Патологик

Restutio adintegrum
” тушунчаси, яъни бус-бутун, худди аввалги ҳолатидагидек 
бешикаст, касаллик бошлангунгача бўлган дастлабки ҳолатгача тикланиш 
тушунчаси нотўғридир. Тўла соғайганда ҳам организмда функциялар ва уларни 
регуляциясини қисман ўзгаришлари сақланиб қолади. Шундай қилиб, соғайиш 
фаол жараён бўлиб, шикастловчи омилнинг таъсирини бошланишиданоқ, бу 
жараёнда организм бир бутун ҳолда ишитрок этади. Соғайиш патологик 
ўзгаришларнинг кўламига ва организмнинг қаршилик кўрсатиш қобилиятига 
боғлиқ. Организмни қаршилик кўрсатиш қобилияти эса ўз навбатида 
организмнинг фардий реактивлигига, ёшига ва бошқа кўп омилларга боғлиқдир. 
Касаллликни қайталаниши (рецидиви), ремиссияси ва сурункали 
касалликлар. 
 
Касалликнинг клиник аломатларини бир муддат йўқолганидан сўнг яна 
қайтадан пайдо бўлиши касалликни рецидиви, қайталаниши дейилади. 
Касалликни қайталаниши касал инсон организмидан этиологик омилни, 
тўла 
четлатилмаганлиги ёки касалликни патогенетик механизмларини 
йўқотилмаганлигидан гувоҳлик беради. Касалликни қайталанишига беморни 
касалхонага кеч ётқизилиши, нотўғри даволаниши, овқатланиш ва даволаш 
тартибини бузилиши, гиповитаминозлар ва бошқа омиллар имконият яратади. 
Касалликни рецидивлари ўртасидаги бемор ҳолатини вақтинча яхшиланиши 
даврига 
ремиссия
(лотинча “remissio” – кучсизланиш, камайиш) дейилади. 
Ремссия даврида касалликнинг клиник аломатларининг йўқолиши инсонни 
касалликдан қутулганлиги ва унинг ҳолатини касаллик бошлангунгача бўлган 
дастлабки соғлом ҳолатга қайтганлигини билдирмайди. Маълум муддат утгандан 
сўнг касалликни клиник аломатлари қайтадан пайдо бўлади ва бемор врачга ёрдам 
сураб яна мурожат қилади. Ремиссиянинг давом этиши ҳар хил омилларнинг 
таъсирига боғлиқ. Буларга этиологик омилларнинг шикастловчи кучи, 
организмнинг қаршилик қилиш қобилияти, бараварига кечаётган касалликлар, 
ташқи муҳитнинг шароитлари ва бошқалар кирадилар. 

---

19 
Ремиссия кўпинча етарлича самарали даволанмаганда, патологик жараён 
бартараф қилинмай, унинг кечиши кучсизлантирилганда юзага келади. Бундай 
ремиссияни терпевтик ремиссия дейилади. Ремиссиянинг бундай тури нур билан 
даволанганда, ўсмага қарши дорилар билан даволанганда, юрак пороклари, 
псориаз, пўрсилдоқ яра (пемфигус) кабилар билан касалланган беморларни 
дорилар билан даволанганда кузатилади. Кўп ҳолларда ремиссиянинг сабаблари 
аниқланмай қолади. Бундай ҳолларда ўз-ўзидан юзага келадиган ремиссия хақида 
гап юритилади. Ремиссиянинг теранлиги, касаллик аломатларини пайдо 
бўлишини секинлашуви ёки тўхташ даражасига боғлиқдир. Ремиссиянинг 
барқарорлиги ёки давомийлиги кенг меъёрда ўзгариб туради, яъни у бир неча 
кундан бир неча ой, ҳатто бир неча йиллар давом этиши мумкин. Бу экзоген 
(ташқи муҳит) ва эндоген (организмнинг ҳолатига ва унинг қаршилик қилиш 
қобилиятига) омилларнинг таъсирига боғлиқ. 
Сурункали касалликлар – ўткир кечувчи касалликларнинг оқибати бўлиши 
ёки касалликни бошланишидан узоқ кечиши билан ифодаланиши мумкин. Аниқ 
мисол сифатида ревматизм касаллигида уни сурункали ҳолатга ўтишидан юрак 
порокларини ривожланишини ёки полимиелитдан сўнг мушакларда атрофик 
жараёнларни пайдо бўлишани кўрсатиш мумкин.