I. A. Bakieva, X. S. Xadjaev, M. Z. Muhitdinova., Sh. Sh. Fayziyev. Mikroiqtisodiyot

Jadval 

Miqdor 

Umumiy 

daromad

 

Umumiy 

xarajat

 

Foyda 

Chekli daromad

 

Chekli 

xarajat

 

Foydadagi 

o’zgarish

 

Foydani 

maksimallashtirishga 

doir misol 

 

---

 

226 

miqdoriga  bog`liq  emas.  Narx  chizig`i  gorizontaldir,  chunki  firma  narxni  qabul 

qiluvchi hisoblanadi. Firmaning ishlab chiqarish hajmidan qat'iy nazar narx bir xil 

bo`ladi.  Shuni  esdan  chiqarmangki,  raqobatli  firmaning  o`rtacha  va  chekli 

xarajatlari kabi narxlari ham tengdir. 

 1-rasmdan  biz  daromadni  maksimallashtiradigan  mahsulot  miqdorini  topish 

uchun foydalanamiz. Tasavvur qiling, firmaning ishlab chiqargan mahsulotlari soni 

Q1.  Ishlab  chiqarishning  bu  darajasida  chekli  daromad  chekli  xarajatlardan  ko`p 

bo`ladi.  Ya'ni,  agar  firma  ishlab  chiqarish  miqdorini  bir  birlikka  ko`paytirsa, 

qo`shimcha daromad qo`shimcha xarajatlardan ustun bo`ladi. Foyda, ya'ni umumiy 

daromaddan  umumiy  xarajatlarni  ayirib  tashlanishiga  teng  bo`ladi  va  u  o`sib 

boradi. Bu jadvalda chekli xarajatlarning egri chizig`i, o`rtacha umumiy xarajatlar, 

o`rtacha o`zgaruvchan xarajat egri chizig`i ko`rsatilgan. 

 

Bu rasm chekli xarajatlar egri chizig`i (MC), o`rtacha umumiy xarajatlar egri 

chizig`i  (ATC),  va  o`rtacha  o`zgaruvchan  xarajatlar  egri  chizig`i  (AVC)ni 

ko`rsatadi. U shuningdek chekli daromad (MR) va o`rtacha daromadga (AR) teng 

bozor narxini  ham ko`rsatadi. Q

1

 miqdorda, chekli daromad MR

1

 chekli xarajatdan 

oshib  ketadi  MC

1

,  shuning  uchun  ishlab  chiqarishning  oshishi  foydani 

ko`paytiradi.  Q

2

  miqdorda  chekli  xarajatlar  chekli  daromaddan  yuqori  bo`ladi,