Past konsentratsiyali ekstraksion fosfor kislotasi asosida suspendirlangan suyuq kompleks o'G'itlar

Jadval 2.7

Ammofos bo’tqasi (pH = 6.56) ga 26% bentonit suspenziyasi va ammiakli selitra qo'shishga asoslangan suspendirlangan NP -o'g'itlar tarkibi

N : P2O5 massa nisbati	Suv miqdori, %	Komponentlar miqdori, mas. %		Р2О5o’zl. Р2О5um. %	Р2О5suv. Р2О5um. %	Тkris. ºС
		Num.	Р2О5um.
1 : 0.5	32,24	18,54	9,26	99,19	92,25	-3
1 : 0.6	34,57	17,01	9,98	99,23	92,29	-9
1 : 0.7	36,82	15,6	10,91	99,26	92,32	-15
1 : 0.8	38,69	14,38	11,46	99,28	92,34	-17
1 : 0.9	40,29	13,42	11,98	99,3	92,36	-19
1 : 1	42,79	12,6	12,6	99,32	92,37	-20

2.8. jadvalda esa bir kun davomida saqlash vaqtida ularda kuchli tinish kuzatilmasligi aniq ko'rinib turibdi. Shunday qilib, uch kunlik kuzatishdan so'ng, muvozanatli NP-pulpalarning tiniqlash darajasi bentonit suspenziyasi qo’llanilgan bilan taqqoslaganda sezilarli darajada pasayadi, ya'ni 1,55-1,68 marta.

Jadval 2.8

Ammofos bo’tqasi (pH = 6.56), 26% li bentonit suspenziyasi va ammiakli selitra asosidagi suspendirlangan NP-o'g'itlarning tinish (%) darajasi (Ammofos pulpasi: Bentonit = 100: 3)

N:Р2О5 massa nisbati	Kuzatish davomiyligi, soat
	1	8	24	28	48	72
1 : 0.5	2,27	16,37	21,61	22,55	29,46	29,31
1 : 0.6	1,48	15,22	20,65	22,13	29,10	28,95
1 : 0.7	0,69	14,07	19,68	21,71	28,73	28,58
1 : 0.8	0,50	10,38	15,98	20,43	26,85	26,71
1 : 0.9	0,32	6,70	12,29	19,14	24,98	24,85
1 : 1	0,13	3,01	8,59	17,86	23,1	22,98

SKO’ ning o'ziga xos elektr o'tkazuvchanligi 20-50 °C harorat oralig'ida onduktometr yordamida bilan o'lchandi [36]. Konduktometr ma'lumotlari (Ri, Om) elektr o'tkazuvchanligini hisoblash uchun χ = K/Ri formuladan foydalanilgan, bu erda K- konstantas. JKUning barcha sinflarining solishtirma elektr o'tkazuvchanligining (χ) haroratga (20-50 ° C) qarab o'zgarishi jadvalda keltirilgan. 2.9.

2.9-jadval

Suspendirlangan ammofos bo’tqasi (pH = 6.56) va ammiakli selitra asosidagi suspendirlangan NP-o'g'itlarning elektr o'tkazuvchanlik ko'rsatkichlari

N:Р2О5 massa nisbati	Elektr o’tkazuvchanligi, Sm/m (°С)
	20	25	30	35	40	45	50
рН = 6,56 gacha ammonizatsiya qilingan EFK
1 : 0.5	48,8	52,0	54,5	56,5	57,7	59,0	60,8
1 : 0.6	48,2	50,7	52,9	54,8	56,1	57,3	58,7
1 : 0.7	47,5	49,4	51,3	53,0	54,5	55,6	56,5
1 : 0.8	46,9	48,1	49,7	51,3	52,9	53,9	54,4
1 : 0.9	43,9	46,0	48,4	50,1	52,1	53,6	54,7
1 : 1	41,0	43,8	47,1	49,0	51,2	53,3	55,1

SKO’ ning elektr o'tkazuvchanligi eritmalarning pH qiymati va harorati oshishi va ulardagi ozuqaviy tarkibiy qismlarning kamayishi bilan sezilarli darajada oshishi ko'rsatilgan. Harorat omili ayniqsa sezilarli ta'sirga ega. N: P₂O₅ nisbatiga qarab suyuq o'g'itlar uchun harorat 20 dan 50 ^oC gacha ko'tariladi va pH=6.56 da mos ravishda 60.8 da 55.1 gacha kamaydi [37].

