I. A. Bakieva, X. S. Xadjaev, M. Z. Muhitdinova., Sh. Sh. Fayziyev. Mikroiqtisodiyot

 

Qisqacha xulosalar 

 

Mikroiqtisodiyotning asosiy belgisi va afzalligi - bu jamiyatdagi jarayonlarda 

mavjud  resurslarni  cheklanganlarini  qayd  etib,  ularni  tejab  ishlatish,  farovonlikni 

oshirish yo`llarini asoslab berish hisoblanadi. 

---

 

17 

Mikroiqtisodiyot  fani  -  turli  moddiy,  moliyaviy,  mehnat  va  boshqa  tur 

boyliklarni  bir  korxona,  bir  tadbirkor,  yakka  uy  xo`jaligi  faoliyati  doirasida 

foydalanishini  –  olish,  sotish,  unga  talab,  uning  taklifi,  jamiyatdagi  ma’lum  bir 

mamlakatdagi  barcha  resurslar  doiraviy  aylanishini,  ularni  samaralik  ishlatilishini 

o`rganadi. 

Mikroiqtisodiyot  iqtisodiyotning  ayrim  sub’ektlari  -  iste’molchilar,  mehnat 

qiluvchilar,  kapital  qo`yuvchilar,  resurs  egallari  va  ayrim  firmalar  tomonidan  bir 

qarorga  kelishning  mexanizmini  o`rganadi.  U  bozorlar  va  sanoat  tarmoqlarini 

shakllantiruvchi  iste’molchilar  va  firmalarning  birgalikdagi  xatti-harakatlarini 

tadqiq etadi.  

Mikroiqtisodiyot nazariyani tadbiq etishga asoslanadi, nazariya esa iqtisodiyot 

ayrim  sub’ektlarining  sa’y-harakatlarini  tushuntirishga  yordam  beradi,  kelajak 

uchun  tegishli  prognozlar  qilishda  qo`l  keladi.  Nazariyaning  matematik  ifodasi 

bo`lgan  modellar  mazkur  tushuntirib  berishning  tasviri  sifatida  va  prognozlash 

jarayonida qo`llaniladi.  

Mikroiqtisodiyotiyot  iqtisodiy  hodisalarni  tushuntirib  berish  va  prognozlash 

bilan  shug’ullanadi.  Biroq,  mikroiqtisodiyot  uchun  me’yoriy  taxlil  ham  muhim 

bo`lib,  tahlilda  biz  qanday  muqobillik  kim  uchun  yaxshiroq,  firma  uchunmi  yoki 

butun  jamiyat  uchunmi,  degan  savolga  javob  beramiz.  Me’yoriy  taxlil  ko`p 

hollarda ba’zi bir baholarni berishga oid mulohazalar bilan ham birga borishi zarur, 

chunki bu erda tenglik va adolatlik iqtisodiy samaradorlik singari ko`rib chiqilishi 

mumkin. 

Bozor  degan  tushunchaga  xaridorlar  va  sotuvchilarning  majmui  taalluqli 

bo`lib,  ularning  o`zaro  aloqalari  tufayli  tovar  va  xizmatlarni  sotish  va  sotib  olish 

mumkin bo`ladi. Mikroiqtisodiyot ayrim olingan bitta xaridor yoki sotuvchi narxga 

ta’sir ko`rsata olmaydigan raqobatli bozorni ham, ayrim agentlar narxga ta’sir eta 

oladigan raqobatsiz bozorni ham o`rganish bilan shug’ullanadi. 

Muqobil  qiymat  –  bu  voz  kechilgan  boshqa  iqtisodiy  ne’mat  qimmati  bilan 

o`lchanadigan iqtisodiy ne’mat qimmatidir. 

Oqilona ishlatish tamoyili bu inson oqilona faoliyatga intilishi, ya’ni eng kam 

---

 

18 

resurslarni sarflab, o`zining eng ko`p ehtiyojlarini qondirishi haqidagi fikrdir. 

Bozor  tizimida  noyob  ne’matlar  muammosi  optimallashtirish  va  muqobil 

xarajatlar tamoyillari asosida echiladi.