I. A. Bakieva, X. S. Xadjaev, M. Z. Muhitdinova., Sh. Sh. Fayziyev. Mikroiqtisodiyot

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

210 

10.2. Doimiy va o`zgaruvchan xarajatlar 

Firmaning umumiy xarajatini ikki turga bo`lish mumkin.  

 

 

Ulardan  biri  doimiy  xarajatlar  va  uni  ishlab  chiqarilgan  mahsulot  miqdoriga 

aloqasi  yo`q.  Ular  firma  hech  narsa  ishlab  chiqarmasa  ham  mavjud  bo`ladi. 

Firmaning doimiy xarajati, masalan, u to`laydigan ijaralardan iborat. Agarda firma 

hisobchi yo`llasa, uning maoshi doimiy xarajat hisoblanadi, chunki hisobchi ishlab 

chiqarish  miqdoriga  ta’sir  etmaydi.  2-jadvalning  3-ustunida  firmaning  doimiy 

xarajati misolda 3.00$ miqdorida ko`rsatilgan. 

 

 

Firma  xarajatlarining  yana  bir  turi  o`zgaruvchi  xarajat  deyiladi.  Bu  firma 

ishlab chiqaradigan mahsulot miqdorining o`zgarishi bilan o`zgaradigan xarajatdir. 

Firmaning o`zgaruvchi xarajatlari mahsulotni ishlab chiqarishda qo`llaniladigan 

 

Mahsulot  

miqdori 

 

Umumiy 

xarajat 

 

O’zgarmas 

xarajat 

 

O’zgaruv-

chan xarajat 

 

O’rtacha 

o’zgarmas 

xarajat 

 

O’rtacha 

o’zgaruv

-chan 

xarajat 

O’rtacha 

umumiy 

xarajat 

Chekli 

xarajat