O'rganilgan pH diapazonlarida (4.51-6.56) va N: P₂O₅ nisbatlarida (1:0.5-1) SKO’da elektr o'tkazuvchanligining ozgina o'zgarishi sodir bo'ladi, chunki pH qiymati taxminan 5 bo'lgan birinchi vodorod ioni deyarli to'liq neytrallaydi. Haroratga qarab, SKO’ ning o'ziga xos elektr o'tkazuvchanligi 41.0-65.4 Sm/sm oralig'ida. Ya'ni Qizilqum EFK asosidagi suyuq o'g'itlar elektr o'tkazuvchanligi bo'yicha ma'lum suyuq o'g'itlarga yaqin, chunki ulardagi aralashmalarning konsentratsiyasi juda past.

Bularning barchasi maksimal saqlash haroratida 40 °C gacha bo'lgan suyuq suspendirlangan NP-o'g'itlar past o'zgaruvchanlikka ega va ular fizik-kimyoviy xususiyatlarini o'zgartirmasdan uzoq vaqt saqlanishi mumkin degan xulosaga kelishimizga imkon beradi.

2.1 rasmda ammofos pulpasi va quruq ammoniy nitrat asosida 1 tonna muvozanatli NP-o'g'itlarni olish jarayonining moddiy balansini ko'rsatadi (1: 0,7 nisbatda).

Shunday qilib, kelajakda ular kaliy komponentlarini qo'shib suyuq muvozanatli NPK o'g'itlarini olish uchun asosiy echim bo'lib xizmat qilishi mumkin.

10. 2.5. 2-bobga xulosa

Qizilqum fosforitlaridan olingan ekstraktsiyon fosfor kislotani kimyoviy tarkibi, fizik-kimyoviy xususiyatlari o’rganildi. ammofos pulpa va ammoniy nitrat asosida olingan suspendirlangan N: P₂O₅ = 1: 0,5; 1: 0,6; 1: 0,7; 1: 0,8; 1: 0,9; va 1: 1 markalardagi suspendirlangan NP-o'g'itlar tarkibini o'rgangan;

Suspendirlangan NP-o'g'itlarning xususiyatlari (zichligi, yopishqoqligi, kristallanish harorati, elektr o'tkazuvchanligi va tiniqlash darajasi) o'rganildi. Barcha holatlarda pulpa suyuqligi, ularning zichligi 1,35 g/sm³ dan oshmasligi va yopishqoqligi 10 sPz ekanligi ko'rsatilgan. Barcha suyuq NP markalarining elektr o'tkazuvchanligi ma'lum suyuq o'g'itlarga yaqin, ular oddiy haroratda kristallanmaydi, shuningdek, ular issiq iqlim sharoitida past o'zgaruvchanlikka ega va uzoq vaqt davomida fizikaviy va kimyoviy xususiyatlarini o'zgartirmasdan saqlanishi mumkin.

.

17. 3-BOB. QIZILQUM EKSTARKSION FOSFOR KISLOTASI ASOSIDA SUYUQ SUSPENDIRLANGAN NPK-O'G'ITLAR

    1. 3.1. Ammofos pulpasi, ammoniy nitrat va kaliy xloridi asosidagi muvozanatli suyuq NPK o'g'itlar

Ammofos bo’tqasi (pH = 4,51; 5,53 va 6,56) va O'zbekiston Respublikasi kimyo sanoati korxonalari tomonidan ishlab chiqarilgan ammiakli selitra va kaliy xlorid asosida biz turli xil markadagi murakkab suyuq NPK o'g'itlar olishni ishlab chiqdik (N : P₂O₅ : K₂O = 1: 0.5: 0.3; 1: 0.6: 0.3; 1: 0.7: 0, 5; 1: 0.8: 0,5; 1: 0,9: 0,7; 1: 1: 1).

Tajribalar uchun biz flotatsiya usuli bilan silvinit rudasidan ishlab chiqarilgan Dehqonobod kaliyli o'g'itlar zavodi (GOST 4568-95) mahsuloti bo'lgan 1-darajadagi mayda kristalli kaliy xloriddan foydalandik. Bu portlash va yong'inga chidamli hisoblanadi.

