayyorlash uchun 42 gr bariy xlorid tuzi 100 gr 
suvda eritiladi, bariy nitritning eritmasini tayyorlash uchun esa-16 gr bariy nitrit tuzi 
100 gr suvda eritiladi. 
Tayyorlangan eritma aralashmasi qopqog'i yopiq shisha idishda saqlanadi.