3.1-jadval

Ammofos bo’tqasi, ammiakli selitra va kaliy xloridi asosidagi suyuq NPK o'g'itlar kimyoviy tarkibi

N : P2O5 : K2О massa nisbati	Bo’tqadagi suv miqdori, %	Komponentlarmiqdori, mas. %				Р2О5o’zl. Р2О5um. %		Р2О5suv. Р2О5um. %		Тkris. ºС
		Num.	Р2О5um.		Kum.
Ammofos bo’tqasi рН = 4,51
1 : 0,5 : 0,3	30,24	16,43	8,21	4,93		98,65		94,21		+20
1 : 0,6 : 0,3	32,71	15,09	9,06	4,53		98,67		94,23		+24
1 : 0,7 : 0,5	35,18	13,34	9,34	6,67		98,69		94,25		+27
1 : 0,8 : 0,5	37,65	12,45	9,96	6,22		98,71		94,27		+28
1 : 0,9 : 0,7	37,78	11,23	10,11	7,86		98,73		94,30		+28
1 : 1 : 1	37,91	10,06	10,06	10,06		98,74		94,33		+29
Ammofos bo’tqasi рН = 5,53
1 : 0,5 : 0,3	29,68	16,53	8,26	4,96		99,51		91,39		+18
1 : 0,6 : 0,3	31,83	15,19	9,12	4,56		99,53		91,42		+22
1 : 0,7 : 0,5	33,97	13,43	9,40	6,72		99,54		91,45		+26
1 : 0,8 : 0,5	36,12	12,54	10,03	6,27		99,56		91,48		+26
1 : 0,9 : 0,7	36,20	11,31	10,18	7,92		99,57		91,49		+27
1 : 1 : 1	36,28	10,13	10,13	10,13		99,59		91,49		+28
Ammofos bo’tqasi рН = 6,56
1 : 0,5 : 0,3	28,67	16,89	8,45	5,07		99,20		92,24		+15
1 : 0,6 : 0,3	30,25	15,57	9,34	4,67		99,23		92,27		+20
1 : 0,7 : 0,5	31,82	13,77	9,64	6,89		99,26		92,30		+24
1 : 0,8 : 0,5	33,40	12,88	10,30	6,44		99,29		92,33		+24
1 : 0,9 : 0,7	34,48	11,62	10,46	8,14		99,34		92,34		+25
1 : 1 : 1	35,56	10,41	10,41	10,41		99,39		92,35		+25

3.1. jadvalda ammofos bo’tqasi (70 °C), zarracha 0,25 mm gacha ezilgan quruq ammoniy nitrati (34,5% N) va kaliy xlorid (60% K₂O) asosida tayyorlangan uch komponentli suyuq o'g'itlarning tarkibini ko'rsatadi. Jadval shuni ko'rsatadiki, ammofos pulpasining pH qiymati va mahsulot tarkibiga qarab, ozuqaviy komponentlarning yig'indisi (N + P + K) 29,78-31,74% ni tashkil etadi, shundan 10,29-17,50% N, 5,04-10.58% K₂O va 8.39-10.58% va P₂O_5o’zl.:P₂O_5um. - 98.65-99.59 va P₂O_5suv.:P₂O_5um = 91.45-94.33%. Shu bilan birga, pulpa namligi 28,67-37,91% gacha va N: P₂O₅: K₂O = 1: 1: 1 markadagi suspenziya tarkibida 30% dan ortiq ozuqa moddalari bo'ladi [38].

Shuningdek, NPK o’g’itlarning zichligi va qovushqoqligi N : P₂O₅ : K₂O ning massa nisbatlari bo’yicha, pulpa pH qiymatlari bo’yicha va jarayonning haroratiga qarab aniqlandi.

3.2 jadvalda ko'rinib turibdiki, 20 °C va pH = 4,51 da N: P₂O₅: K₂O og'irlik nisbatiga qarab, hosil bo'lgan suspenziya zichligi 1,381 dan 1,410 g/sm³ gacha, pH = 5,53 da 1,352 dan 1,411 g/sm³ gacha, pH = 6,56 da 1,370 dan 1,417 g/sm³ gacha bo’ladi. Pulpa haroratining 80 °C gacha ko'tarilishi bilan bu ko'rsatkich monotonik ravishda pasayadi.

Suyuq kompleks o’g’itlarning qovushqoqligi 3.3-jadval ko'rsatilgan bo’lib, ammofos bo’tqasining pH qiymati qancha yuqori bo'lsa, uning qovushqoqligi shuncha yuqori bo'ladi. Xuddi shu jarayon kaliy komponentining nisbati oshishi bilan kuzatiladi.

Barcha holatlarda namunalar suyuqlik holatini saqlab qoladi (2.091-6.029 sPz) ularni tashish va tuproqqa kiritish imkoniyatini beradi.

3.2-jadval

Ammoniylashtirilgan ekstraksion fosfor kislotasi, ammiakli selitra va kaliy xloridi asosidagi suyuq NPK o’g’itlarning zichligi

N: P2O5: K2O Massa nisbati	Zichlik, g/sm^3 (°C)
	20°С	30°С	40°С	50°С	60°С	70°С	80°С
pH = 4,51 gacha ammonizatsiya qilingan EFK
1: 0,5: 0,3	1,410	1.403	1.395	1,387	1.379	1,372	1,367
1: 0.6: 0.3	1.403	1.397	1,389	1,382	1,374	1,367	1,361
1: 0.7: 0.5	1.395	1.391	1,383	1,376	1,368	1,361	1,355
1: 0.8: 0.5	1,388	1,385	1,377	1.371	1,363	1,356	1,349
1: 0.9: 0.7	1,384	1.381	1,373	1,366	1,358	1,352	1.345
1: 1: 1	1.381	1,376	1.369	1,362	1,354	1,348	1,341
pH = 5.53 gacha ammonizatsiya qilingan EFK
1: 0,5: 0,3	1.411	1,399	1,392	1,384	1,378	1,368	1,362
1: 0.6: 0.3	1,396	1,387	1.379	1.371	1,365	1,356	1,350
1: 0.7: 0.5	1.381	1,374	1,366	1,358	1,352	1,343	1,338
1: 0.8: 0.5	1,366	1,362	1,353	1.345	1.339	1,331	1,326
1: 0.9: 0.7	1,359	1,355	1.347	1.339	1,333	1,324	1,321
1: 1: 1	1,352	1,349	1,340	1,332	1,326	1.317	1,315
pH = 6.56 gacha ammonizatsiya qilingan EFK
1: 0,5: 0,3	1.417	1.411	1,398	1,392	1.381	1,373	1.371
1: 0.6: 0.3	1.405	1400	1,388	1,382	1,372	1,365	1,362
1: 0.7: 0.5	1,393	1,388	1,378	1.371	1,362	1,356	1,352
1: 0.8: 0.5	1.381	1,377	1,368	1,361	1,353	1,348	1,343
1: 0.9: 0.7	1,376	1.371	1,363	1,356	1,348	1,343	1,338
1: 1: 1	1,370	1,366	1,358	1,351	1,343	1.339	1,333

SKO’ ning xona haroratida tinish darajasini, ularni saqlash muddatiga qarab o'rgangan. Shunday qilib, pH = 4,51 bo'lgan murakkab NPK-o’g’it ichida saqlash vaqti 2 soatdan 72 soatgacha ko'tarilishi bilan, tinish darajasi N : P₂O₅ : K₂O = 1: 0,5: 0,3 ga nisbatan 44,35 dan 49, 54 gacha ko'tariladi. %, 1: 0,7: 0,5 uchun 42,15 dan 46,97% gacha va 1: 1: 1 uchun 29,78 dan 38,14% gacha. Shu kabi rasm boshqa pH qiymatlari uchun ham kuzatiladi. Shu bilan birga, kompozitsion kompozitsiyalarning barqarorligi pasayadi, ya'ni pulpa pH qiymati qancha yuqori bo'lsa, hosil bo'lgan suspenziyani tiniqlash darajasi shuncha ko'p bo'ladi.

3.3-jadval

Ammoniylashtirilgan ekstraksion fosfor kislotasi, ammiakli selitra va kaliy xloridi asosidagi suyuq NPK o’g’itlarning qovushqoqligi

N: P2O5: K2O massa nisbati	Qovushqoqlik, sPz (°C)
	20°С	30°С	40°С	50°С	60°С	70°С	80°С
pH = 4,51 gacha ammoniylashtirilgan qilingan EFK
1: 0,5: 0,3	4.84	4.46	4.02	3.74	3.39	3.12	2.98
1: 0.6: 0.3	4.66	4.22	3.78	3.46	3.13	2.86	2.72
1: 0.7: 0.5	4.49	3.98	3.54	3.17	2.87	2.61	2.47
1: 0.8: 0.5	4.31	3.74	3.30	2.89	2.61	2.35	2.21
1: 0.9: 0.7	4.05	3.56	3.18	2.79	2.50	2.25	2.12
1: 1: 1	3.79	3.39	3.06	2.69	2.38	2.16	2.04
pH = 5.53 gacha ammoniylashtirilgan qilingan EFK
1: 0,5: 0,3	4.64	4.28	3.83	3.48	3.16	2.94	2.79
1: 0.6: 0.3	4.55	4.07	3.60	3.25	2.95	2.76	2.58
1: 0.7: 0.5	4.45	3.86	3.37	3.02	2.74	2.57	2.38
1: 0.8: 0.5	4.36	3.65	3.14	2.79	2.52	2.39	2.18
1: 0.9: 0.7	4.07	3.51	3.06	2.74	2.48	2.27	2.13
1: 1: 1	3.78	3.37	2.99	2.69	2.43	2.16	2.09
pH = 6.56 gacha ammoniylashtirilgan qilingan EFK
1: 0,5: 0,3	6.03	5.77	4.95	4.77	3.97	3.60	3.45
1: 0.6: 0.3	6.04	5.51	4.80	4.45	3.73	3.38	3.24
1: 0.7: 0.5	6.05	5.24	4.66	4.14	3.50	3.15	3.03
1: 0.8: 0.5	6.06	4.98	4.51	3.82	3.26	2.93	2.82
1: 0.9: 0.7	5.65	4.84	4.37	3.80	3.27	2.95	2.85
1: 1: 1	5.23	4.70	4.23	3.78	3.28	2.98	2.89

3.4- jadval.

Ammoniylashtirilgan ekstraksion fosfor kislotasi, ammiakli selitra va kaliy xloridi asosidagi suyuq NPK o’g’itlarning tinish darajasi (%)

N : P2O5 : K2О massa nisbati	Kuzatuv davomiyligi, soat.
	1	2	3	4	5	8	23	24	28	48	72
рН = 4,51 gacha ammoniylashtirilgan qilingan EFK
1 : 0,5 : 0,3	39,68	44,35	45,74	45,98	46,14	46,21	46,57	46,80	47,39	49,18	49,54
1 : 0,6 : 0,3	37,96	43,25	45,19	45,48	45,61	45,74	46,04	46,18	46,63	47,66	48,26
1 : 0,7 : 0,5	36,24	42,15	44,63	44,98	45,08	45,27	45,51	45,55	45,87	46,13	46,97
1 : 0,8 : 0,5	34,52	41,05	44,08	44,48	44,55	44,80	44,98	44,93	45,11	44,61	45,69
1 : 0,9 : 0,7	32,15	35,57	37,18	37,63	38,05	38,44	38,98	39,46	40,33	40,57	41,91
1 : 1 : 1	29,78	30,08	30,28	30,78	31,54	32,08	32,97	33,99	35,54	36,54	38,14
рН = 5,53 gacha ammoniylashtirilgan qilingan EFK
1 : 0,5 : 0,3	26,04	34,52	40,07	44,07	46,31	47,98	48,67	49,26	49,75	49,86	50,13
1 : 0,6 : 0,3	19,75	27,42	34,11	39,40	42,76	45,05	46,46	47,24	47,86	48,36	48,62
1 : 0,7 : 0,5	13,46	20,31	28,14	34,73	39,21	42,12	44,25	45,21	45,97	46,85	47,11
1 : 0,8 : 0,5	7,17	13,21	22,18	30,06	35,66	39,19	42,04	43,19	44,08	45,35	45,60
рН = 6,56 gacha ammoniylashtirilgan qilingan EFK
1 : 0,5 : 0,3	21,42	27,30	28,61	30,51	35,72	38,51	44,81	46,24	49,57	50,24	51,24
1 : 0,6 : 0,3	20,79	26,51	28,27	30,14	35,12	38,07	42,65	44,44	47,88	49,76	51,05
1 : 0,7 : 0,5	20,15	25,71	27,92	29,76	34,52	37,63	40,48	42,64	46,18	49,27	50,86
1 : 0,8 : 0,5	19,52	24,92	27,58	29,39	33,92	37,19	38,32	40,84	44,49	48,79	50,67
1 : 0,9 : 0,7	19,42	24,37	26,75	29,07	33,29	36,28	38,95	40,76	44,76	48,48	50,12
1 : 1 : 1	19,32	23,83	25,93	28,76	32,65	35,36	39,58	40,67	45,04	48,18	49,57

O’tkazilgan laboratoriya tajribalari natijalari bo'yicha N: P₂O₅: K₂O = 1: 0,7: 0,5 markadahi 1 tonna NPK o'g'itlarini olishning moddiy balansi hisoblab chiqilgan (3.1-rasm).

3.1 rasm. Suspendirlangan ammofos bo’tqasi, ammiakli selitra va kaliy xloridi asosida 1 tonna N:P₂O₅=1:0.7:0.5 markadagi suyuq o’g’it ishlab chiqarishning moddiy balansi